Kompendium wiedzy o testach procesorów - Wszystko co musisz wiedzieć o procedurze pomiarowej i ustawieniach platform

Testy procesorów - Taktowanie pamięci RAM

Pamięć RAM potrafi istotnie wpłynąć na wydajność w scenariuszach procesorowych, dlatego warto prześwietlić ustawienia stosowane w testach. Popularną praktyką jest wykorzystywanie identycznych kompletów pamięci operacyjnych dla wszystkich platform obsługujących wspólny standard, co pozwala zminimalizować ilość zmiennych, ułatwiając porównanie czystej wydajności procesorów. Teoretyczne założenie jest oczywiście poprawne, jednak konkurencyjne platformy sprzętowe często działają na odmiennych zasadach, więc konieczne okazuje się określenie złotego środka. W przypadku AMD AM5 użytkownik może wybierać między trybem 1:1 (synchroniczny) oraz 1:2 (asynchroniczny), określającym stosunek taktowania wbudowanego w procesor kontrolera do częstotliwości modułów RAM. Platforma Intel LGA1700 dla pamięci DDR5 przewiduje jedynie tryb Gear 2 (asynchroniczny / Gear 4 pomińmy milczeniem). Wskazanie optymalnego ustawienia wymaga przeprowadzenia osobnych pomiarów, natomiast podjęta decyzja zaważy na ogólnym balansie wyników w grach komputerowych (programy są mniej wrażliwe na parametry RAM). Najlepiej zobrazować to kilkoma praktycznymi przykładami, obrazującymi skalowanie procesorów AMD / Intel względem zastosowanych pamięci. Weźmy na warsztat cztery popularne zestawy pamięci RAM pomocne w wybraniu właściwych ustawień:

Zestaw DDR5-6000 MHz CL30 działający w trybie 1:1 (synchroniczny) będzie optymalnym dla platformy AMD AM5, natomiast dla przeciwwagi zastosuję DDR5-7000 MHz CL32 1:2 (asynchroniczny). Pozwoli to sprawdzić czy faktycznie tryb 1:1 posiada nad 1:2 bezdyskusyjną przewagę i stanowi jedyny słuszny wybór dla posiadaczy procesorów AMD Ryzen. W przypadku platformy Intel LGA1700 wykorzystałem identyczne zestawy RAM, działające w obligatoryjnym trybie Gear 2 (asynchroniczny), bowiem Gear 1 zarezerwowano wyłącznie dla pamięci DDR4. Tutaj wpływ na wydajność zachodzi wyłącznie po stronie taktowania i opóźnień, dlatego wspólny mianownik w postaci modułów RAM, dostosowany do możliwości jednego producenta, może negatywnie wpływać na kondycję drugiego. Taka konfrontacja powinna wzmocnić świadomość, że przeglądanie wyników w dowolnej recenzji najlepiej rozpocząć od sprawdzenia platformy testowej, bowiem w niektórych przypadkach może zachodzić (świadome lub nieświadome) faworyzowanie jednego producenta. Przejdźmy zatem do wybranych wyników, natomiast pełen materiał znajdziecie TUTAJ. Celowo nie wykorzystałem procesora X3D, który charakteryzuje nieco większa tolerancja na wolniejsze pamięci RAM, ponieważ dysponuje dodatkowym Cache L3. Zwykły AMD Ryzen 7000 będzie lepszym przykładem na potrzeby skalowania wyników:

Assetto Corsa Competizione - Francorchamps

1920x1080 / Epic / TAA / DirectX 11

1% LOW / MIN / AVG FPS (więcej = lepiej)

13

26

39

52

65

78

91

104

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

100

87

84

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:2)

92

79

76

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:1)

76

66

63

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

75

65

63

Cyberpunk 2077 - Little China

1920x1080 / Ultra / RT OFF / FOV 100 / DirectX 12

1% LOW / MIN / AVG FPS (więcej = lepiej)

16

32

48

64

80

96

112

128

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

125

120

102

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:2)

118

113

95

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:1)

102

97

79

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

102

97

79

Hogwarts Legacy - Hogsmeade

1920x1080 / Ultra / RT Ultra / TAA / DirectX 12

1% LOW / MIN / AVG FPS (więcej = lepiej)

10

20

30

40

50

60

70

80

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

76

71

65

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:2)

70

66

61

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:1)

64

60

53

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

63

59

53

Microsoft Flight Simulator 2020 - New York

1920x1080 / Ultra / AI ON / DATA OFF / LOD 400 / DirectX 11

1% LOW / MIN / AVG FPS (więcej = lepiej)

9

18

27

36

45

54

63

72

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

66

62

58

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:2)

61

57

53

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:1)

51

47

45

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

50

47

44

Wnioski wydają się klarowne. Zestaw DDR5-6000 MHz CL30 pracujący w trybie 1:1 okazuje się optymalny dla procesorów AMD Ryzen, aczkolwiek dla procesorów Intel działających wówczas w trybie 1:2 stanowi potężny hamulec wydajności. Zachowanie identycznego taktowania jest kompletnie bez znaczenia. Nierozsądne byłoby zarazem ustawianie dzielnika 1:2 dla platformy AMD AM5, ponieważ nikt takowego nie będzie używał. Warto jednak zwrócić uwagę, że zestawy DDR5-6000 MHz CL30 (1:1) oraz DDR5-7000 MHz CL32 (1:2) mogą pochwalić się bardzo zbliżonymi wynikami z procesorem AMD Ryzen 7000. Uśredniona różnica wynosi ~1%, pozwalając traktować obydwa w kategorii zmienników. Umożliwia to zarazem dobranie pamięci operacyjnej uczciwiej w stosunku do konkurenta. Platforma LGA1700 z pamięcią DDR5-6000 MHz CL30 (1:2) traciłaby bowiem średnio 6% (skrajnie nawet 11%) względem DDR5-7000 MHz CL32 (1:2), zatem wspólnym mianownikiem powinno być właśnie DDR5-7000 MHz CL32 (1:2) dla obydwu systemów. Całkowicie akceptowalne byłoby również stosowanie modułów DDR5-6000 MHz CL30 (1:1) dla AMD oraz DDR5-7000 MHz CL32 (1:2) bądź DDR5-7200 MHz CL34 (1:2) dla Intela. Trudno wybrać rozwiązanie będące satysfakcjonującym dla wszystkich, niemniej DDR5-6000 dla obydwu platform to scenariusz sprzyjający procesorom AMD kosztem Intela.

Sumaryczna wydajność 10 gier

100% = DDR5-6000 MHz CL30 (1:2)

Więcej = lepiej

14

28

42

56

70

84

98

112

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

106

Intel Core i5-14600K (14R/20W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:2)

100

Sumaryczna wydajność 10 gier

100% = DDR5-6000 MHz CL30 (1:1)

sekund (mniej = lepiej)

13

26

39

52

65

78

91

104

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)
DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-68 (1:1)

100

AMD Ryzen 7 7700X (8R/16W)]
DDR5-7000 MHz CL 32-48-48-96 (1:2)

99

Chociaż panuje przekonanie, że tryb asynchroniczny znacznie obniża wydajność, platforma AMD AM5 wyjątkowo dobrze funkcjonuje na takich ustawieniach. Owszem, jeśli porównany zestawy RAM DDR5-6000 tylko ze zmienną 1:1 / 1:2, wówczas bezdyskusyjnie na wydajność spadnie, jednak wyższe taktowanie połączone z rozsądnymi opóźnieniami pozwala bez problemów zniwelować straty. Co istotne, ustawienie 1:2 do wyrównania wyników 1:1 wcale nie potrzebuje wyczynowych modułów, gdyż różnica cenowa między najtańszymi DDR5-6000 CL30-36-36-76 oraz DDR5-7000 CL32-48-48-96 wynosi kilkadziesiąt złotych. Pozostaje pytanie skąd wynikają uprzedzenia, skoro wyniki zdecydowanie przeczą mitom? Większość osób patrzy na sprawę przez pryzmat platformy AMD AM4, gdzie faktycznie DDR4-3600 CL16 (1:1) potrafiło wyprzedzać DDR4-4600 CL19 (1:2), co kompletnie wypaczało sens podobnych kombinacji. Tymczasem konfiguracja 1:1:1 przestała być wymagana do osiągnięcia optymalnej wydajności na platformie AMD AM5, ponieważ względem poprzednika zmieniono korelację między magistralą Infinity Fabric, kontrolerem pamięci i taktowaniem RAM. Dlatego tryb asynchroniczny w wykonaniu AMD AM5 okazuje się znacznie bardziej użyteczny niż wcześniej. Intel umożliwia wybór między Gear 1 / Gear 2 (Sync / Async) wyłącznie dla pamięci DDR4, gdzie porównanie DDR4-3600 1:1 vs DDR4-3600 1:2 ujawniało straty na niekorzyść Gear 2 sięgające 9-15%. Dlatego na platformach AM4 / LGA1700 korzystających z pamięci DDR4 tryb synchroniczny jest niemalże obowiązkowy. 

Na horyzoncie pojawia się jeszcze pytanie czy stosować pamięci RAM spełniające oficjalną specyfikację procesorów np. DDR5-5600 dla Intel 13/14 GEN i AMD Ryzen 9000 itp. Takie podejście wydaje się sensowne, trzymamy się przecież wytycznych ustalonych przez producentów, jednak prowadziłoby do rozwarstwienia oraz wypaczenia wyników. Intel Core i5-13600K otrzymałby wówczas DDR5-5600, AMD Ryzen 7 7700X pracowałby z modułami DDR5-5200, natomiast Intel Core i5-12600K tylko DDR5-4800. Testy nie przedstawiałyby realnych różnić między procesorami lecz konkretnymi zestawami, często dobranymi zupełnie nieżyciowo. Serwis Anadtech przykładowo stosował zestawy DDR5-5600 CL46, DDR5-5200 CL44 oraz DDR5-4800 CL40, zgodne ze standardem JEDEC dla poszczególnych procesorów AMD / Intel, aczkolwiek wątpliwe czy nawet średnio świadomi użytkownicy takowe wybierali. Co zabawne, pamięci DDR5-5600 CL46 okazują się droższe od popularnych DDR5-6000 CL30, dodatkowo podważając sens wymienionych kombinacji. Oczywiście, wskazane jest zdroworozsądkowe podejście, bowiem nie każdy AMD udźwignie DDR5-6400 MHz 1:1, podobnie jak Intele mogą miewać problemy z ustabilizowaniem czegoś szybszego od DDR5-7200 MHz 1:2. Jestem natomiast za wykorzystywaniem profili XMP / EXPO, ponieważ optymalizacja opóźnień zależnie od platformy w różnym stopniu wpływa na wyniki. Będzie to przedmiotem kolejnego rozdziału.

UWAGA: W przykładowych testach wykorzystane zostały pamięci DDR5-6000 MHz CL30-36-36-68, będące najszybszym seryjnym wariantem modułów o takim taktowaniu. Komplety DDR5-6000 MHz CL30-40-40-96 / CL30-38-38-96 w przypadku AMD AM5 wypadają na poziomie DDR5-7000 MHz CL32-48-48-96. Pamiętajcie, że pierwszy parametr opóźnień (CL) nie decyduje o finalnej wydajności, ponieważ bardzo ważne są również timingi dalszych rzędów.

• « pierwsza
• ‹ poprzednia
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• …
• następna ›
• ostatnia »