AMD Radeon HD 7970 GHz Edition zadebiutował równe 10 lat temu. Czy to najlepszy i najbardziej długowieczny Radeon w historii?

NVIDIA i AMD konkurują ze sobą już od zarania dziejów, jednak chyba każdy widzi, że koniec końców większym braniem cieszą się modele GeForce. Układy Zielonych są często najwydajniejsze w swojej półce i głównie właśnie tym zyskują sympatię graczy. AMD zazwyczaj przypada więc rola tego drugiego producenta, który oferuje nieco mniej zaawansowane produkty, ale za to dzielnie walczy ceną. Był jednak taki czas w historii, kiedy Czerwonym udało się przegonić lidera...

Autor: Piotr Piwowarczyk

Dokładnie 22 czerwca 2012 roku, a więc równe 10 lat temu AMD wprowadziło na rynek kartę graficzną AMD Radeon HD 7970 GHz Edition. Za jej sprawą Czerwoni pokazali, że nie tylko NVIDIA jest w stanie robić bezkompromisowe GPU dla graczy i entuzjastów. Model ten z pewnością jest ciepło wspominany przez tych, którzy dobrze pamiętają czasy sprzed dekady i ówczesną sytuację na rynku, jednak nim przejdziemy do jego specyfikacji warto zacząć od premiery standardowej wersji modelu. W końcu nie ma co ukrywać - wersja GHz Edition to tylko symbol przewagi nad flagowym GeForce. Jego historię warto poprzedzić krótkim wstępem do głównej serii HD 7000.

Radeon HD 7970 GHz Edition nie zaoferował wielkich zmian względem standardowego modelu HD 7970. Stanowi on jednak jeden z nielicznych symboli wyższości AMD nad NVIDIĄ.

Test Radeon HD 7970 - Nowy król wydajności i pogromca GTX 580

Układ AMD Radeon HD 7970, czyli pierwszy i główny przedstawiciel nowej rodziny Radeonów doczekał się oficjalnej prezentacji już 22 grudnia 2011 roku. Debiut tej jednostki był dosyć znaczącym wydarzeniem. Poprzednia seria HD 6000 nie była najbardziej udana - niższe modele bazowały na starych architekturach (HD 6770 to to samo, co HD 5770), a te wydajniejsze układy nie mogły dorównać najmocniejszym kartom od NVIDII. Nowa generacja pod wieloma względami zapowiadała się rewolucyjnie. Po pierwsze, rdzenie miały zostać wykonane w nowej litografii 28 nm. Po drugie, przyszedł czas na zupełnie świeżą architekturę Graphics Core Next (GCN). Już sucha specyfikacja czołowego modelu HD 7970 prezentowała się obiecująco. Układ dostał oparty na rdzeniu Tahiti XT z 2048 jednostkami cieniującymi, 128 jednostkami teksturującymi oraz 32 jednostkami renderującymi. Jakby tego było mało, flagowy Radeon otrzymał aż 3 GB pamięci GDDR5 na 384-bitowej magistrali, co w 2011 roku spotkało się ze sporym uznaniem.

Nie zabrakło też wsparcia dla wielu nowych technologii. AMD Radeon HD 7970 zapewniał obsługę bibliotek DirectX 11.1 czy interfejsu PCI-Express 3.0, a także oferował rozwiązanie ZeroCore Power gwarantujące niski pobór energii w czasie spoczynku. Jak się więc potem okazało, flagowy model GCN zdystansował wszystkie karty graficzne Zielonych z GeForce GTX 580 na czele, a przy tym wcale nie wymagał zakupu nowego, jeszcze mocniejszego zasilacza. Radeon HD 7970 ogólnie spełnił oczekiwania wszystkich entuzjastów, jednak wielu i tak wolało poczekać na odpowiedź NVIDII.

Jak można było się spodziewać, Zieloni nie pozwolili sobie w kaszę dmuchać. GeForce GTX 680 pojawił się 22 marca 2012 roku. Układ ten bazował na równie przełomowej, 28-nanometrowej architekturze Kepler i ostatecznie wyprzedził flagowca AMD, a przy tym był nieco bardziej energooszczędny. Zwycięstwo GTX-a 680 nie było jednak bezdyskusyjne - w wielu testach Tahiti XT tylko nieznacznie przegrywał z kartą NVIDII, pobierając przy tym nieco więcej energii, ale jednocześnie oferując jednocześnie dodatkowy gigabajt pamięci VRAM. Co jednak najważniejsze, czołowy Radeon miał ogromny potencjał do pokręcania. AMD miało więc świetną okazję do kontrataku i można powiedzieć, że wydanie Radeona HD 7970 w podkręconej wersji GHz Edition było bardzo rozsądnym i w zasadzie jedynym słusznym posunięciem.

Minęło 10 lat od premiery karty graficznej NVIDIA GeForce GTX 680, czyli debiutu architektury Kepler. Jak wspominamy tamte układy?

Model GHz Edition był tym, czym dla wielu miał być "zwykły" Radeon HD 7970 prezentowany pod koniec 2011 roku. Już podczas grudniowej prezentacji architektury GCN AMD chwaliło się, że karta w rękach obeznanego entuzjasty może pracować z taktowaniem nawet wyższym niż 1100 MHz. Dla wielu było jasne, że Czerwoni nieco wstrzymują się ze swoim potencjałem. Nie możemy więc wykluczyć, że w wyniku satysfakcjonujących wewnętrznych testów producent zaplanował szybszy, firmowo podkręcony model jako odpowiedź na nadchodzącego GeForce'a GTX 680.

Test GeForce GTX 680 vs Radeon HD 7970 - Pojedynek tytanów

AMD Radeon HD 7970 GHz Edition pod względem specyfikacji nie zaoferował wielkich zmian względem standardowego HD 7970. Jak jednak wskazuje nazwa, taktowania układu Tahiti XT (nazywanego już Tahiti XT2) od tej pory już po wyjęciu z pudełka sięgały 1 GHz (1000 MHz), a dzięki dodaniu funkcji Boost, w określonych sytuacjach dobijały nawet do 1050 MHz. Nie bez znaczenia jest fakt, że udało się to uzyskać bez specjalnego żyłowania karty dzięki dopracowaniu sekcji zasilania. Co więcej, pamięci GDDR5 pracowały teraz z nieco wyższą efektywną przepustowością na poziomie 6 Gbps. No i co najważniejsze, cena karty została ustalona na nieco ponad 2000 zł (oficjalnie 499 dolarów, kiedy to było...), dzięki czemu wcale nie stawała się z miejsca przesadnie drogą ciekawostką. Inna sprawa, że współczynnik TDP wzrósł z 250 do 300 W, co wiązało się z tym, że wiele niereferencyjnych modeli miało już dwa złącza zasilania 8-pin, a nie zestaw 8-pin + 6-pin.

Sapphire pokazuje Radeona HD 7970 GHz Edition Toxic z 6GB

Takie czynniki jak wyższy pobór energii i cena powyżej 2000 zł mogły odstraszyć kupujących, którzy mocno zapatrzyli się już na szybkiego i nowoczesnego GeForce'a GTX 680. Sprawy miały się jednak tak, że to AMD oferowało teraz najmocniejszą kartę graficzną na rynku. Samo podniesienie taktowań, czyli de facto wykorzystanie pełnego potencjału rdzenia Tahiti XT dało zadowalający rezultat. Karta była o 5-10% szybsza od standardowego Radeona HD 7970 i w większości przypadków wystarczało to do zostawienia w tyle układu GTX 680. Jak zareagowała NVIDIA? Cóż, producent nie dał się wciągnąć w grę AMD i nie odpowiedział już odświeżonym Keplerem. Co prawda pojawiły się różne mocno podkręcone wersje flagowej jednostki Zielonych, jak również warianty z 4 GB pamięci, jednak z drugiej strony to właśnie Radeon HD 7970 GHz Edition uchodził za układ, z którego na upartego można wycisnąć więcej mocy obliczeniowej. Taktowania rzędu 1200 MHz nie były w przypadku tego modelu czymś wyjątkowym, co pokazuje podlinkowany poniżej test modelu Matrix Platinum od ASUS-a. No i nie zapominajmy, że powstała także wersja omawianego Radeona z 6 GB pamięci VRAM...

Test ASUS Radeon HD 7970 GHz Edition Matrix Platinum

Jeśli jakakolwiek karta graficzna miałaby zyskać miano długowiecznej, to trudno znaleźć lepszego kandydata, niż Radeon HD 7970 w wersji GHz Edition.

Jak widzicie, Radeon HD 7970 GHz Edition to jeden z nielicznych symboli wyższości AMD nad NVIDIĄ. Fakt, do uzyskania przewagi na konkurentem konieczny był firmowo podkręcony model, ale trzeba uczciwie przyznać, że wyszedł on Czerwonym naprawdę dobrze, ponieważ zostawiał jeszcze dodatkowe pole do popisu entuzjastom oraz firmom wydającym autorskie warianty. Poza tym to po prostu kompletna i ponadczasowa karta graficzna, a dla wielu zapewne ostatni naprawdę udany Radeon. Nie sposób w tym miejscu pominąć także kwestii jego długowieczności. Pod koniec 2019 roku na naszych łamach ukazał się retro-test standardowego Radeona HD 7970 i GeForce'a GTX 680 (link poniżej), który udowodnił, że czas działa wyłącznie na korzyść architektury GCN. Tahiti niemal zdemolował niegdyś czołowego Keplera i aż strach pomyśleć, jak wyglądałyby wykresy, gdyby w ręce Sebastiana wpadł udoskonalony model GHz Edition. Dziś, 10 lat po premierze trudno już polecać tę kartę do gier - jak pokazuje serwis TechPowerUp, w tabelce Relative Performance zajmuje ona aktualnie miejsce nieco poniżej Radeona... RX 6400. Czy to dobrze, czy źle - pozostawiam Wam do oceny. Jeśli jednak moim zdaniem jakakolwiek jednostka miałaby zyskać miano długowiecznej, to trudno znaleźć lepszego kandydata, niż HD 7970 GHz Edition.

Test AMD Radeon HD 7970 vs NVDIA GeForce GTX 680 - RetroGPU #1

Źródło foto: TechPowerUp