Dzisiejsza sztuczna inteligencja: inteligentna czy jednak nie?

Sztuczna inteligencja. Temat, który od miesięcy nie schodzi z ust naukowców, a coraz częściej także zwykłych osób. Na wstępie trzeba przyznać, że termin ów jakkolwiek nie do końca poprawny jeśli chodzi o nazywanie nim dzisiejszych nowinek technologicznych (telefony, inteligentne zegarki) to utarł się na tyle, że trudno byłoby dziś uskuteczniać puryzm językowy i zamiast wyświechtanego "sztuczna inteligencja" używać pojęć takich jak np. Uczenie Maszynowe. Mówiąc "sztuczna inteligencja" temat stał się przystępny nie tylko specjalistom, ale i zwykłym ludziom, którzy nie widzieli w życiu ani jednej linijki kodu. A przecież prawdziwie sztuczna inteligencja w domyśle miała być autonomiczną jednostką, potrafiącą samodzielnie podejmować decyzje, a nawet (rozpędzając się nieco) wykazywać pewien rodzaj emocji. W skrócie: myśleniem miała przypominać człowieka. A przecież nie przyrównamy działania telefonu do procesów myślowych ludzi. Co więc poszło po drodze nie tak z pojęciem SI?

Wokół definicji sztucznej inteligencji narosło wiele mitów. A to, że błędnie używana, a to, że nadużywana. Jakie jest więc prawdziwe znaczenie sztucznej inteligencji? Jak się okazuje - jest ich kilka, ukrytych pod jednym pojęciem.

Huawei P20 i sztuczna inteligencja w aparacie. Jak to działa?

Sztuczna inteligencja to temat głęboki jak... (tu wstawcie sobie bardziej bądź mniej poprawne politycznie porównanie). Odkąd tylko pojawiła się w naszej codzienności wywołuje burze dyskusji i morze pytań. Niby coś tam wiemy czym jest owa sztuczna inteligencja, i niby większość z nas wie także, że to co dziś drzemie w naszych telefonach czy głośnikach wcale nie jest prawdziwie inteligentne, bo przecież nauka pokazuje, że wciąż nie jesteśmy w stanie powołać "do życia" samodzielnie myślącej istoty mechanicznej podobnej w tej materii do człowieka. Jedni znawcy tematu mówią, że prawdziwa sztuczna inteligencja powstanie za 50 lat, inni że za 100, a jeszcze inni że nigdy. Czego nie przyniosłaby przyszłość, to z uwagi na zainteresowanie tematem i raczkującą dziś SI warto pochylić się nad tą materią i wyjaśnić dlaczego dzisiejsza SI, to wcale nie do końca SI, choć tak zwykliśmy ją już nazywać.

Trzeba przyznać, że pogubiliśmy się w nazewnictwie. Nie tylko my - zwykli ludzie i nie tylko my - dziennikarze. Problem z określeniem co jest sztuczną inteligencją, a co nią nie jest mają także sami naukowcy, zajmujący się tą materią. Docelowo sztuczna inteligencja ma dwa podstawowe znaczenia:

• jest to inteligencja wciąż hipotetyczna, która ma bazować na procesach inżynieryjnych, a nie biologicznych (naturalnych);
• jest to całokształt technologii i badań z dziedziny informatyki (wespół z neurologią, psychologią czy kognitywistyką), których celem jest konstruowanie maszyn i programów komputerowych, zdolnych do realizacji wybranych funkcji umysłu i ludzkich zmysłów, niepoddającymi się numerycznej algorytmizacji, także działających "na własną rękę" bez wyłącznego przestrzegania napisanego przez człowieka kodu.

Sztuczna inteligencja NVIDII rekonstuuje fragmenty zdjęć

Jak więc widać z powyższego, wszystko to co mamy zaprogramowane np. w telefonach docelowo nie powinno zasłużyć na pojęcie sztucznej inteligencji, gdyż ów "inteligentny" telefon bazuje na wprowadzonych danych i robi to, do czego został stworzony rozpoznając np. fotografowaną scenę, a nie mówiąc do użytkownika: dziś zdjęć nie będzie, bo mi się nie chce. To takie przejaskrawione porównanie, ale myślę że dość trafne, by pokazać co jest, a co nie jest sztuczną inteligencją. W pewnym sensie za prawdziwą sztuczną inteligencję można uważać przypadek jednego programu komputerowego, który grając z człowiekiem w szachy i będąc zagrożonym porażką "postanowił" się wyłączyć (jakby chciał uniknąć blamażu), czego nikt nie był w stanie przewidzieć.

Niestety lawirowanie pomiędzy pojęciami z zakresu sztucznej inteligencji nie jest tak proste, jak życzyłoby sobie tego wielu purystów językowych. Prawdziwie sztuczna inteligencja, ta w najczystszym wykonaniu powinna tak jak człowiek wyciągać własne wnioski, uczyć się na błędach, słowem - tak jak my postrzegać świat w sposób przez nikogo niekontrolowany / nie nadzorowany. Jasne, nawet my na początku swojego istnienia dostajemy jakiś input ze strony rodziców, którzy tłumaczą co na świecie jest czym, a w samodzielnym życiu dalej uczymy się nowych rzeczy przebywając w środowisku innych osób i to jest właśnie inteligencja, zawierająca się w pewnym sensie także w myśleniu abstrakcyjnym. I do tego (jak na razie ze znikomym skutkiem) dążą naukowcy: by sterta kabli i układów scalonych, początkowo zasilana danymi (kodem) zaczęła myśleć inteligentnie tak jak człowiek bez potrzeby ciągłego nadzoru (mogłabym nieco przesadnie rzec, że ja nie posiadam np. prawdziwej inteligencji matematycznej, bo jak mi ktoś nie wytłumaczy całek i nie będzie nade mną stał z batem i nie podpowiadał, to nic z tej dziedziny samodzielnie nie wykrzesam).

Bill Gates teraz widzi sztuczną inteligencję jako przyjaciela

A teraz zapomnijcie o wszystkim co dotąd przeczytaliście, bo oto okazuje się, że sztuczna inteligencja to zarówno ta, która nie została jeszcze opracowana (myśląca - mówiąc w uproszczeniu - tak jak człowiek), ale także ta, która działa na zasadzie wcześniej określonych algorytmów uczenia maszynowego (autonomiczne auta itp.). Różnica jest jednak taka, że ta pierwsza SI winna nazywać się profesjonalnie strong AI (mocna AI), a ta druga, nie mająca chociażby samoświadomości - weak AI (słaba AI). I tu leży właśnie ów pogrzebany pies. Mówiąc w dużym skrócie, używając określenia sztuczna inteligencja opisując aparat fotograficzny w telefonie, który odróżni czy fotografujemy psa, czy talerz pełen ziemniaków nie popełniamy błędu, choć podświadomie czujemy, że jest to termin powierzchowny, niedopracowany. Dlatego, że z tyłu głowy sztuczna inteligencja jawi nam się jako samodzielnie myślący (koniecznie zbuntowany) Android. Trzeba więc wiedzieć, że ilu naukowców tyle definicji sztucznej inteligencji. Być może kiedy ta prawdziwa faktycznie nastanie, będziemy w końcu w stanie poprawnie uporządkować te zagadnienia. Póki co mamy jednak do czynienia z małym bałaganem, który (tak samo jak sztuczną inteligencję) trudno czasami ogarnąć umysłem.

Jak wiemy, otaczający nas świat nie jest zero-jedynkowy i coraz częściej także nauka okazuje się pokazywać pełne spektrum kolorów, a nie tylko czarny i biały, toteż zdarza się że nawet naukowcy nie są jednogłośni co do ustalenia pewnych pojęć. Język to żywy twór i choć pełen niuansów to przecież on tworzy nasz świat, a historia nie raz pokazała, że ludzie używając danego zwrotu nijako wymusili nowe jego znaczenie i trudno byłoby pikietować przed Pałacem Kultury z plakietkami powiedz nie dla weszłem, bo ludzie tak po prostu (w tym przypadku niestety) mówią, a to właśnie ludzie tworzą język, a nie język ludzi. Dobrze jest więc przynajmniej wiedzieć, że póki co, sztuczna inteligencja niejedno ma imię, tylko szkoda że niektórzy próbując bronić czystości języka zapominają, że wkrótce będziemy mieli prawdopodobnie inne zmartwienia. Już nie w kwestii samego pojęcia sztucznej inteligencji, a w kwestii stricte mocnej AI, która - myślę - prędzej czy później jednak powstanie.