chipy

Są w świecie technologii rozwiązania, które trwale zmieniają krajobraz cyfrowy. Jednym z nich jest architektura ARM, która przez cztery dekady stała się podstawą działania miliardów urządzeń. Od telefonów i routerów po centra danych, a także pojazdy autonomiczne, obecność ARM w naszym codziennym życiu jest trudna do przecenienia. Jubileusz to moment refleksji, ale też zapowiedź dalszego rozwoju, jak również inwestycji w zupełnie nowe obszary.

Rosnące napięcia geopolityczne i znaczenia technologii półprzewodnikowej sprawiają, że państwa podejmują działania mające na celu zabezpieczenie kluczowych zasobów. Ograniczenia eksportowe, ale też kontrola nad transferem zaawansowanych technologii stają się istotnym elementem strategii ochrony interesów narodowych. Decyzje te wpływają na globalny rynek technologiczny, kształtując przyszłość innowacji i współpracy międzynarodowej.

Produkcja zaawansowanych układów półprzewodnikowych coraz częściej przenosi się z Azji do Stanów Zjednoczonych. Zmieniające się realia geopolityczne, rosnące znaczenie AI, a także potrzeba uniezależnienia się od zewnętrznych łańcuchów dostaw sprawiają, że lokalna infrastruktura technologiczna zyskuje nowe priorytety. Najwięksi gracze branży zaczynają realizować inwestycje, które mogą przekształcić amerykański krajobraz przemysłowy.

W świecie technologii półprzewodników poszukiwanie innowacyjnych metod produkcji chipów nabiera tempa. Pat Gelsinger, były CEO Intela, dołączył do rady nadzorczej startupu xLight, który rozwija technologię litografii opartą na akceleratorach cząstek i laserach swobodnych elektronów (FEL). Celem jest stworzenie nowego źródła światła dla litografii, które może zrewolucjonizować produkcję układów scalonych, oferując większą precyzję i efektywność energetyczną.

Chińskie firmy technologiczne coraz skuteczniej uniezależniają się od zachodnich dostawców układów półprzewodnikowych. Najnowszym przykładem jest sukces Ant Group, która dzięki wykorzystaniu lokalnych chipów osiągnęła znaczące wyniki w trenowaniu modeli sztucznej inteligencji. Ta zmiana może mieć niebagatelne znaczenie nie tylko dla chińskiego rynku, ale również dla globalnej konkurencji technologicznej. Szczegóły tego przełomu przedstawiamy poniżej.

AMD wreszcie ujawnia zmiany w architekturze RDNA 4, które będą obecne w nadchodzących kartach graficznych. Dzięki ulepszonemu raytracingowi, nowym technikom kompresji oraz zoptymalizowanemu dostępowi do pamięci VRAM, karty Radeon RX 9070 XT i Radeon RX 9070 mogą stanowić poważną konkurencję dla modeli NVIDIA GeForce RTX 4000 i 5000... przynajmniej sądząc na podstawie oficjalnych slajdów i wprowadzonych zmian w architekturze RDNA 4.

Kiepska sytuacja finansowa Intela sprzyja spekulacjom dotyczącym przyszłości spółki. Za kulisami pojawiają się doniesienia, że jest kilka podmiotów zainteresowanych przejęciem części amerykańskiej firmy. Według najnowszych informacji, do Qualcommu dołączyły teraz takie podmioty, jak TSMC i Broadcom. Działalność Intela ma duże znaczenie strategiczne dla całych Stanów Zjednoczonych, zatem nie można wykluczyć zaangażowania w sprawę administracji Donalda Trumpa.

Prezydentura Donalda Trumpa zapowiada się na jedną z bardziej kontrowersyjnych w historii Stanów Zjednoczonych. Najnowsze zapowiedzi amerykańskiego prezydenta mogą rodzić obawy o ceny elektroniki. Zasugerował on bowiem wprowadzenie pokaźnych ceł na chipy produkowane na Tajwanie. Z racji, że wytwarza się tam obecnie przytłaczającą większość najbardziej zaawansowanych procesorów, decyzja ta będzie miała istotne znaczenie rynkowe.

W kwestii produkcji najbardziej zaawansowanych chipów można obecnie mówić o pewnego rodzaju dominacji TSMC. Jeszcze niedawno skuteczną walkę z tajwańskim przedsiębiorstwem nawiązywał Samsung. Firma z Korei Południowej ma jednak trudności we wdrażaniu najnowocześniejszych procesów technologicznych. W związku z tym podjęto decyzję o znaczącym zmniejszeniu inwestycji w produkcję chipów. Jakie dokładnie obszary obejmą cięcia?

Tajwan jest niezaprzeczalnym liderem, jeśli chodzi o branżę półprzewodników. Obszar ten leży jednak w aktywnej sejsmicznie strefie, dlatego zdarzają się zakłócenia w procesie produkcji chipów na wyspie. Kilkadziesiąt godzin temu odnotowano tam trzęsienie ziemi o magnitudzie 6,4 w skali Richtera. Na szczęście zniszczenia były stosunkowo niewielkie i TSMC szybko przywróciło sporą część produkcji. Niestety niektóre wafle krzemowe poważnie ucierpiały.

Administracja Joe Bidena w ostatnich dniach swojego urzędowania wprowadziła kolejne restrykcje dotyczące najbardziej zaawansowanych technologii. Tym razem chodzi o sektor sztucznej inteligencji. W ich wyniku cały świat został podzielony na trzy kategorie, które różnią się skalą obostrzeń dotyczących zakresu dozwolonego eksportu chipów AI. Niestety Polska została zaliczona do krajów poziomu drugiego, który nie gwarantuje nieograniczonego dostępu do tej technologii.

Tajwan nie jest zbyt skłonny, by błyskawicznie przenieść produkcję najbardziej zaawansowanych chipów do innych krajów. W rezultacie, ruszająca właśnie produkcja w procesie technologicznym 2 nm pozostanie przynajmniej przez jakiś czas domeną tajwańskich fabryk. To może się jednak zmienić w przyszłości, gdyż według najnowszych doniesień TSMC miało dostać zgodę władz na eksport omawianej technologii do Stanów Zjednoczonych.

Przykład fabryki TSMC w Arizonie pokazuje, że choć dywersyfikacja produkcji chipów nie jest łatwa, to jest to zadanie wykonalne. Budowa ośrodka znajduje się obecnie na ostatnim etapie, zatem można spodziewać się, że będzie tam produkowanych coraz więcej procesorów. W sieci pojawiły się informacje, że z Fab 21 korzysta już (obok firmy Apple) także AMD. Co więcej wytwarzane tam mają być najnowsze procesory Ryzen 9000.

Niezachwiana pozycja firmy TSMC na rynku półprzewodników może być dla niej pokusą do nadmiernego wykorzystywania swojej pozycji. Z racji, że konkurencja w tej branży jest dosyć ograniczona, tajwański podmiot mógłby podyktować niemalże dowolne warunki. Wafle krzemowe wykorzystywane w najnowszych procesach technologicznych są rzeczywiście sporo droższe niż przed laty, ale czy świadczy to o monopolistycznych zapędach TSMC?

TSMC jest obecnie największym producentem zaawansowanych chipów. Z usług tajwańskiej firmy korzystają czołowe podmioty technologiczne na świecie. Od dłuższego czasu jej największym klientem jest firma Apple, która używa wytwarzane przez TSMC procesory w praktycznie wszystkich swoich urządzeniach. W 2025 roku na jej miejsce może jednak wskoczyć inne duże przedsiębiorstwo, na czym tajwański podmiot dużo by zyskał.

Rok 2025 upłynie pod znakiem dalszego postępu w branży półprzewodników. TSMC jest już na ostatniej prostej do pełnoskalowego wdrożenia procesu technologicznego 2 nm, który posłuży do wytwarzania najbardziej zaawansowanych chipów. Prace postępują szybko, ponieważ tajwańska firma rozpoczęła już właściwą produkcję wafli w tym procesie. Skala jest na razie ograniczona, jednak powinno obyć się bez żadnych znaczących opóźnień.

Sytuacja, w której jeden podmiot zdobywa na rynku dominującą pozycję nie jest zdrowa dla konsumentów. Wobec problemów Samsunga z wdrażaniem nowszych procesów technologicznych, taki status zaczyna uzyskiwać TSMC. Choć nie należy skreślać Samsunga, to obecna sytuacja sugeruje, że tajwańska firma może zdefiniować branżę półprzewodników na wiele lat. W Korei Południowej pojawił się jednak pomysł, by stworzyć dla TSMC realnego konkurenta.

Ostatnie kilkadziesiąt miesięcy przyniosło zaostrzający się konflikt pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami. Jednym z jego elementów są oczywiście stale rozszerzane sankcje, które mają zahamować rozwój branży półprzewodników w Państwie Środka i uniemożliwić wykorzystanie nowoczesnych technologii przez tamtejszy przemysł militarny. Skuteczność tych zabiegów można różnie oceniać i amerykańska administracja jest tego świadoma.

Firmy Qualcomm i Arm są wieloletnimi partnerami w branży procesorów, jednak relacje te zostały ostatnio wystawione na ciężką próbę. Druga z wymienionych firm zarzuciła pierwszej naruszenie patentów. Spór zakończył się ostatecznie w sądzie. Pewnym zaskoczeniem jest fakt, że po zaledwie kilkudziesięciu godzinach doczekaliśmy się pierwszego rozstrzygnięcia. Powody do zadowolenia może mieć Qualcomm, ale sprawa na tym się nie kończy.

TSMC finalizuje właśnie prace nad swoim procesem technologicznym klasy 2 nm. Nowe rozwiązanie, noszące nazwę N2, formalnie zadebiutuje w 2025 roku, choć produkcję testową rozpoczęto już w połowie bieżącego roku. Proces ten będzie miał liczne zalety i może kłaść nacisk na różne aspekty, w zależności od specyfiki danego chipu i woli projektanta. Tajwańska firma ujawniła ostatnio więcej szczegółów dotyczących swojego nadchodzącego rozwiązania.

AMD znane jest przede wszystkim z produkcji procesorów Ryzen i kart graficznych Radeon, jednakże oferuje też specjalistyczne układy, takie jak jednostki serwerowe Epic czy akceleratory Instinct. Amerykańska firma niedawno ogłosiła, że w przyszłości do oferty dołączy seria układów SoC Versal RF, które integrują zaawansowane technologie przetwarzania i konwertowania sygnałów radiowych, jednostki obliczeniowe ARM oraz sprzętową akcelerację sztucznej inteligencji.

Firmy zachodnie muszą coraz częściej mierzyć się z zagrożeniami ze strony Rosji. Nie chodzi tu jednak wyłącznie o kwestie związane z atakami hakerskimi, ale także o bardziej tradycyjne próby szpiegostwa przemysłowego. Przekonała się o tym ostatnio holenderska firma ASML, która jest potentatem w wytwarzaniu zaawansowanych narzędzi do produkcji chipów. Zatrzymano 43-letniego inżyniera pochodzenia rosyjskiego, który próbował pozyskać istotne dane.

Stany Zjednoczone wprowadziły kolejny pakiet sankcji przeciwko podmiotom z Chin. Tym razem obejmują one przede wszystkim finansowane przez tamtejszy rząd firmy, mające za zadanie opracować narzędzia do produkcji bardziej zaawansowanych chipów. Relacje pomiędzy oboma krajami nieustannie zaostrzają się. Przejawem tego jest także oświadczenie znaczących chińskich stowarzyszeń, w którym ostrzegają one przed amerykańskimi chipami.

Relacje pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami od lat pozostają napięte i nie należy spodziewać się w najbliższej przyszłości żadnego przełomu. Z kwestią tą ściśle związane są też amerykańskie sankcje. Rozwój wydarzeń może sprzyjać ich dalszemu zaostrzaniu. Najprawdopodobniej krok taki zostanie podjęty jeszcze przed przekazaniem władzy w USA. Nowe restrykcje mają objąć chińskie firmy opracowujące sprzęt służący do wytwarzania chipów.

Chińska branża półprzewodników nieustannie traci sporo dystansu do jej zachodniego odpowiednika. W ostatnich latach znacząco się on jednak zmniejszył. Zdarzają się przypadki, gdy tajwańscy lub koreańscy inżynierowie decydują się nawiązać współprace z chińskimi producentami chipów. Okazuje się, że rekrutacja jest prowadzona także wśród podmiotów europejskich. Warunki oferowane przez firmy z Państwa Środka są bardzo atrakcyjne.

Niezbyt dobra kondycja finansowa Intela wywołała spekulacje na temat przyszłości firmy. Niedawno mówiło się o tym, że przejęciem spółki zainteresowany jest Qualcomm, choć sporo miało tutaj zależeć od sytuacji politycznej w USA. Wiemy już, że do takiego przejęcia raczej nie dojdzie. Powodem są między innymi długi Intela oraz potencjalny sprzeciw organów antymonopolowych. Qualcomm ma być jednak wciąż zainteresowany wykupieniem określonych działów Intela.

Na rynku chipów liderem pozostaje tajwańskie TSMC, które wyróżnia się zarówno liczbą zamówień, jak i postępem technologicznym w opracowywaniu coraz mniejszych i bardziej zaawansowanych procesów litograficznych. W wyścigu tym aktywnie uczestniczy także Intel oraz Samsung. Jednak według najnowszych informacji z sieci, Samsung napotyka obecnie poważne trudności z drugą generacją litografii 3 nm, która opiera się na tranzystorach w technologii GAAFET.

Firma TSMC jest obecnie liderem w branży półprzewodników. Większość ośrodków produkcyjnych firmy znajduje się jednak na Tajwanie, wokół którego panuje niepewna sytuacja geopolityczna. W związku z tym w krajach zachodnich prowadzone są inwestycje, które zaowocują budową fabryk poza tym regionem. Wiele jednak wskazuje na to, że najbardziej zaawansowane chipy jeszcze długo pozostaną domeną Tajwanu. Wynika to między innymi z tamtejszego prawa.

Chipy komputerowe są teraz używane praktycznie we wszystkich urządzeniach. To sprawia, że branża półprzewodników jest niezwykle dochodowa. Widać to po rosnących przychodach wielu firm, które w niej działają. Choć nie zawsze sytuacja w tym segmencie rynku wyglądała tak dobrze, to ostatni rok był pod wieloma względami rekordowy. Wiele też wskazuje na to, że dzięki AI trend ten zostanie utrzymany w najbliższej przyszłości.

Relacje pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami są nieustannie napięte. Nic nie wskazuje na to, żeby w najbliższej przyszłości miało się to zmienić. Bardziej prawdopodobne jest za to dalsze zaostrzanie wojny handlowej pomiędzy tymi państwami. Najnowszy ruch Państwa Środka na rynku metali rzadkich może już wkrótce zaowocować wzrostem kosztów produkcji chipów. To oczywiście przełoży się także z pewnością na ceny produktów końcowych.

Ograniczony dostęp chińskich firm do zachodnich technologii wykorzystywanych w branży półprzewodników sprawia, że czasami dochodzi do prób nielegalnego omijania sankcji. W Państwie Środka można dzięki temu ciągle nabyć w ograniczonych ilościach chociażby zaawansowane akceleratory do obsługi AI. Zjawisko nie ogranicza się jednak do tego typu sprzętu. Firma TSMC donosi, że Huawei chciało jej zlecić produkcję chipów za pomocą pośrednika.

Niezbyt korzystna sytuacja finansowa Intela wywołała spekulacje na temat przyszłości spółki. Choć nie może być tutaj mowy o upadku największego producenta procesorów, to na sile przybrały pogłoski o jego potencjalnym przejęciu przez inną firmę. Najczęściej wymieniało się tutaj Qualcomm. Źródła podawały, że pomysł został zarzucony, jednak w ostatnich dniach sprawa ponownie pojawiła się w debacie publicznej. Wiele może ponoć zależeć od wyborów w USA.

Inwestycje krajów zachodnich w branżę półprzewodników zaczynają powoli dawać efekty. Widać to chociażby na przykładzie powstającej w Arizonie fabryki TSMC. Budowa ośrodka produkcyjnego jest w końcowej fazie i według wcześniejszych doniesień trwa już w nim produkcja procesorów dla Apple. Kolejnym przedsiębiorstwem, które może skorzystać z tej placówki jest AMD. Firma chciałaby produkować tam swoje chipy przeznaczone do obsługi sztucznej inteligencji.

Wytwarzaniem zaawansowanych chipów zajmuje się obecnie niewiele podmiotów. Jednym z nich jest Samsung Foundry, które, obok produkcji własnej, przyjmuje zlecenia także ze strony firm zewnętrznych. Koreańska spółka musi się jednak ostatnio mierzyć z odpływem klientów. Przedsiębiorstwa DeepX, FuriosaAI oraz Mobilint postanowiły bowiem zmienić partnera. Nie jest wielkim zaskoczeniem, że wybór padł na tajwański TSMC, który pozostaje branżowym liderem.

Nie ma wątpliwości, że firma TSMC ma wyraźną przewagę technologiczną nad chińskimi podmiotami z branży półprzewodników. Niełatwo jest oszacować, na ile dokładnie lat się ona przekłada. W grę wchodzą bowiem rozmaite czynniki, które mogą przyspieszyć lub opóźnić rozwój firm z Państwa Środka. Wydaje się, że najbliższe prawdy informacje na ten temat posiadają władze Tajwanu. Według nich TSMC i jego partnerzy jeszcze przez długi czas mogą spać spokojnie.

Choć Intel znajduje się aktualnie w trudnej sytuacji z powodu kiepskich wyników finansowych i problemów ze stabilnością procesorów ostatnich generacji, to wiele wskazuje na to, że docelowo poradzi sobie z tymi trudnościami. Zawarto bowiem umowy, które zapewniają jej nowe źródła finansowania. Jednym z większych przedsięwzięć może być też inwestycja ze strony Apollo Global Management, które może wpompować w Intel pokaźną sumę pieniędzy.