Test wydajności pamięci RAM DDR5 vs DDR4 z procesorem Intel Core i9-12900K Alder Lake. Które będą szybsze po podkręceniu?

Testy wydajności publikowane na łamach PurePC, wielokrotnie oraz ponad wszelką wątpliwość udowadniały, że pamięci RAM potrafią zapewnić pecetom znaczne przyspieszenie. Dotyczyło to zwłaszcza zestawów gamingowych, bowiem szybki RAM najbardziej przydaje się w grach komputerowych. Temat jest aktualny bardziej niż kiedykolwiek, gdyż niedawno otworzył się zupełnie nowy rozdział w historii rozwoju pamięci operacyjnej. Zadebiutowała platforma LGA 1700 i procesory Intel Core 12. generacji, wprowadzające obsługę standardu DDR5, ale jednocześnie Alder Lake zachował kompatybilność z popularnymi DDR4. Automatycznie pojawiły się zatem pytania, który wariant wybrać i jakie różnice w wydajności zachodzą między nimi. Dzisiaj zrobiłem pierwsze poważniejsze podejście do tego zagadnienia...

Autor: Sebastian Oktaba

Pamięci RAM DDR5 przynoszą szereg technicznych zmian, wykraczających poza obniżenie napięcia wyjściowego i zwiększenie taktowań przy jednoczesnym poluzowaniu opóźnień. Przede wszystkim, nowy standard działa troszeczkę inaczej niż poprzedni. Pamięci RAM DDR4 operują na pojedynczej 64-bitowej magistrali, podczas gdy DDR5 posiadają dwie 32-bitowe magistrale (plus w obydwu przypadkach dochodzi dodatkowe 8-bit dla ECC). Skutkiem tego pojedynczy moduł jest identyfikowany jako Dual Channel, natomiast dwa rozpoznawane jako Quad Channel, chociaż samo rozwiązanie nie dorównuje przepustowością platformom HEDT z procesorami dysponującymi cztero-kanałowym kontrolerem. Wewnętrzne kanały (A/B) pamięci RAM DDR5 współdzielą także RCD (Register Clock Driver), który zapewnia więcej sygnałów wyjściowych i odczytywanie dłuższych impulsów (8 vs 16). Kolejna nowość to przeniesienie regulacji napięcia z płyty głównej bezpośrednio do modułów, czym zajmuje się układ PMIC, co podnosi jednak koszty produkcji i temperatury. Standard DDR5 wprowadza też profile XMP 3.0, umożliwiające zapisywanie w pamięci RAM ustawień użytkownika, więc przenosząc moduły między platformami nie musimy odtwarzać ich konfiguracji. Ogółem - zmian jest naprawdę sporo i dawno rynek pamięci operacyjnych nie widziała tylu rewolucji.

Jaka pamięć RAM do procesora Intel Alder Lake? Czy DDR5 jest szybsze od DDR4? Jak sytuacja wygląda po podkręceniu modułów?

Procesory Intel Core 12. generacji posiadają zintegrowany kontroler pamięci RAM pracujący w dwóch standardach - DDR4 i DDR5. Kwestia wykorzystania jednego lub drugiego spoczywa jednak wyłącznie po stronie płyty głównej, bowiem modeli hybrydowych żaden producent dotychczas nie zapowiedział. Trochę szkoda, mając w pamięci ASRock G41C-GS, Biostar TP45E Combo albo Foxconn P35AP-S, które pozwalały zainstalować pamięć RAM DDR2 lub DDR3. Procesory Intel Alder Lake oficjalnie wspierają moduły DDR4-3200 i DDR5-4800, aczkolwiek tradycyjnie pracują również ze znacznie szybszymi zestawami. Niezmiennie od generacji Rocket Lake obowiązują użytkownika także dzielniki Gear1 / Gear2, a teraz doszedł jeszcze Gear4, odpowiadające za taktowanie kontrolera. W przypadku pamięci RAM DDR4 granicą stabilności Gear1 jest 3800/4000 MHz, natomiast dla zestawów DDR5 automatycznie startujących na Gear2, jeszcze nie miałem okazji tego wybadać... bo czekam na szybsze oraz bardziej krętliwe komplety. Jak dokładnie wyglądały ustawienia ADATA XPG SpectriX D60G i ADATA XPG Lancer, które wykorzystałem w testach wydajności, znajdziecie w poniższej tabeli:

Test dysku SSD ADATA XPG Gammix S70 Blade - Cienki radiator, ale wydajność gruba... Tylko jak będzie z temperaturami?

W obydwu przypadkach wykorzystałem zestawy 2x 16 GB i płyty główne MSI Z690, każdorazowo dwukrotnie powtarzając procedurę - pierwsze wyniki zostały zrobione na profilu XMP, natomiast drugie po maksymalnym podkręceniu. Pamięci RAM ADATA XPG SpectriX D60G udało się ostatecznie ustabilizować na 3800 MHz CL15-15-15-35 (Gear1), więc naprawdę przyzwoicie jak na zestaw 32 GB. Komplet ADATA XPG Lancer zakończył overclocking na ustawieniach 5400 MHz CL 38-37-37-76, więc pozwolił na zdecydowanie mniejsze przyspieszenie. Sytuacja nie powinna dziwić - pamięci RAM DDR4 znajdują się przecież w szczytowym momencie rozwoju, a standard DDR5 wystartował razem z procesorami Alder Lake, Pracujemy więc na pierwszym szeroko dostępnym wypuście. Spokojnie - technologia szybko ewoluuje, więc konsekwentnie będę rozbudowywał bazę wyników i niebawem możecie spodziewać się podobnych testów na zestawie 6000 MHz CL36. Zwróćcie natomiast uwagę na timingi drugiego rzędu, ponieważ tutaj ADATA XPG SpectriX D60G i ADATA XPG Lancer przeszły solidne optymalizacje.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• …
• następna ›
• ostatnia »