Zgłoś błąd
X
Zanim wyślesz zgłoszenie, upewnij się że przyczyną problemów nie jest dodatek blokujący reklamy.
Błędy w spisie treści artykułu zgłaszaj jako "błąd w TREŚCI".
Typ zgłoszenia
Treść zgłoszenia
Twój email (opcjonalnie)
Nie wypełniaj tego pola
.
Załóż konto
EnglishDeutschукраїнськийFrançaisEspañol中国

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera

Bartłomiej Dramczyk | 23-01-2019 16:00 |

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premieraHistoria pierwszych graficznych interfejsów Apple’a (ściśle związana z Macintosem) rozpoczyna się od podglądania PARC-a (Palo Alto Research Center), centrum badawczo-rozwojowego należącego do Xeroxa. W 1973 roku Xerox opracował maszynę nazwaną Xerox Alto – miniaturowy (jak na owe czasy) komputer, mieszczący się w obudowie wielkość biurka, wyposażony w monitor o pionowej orientacji, trójprzyciskową mysz i system operacyjny z GUI. To dzięki Xerox Alto powstały takie wynalazki jak Smalltalk (pierwszy, obiektowy język programowania), edytory tekstu WYSIWYG i komunikacja elektroniczna. Kilka lat po premierze tej zaskakującej maszyny, w 1979 roku Steve Jobs odwiedził centrum PARC uważnie przyglądając się technologii, która zapowiadała przyszłość komputerów.

35 lat temu Apple zaprezentował światu maszynę pozbawioną tekstowego interfejsu. Dziś graficzny interfejs użytkownika jest standardem, bez którego trudno byłoby posługiwać się komputerem.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [2]

Zanim świat usłyszał o Macintoshu, którego premierowy pokaz nastąpił 24 stycznia 1984 roku, Apple pracował nad jeszcze jednym, ambitnym projektem. Rok przed Macintoshem na rynku pojawia się Apple LISA (Locally Integrated Software Architecture) – oferowana za oszałamiającą kwotę 9995 dolarów (dziś to równowartość niemal 25 000 USD), z 5-megabajtowym dyskiem twardym i parą napędów dyskietek 5,25”. Komputer, zbudowany na bazie Motoroli 68000, z 1 MB pamięci RAM (rozszerzalnej do 2 MB) był jedną z pierwszych konstrukcji, w których wykorzystano graficzny interfejs użytkownika i sterowanie za pośrednictwem jednoprzyciskowej myszy. Takie rozwiązanie Apple stosował przez kolejnych lat.

Większość elementów GUI, dobrze znanych wielbicielom klasycznych komputerów Apple’a, narodziła się w głowie fotografa, Billa Atkinsona. Dzięki jego zamiłowaniu do uwieczniania Polaroidem kolejnych, ważnych etapów rozwoju interfejsu, wiemy jak rodziły się zarysy późniejszego Mac OS. Prototypowe elementy środowiska graficznego powstawały na monochromatycznym ekranie o rozdzielczości 720x360 pikseli, dokładnie takiej samej, jak w finalnym produkcie, czyli w Apple LISA. Niemal do końca lat 70. GUI prototypu Apple LISA jest szczątkowe – wciąż na dokumentujących jego powstawanie zdjęciach z Polaroida nie widać nic więcej, poza pełnoekranowymi aplikacjami z różnorodnym elementami graficznymi.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [3]

Przełom następuje w połowie grudnia 1997 roku (w tym samym czasie, kiedy Steve Jobs odwiedza Xerox PARC) – po raz pierwszy możemy dostrzec charakterystyczne elementy interfejsu: belki nakładających się na siebie okien i kontekstowe menu. W połowie lat 80. prototypowe GUI może pochwalić się już pierwszymi scrollbarami (w tym próbą wprowadzenia proporcjonalnych gadżetów przewijania) i opcją wycinania tekstu do prototypu dzisiejszego schowka, nazwanego na etapie prac nad GUI „the wastebasket”.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [4]

W kolejnych miesiącach graficzny interfejs nabiera kształtów: obrysy okien widoczne na zdjęciach wykorzystywane są do wskazywania pozycji po zmianach w przypadku przesuwania okien oraz modyfikacji ich wielkości. Na początku 1981 roku rozwijane menu, do tej pory przyczepione do okien trafia tam, gdzie będzie wyświetlane jeszcze przez wiele lat – na górną belkę ekranu. Ciekawostką pozostaje fakt, że już na tym etapie przewidziano, iż elementy menu niekoniecznie muszą być złożone z tekstu – w edytorze graficznym Sketchpad uwzględniono opcję wyboru wzoru wypełnienia poprzez wskazanie elementu w rozwijanym menu.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [5]

W marcu 1982 roku GUI Apple LISA doczekało się jeszcze jednej modyfikacji, odróżniającej pomysł opracowany przez Apple’a od pierwowzoru nakreślonego przez Xeroxa – pulpit pierwszego komputera Apple’a wypełniony zostaje ikonami, symbolizującymi dokumenty i aplikacje oraz… nieodzowny kosz na wyrzucone pliki. Przez niemal 20 kolejnych lat podstawowe założenia GUI Mac OS, do wersji 9 włącznie, nie zostaną zmienione. Podobnie jak do wyposażonej w jeden przycisk myszy, posiadacze Maców będą musieli się przyzwyczaić do monotonii klikania ikonek i ich przenoszenia z miejsca na miejsce (co odpowiada kopiowaniu lub przenoszeniu plików. Pamiętajmy jednak, że LISA debiutuje na rynku w 1983 roku, w czasach tekstowych interfejsów i Worda dla DOS-u oraz rodzącej się właśnie mody na nośniki optyczne.

Łatwo dostrzec pewne podobieństwa pomiędzy Xeroxem Alto oraz Apple LISA. Te dinozaury w dziedzinie graficznych interfejsów, których wyśrubowane ceny (odpowiednio 32 000 i niemal 10 000 USD) szybko ostudziły entuzjazm wielbicieli innowacji. Jeśli graficzny interfejs miał zawojować domowych użytkowników i pozostać tam na dłużej, amerykańska korporacja potrzebowała zupełnie innej maszyny – znacznie tańszej od kosztownej LISY.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [1]
Xerox Alto

Projekt Macintosh rozwijany był od 1979 roku, równolegle z Apple LISA. Jednak następca Apple II miał być prostą maszyna do pracy, umożliwiająca jednoczesne uruchamianie kilku aplikacji, ale wyłącznie w trybie tekstowym. W pierwotnych planach Macintosh stałby się konstrukcją opartą o 8-bitową Motorolę 6809E i 64 KB RAM, z monochromatycznym ekranem o rozdzielczości 256x256 pikseli. Dociekliwość inżynierów, prowadzących prace nad prototypem Macintosha doprowadziła jednak do poważnej zmiany w konstrukcji urządzenia – eksperymentując z możliwością uruchamiania graficznych aplikacji przeznaczonych dla Apple LISA zmienili oni procesor na Motorole 68000, powiększyli pamięć do 128 KB i rozdzielczość do 384x256 pikseli. Finalny produkt, Macintosh, został zbudowany na podobnych założeniach, jednak rozdzielczość wbudowanego, 9-calowego monitora urosła do 512x342 pikseli. Tak właśnie powstała oszczędnościowa wersja Apple LISA, komputera który natychmiast zwrócił uwagę Jobsa i doprowadził do konfliktu z Jefem Raskinem, dotychczasowym nadzorcą projektu.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [6]
Prototyp Macintosha z 1981 roku - w obudowie widoczna stacja dyskietek 5,25"

Premiera Macintosha została poprzedzona reklamą telewizyjną wyreżyserowaną przez Ridleya Scotta – w krótkometrażowym filmie mogliśmy obejrzeć scenerię wyrwaną z orwellowskiego 1984. I bezimienną wojowniczkę, niszczącą wielkim młotem wizerunek Wielkiego Brata. Ma się rozumieć chodziło o przełamanie dominacji IBM-a na amerykańskim rynku. Nie bez znaczenia okazał się moment prezentacji reklamy, która pojawiła się w trakcie rozgrywek Super Bowl, najchętniej oglądanych finałów mistrzostw futbolu amerykańskiego. Z dzisiejszej perspektywy można jednak stwierdzić, że reklama 1984 była na swój sposób prorocza – Apple przewidział swoją dominację na rynku. Tym razem właśnie... w roli Wielkiego Brata. W przeszłości – w latach 80., zabieg marketingowy Apple’a umocnił pozycję amerykańskiej korporacji: do końca 1984 roku sprzedano 250 000 Macintoshy 128K.

Nawiązania do klasyki literatury i kina - filmowej ekranizacji powieści George'a Orwella z Johnem Hurtem w roli głównej są oczywiste. Mroczna dystopia przemawiała do na z ujęć Londynu, nakręconego dokładnie w 1984 roku, bez wykorzystania efektów specjalnych. Reklama zrealizowana przez Ridleya Scotta przypomina obraz filmowy, jednak tu uwaga widza ma być skupiona na buntowniczce, zmieniającej system. I tak rzeczywiście jest. Orwellowski 1984 rok został więc w pewnym sensie dwukrotnie sfilmowany.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [7]

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [8]

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [9]

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [10]

Nie bez znaczenia dla wyników sprzedaży Macintosha 128k były dwa elementy: cena komputera oscylująca wokół 2000 dolarów oraz kampania promocyjna, umożliwiająca użytkownikom wypróbowanie Maka przed jego zakupem. Efektem tej ostatniej było... podniesienie cen Macintoshy (do niemal 2500 USD), powiązane z irytacją sprzedawców, do których trafiały mocno nadwyrężone egzemplarze Macintoshy (po intensywnym okresie próbnym).

Macintosh nie pozostawiał swojego użytkownika w próżni: wraz z komputerem, którego elektronikę upakowano w obudowie 9-calowego monitora otrzymywał on stację dyskietek 3,5” (400 KB pojemności), klawiaturę oraz mysz. Monofoniczny, 8-bitowy dźwięk był odtwarzany przez wbudowany głośnik. Jedyne złącza, jakie oferował pierwszy z rodu Macintosh to port stacji dyskietek (DB-19), monofoniczne wyjście audio, port myszy/joysticka (DE-9) oraz dwa porty szeregowe (DE-9). Jak łatwo zauważyć – rozbudowa pierwszego Maka była niemal niemożliwa, nawet rozszerzenie pamięci wymagało wymiany oryginalnych kości na układy o większej pojemności. Odpowiedzią Apple'a na niedostatki pamięci (którą błyskawicznie pochłaniały aplikacje pracujące w Mac OS) był nowy Macintosh 512K, wyceniony na 3195 dolarów.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [13]

Kartą przetargową Apple’a (dla niezdecydowanych nabywców komputerów) były przede wszystkim aplikacje: edytor tekstu MacWrite oraz program do malowania MacPaint. Opublikowany kod źródłowy MacPainta zdradza, jak zostały opracowane pierwsze aplikacje dla Macintosha – edytor grafiki to łącznie 5822 linie kodu w Apple Pascalu uzupełnionych o 3583 linie kodu w asemblerze Motoroli 68000. Ta para narzędzi nie była jednak czymś, co mogło łatwo przekonać użytkowników do zupełnie nowego gatunku maszyn z GUI. Nieufni byli również producenci oprogramowania, których przytłaczał nowy interfejs oraz… pełen bugów system operacyjny. Przełom nastąpił w 1985 roku, wraz z premierą Apple LaserWritera, MacPublishera i PageMakera – mała lodówka Apple’a stała się synonimem składu komputerowego.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [14]

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [15]

Niemal dwa lata po premierze pierwszego Macintosha 128K, na rynku debiutuje model Plus, kosztujący w momencie premiery 2600 dolarów. Zmian na było w nim sporo: 1 MB pamięci RAM, stacja dyskietek 800 KB, interfejs SCSI dla dysków twardych i skanerów. Przy cenie zbliżonej do Macintosha sprzed dwóch lat, nabywca otrzymywał znacznie lepiej wyposażoną maszynę, którą można było łatwo rozbudować. Na następcę Plusa trzeba było poczekać jeszcze rok: tym razem Apple podbił cenę startową Macintosha II do niemal 5500 USD, oferując także zestawy z kolorowym monitorem (za jedyne 7145 dolarów).

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [16]

Szybujące w górę ceny Macintosha sprawiły, że maszyna ta postrzegana była raczej jako konkurencja dla stacji roboczych. Macintosh II został wyposażony w Motorolę 68020, koprocesor Motorola 68881, 1 MB RAM i kartę graficzną, oferującą możliwość wyświetlania obrazu w rozdzielczościach do 640x480 pikseli w 256 kolorach (z palety 16,7 miliona). Dysk twardy był opcjonalnym wyposażeniem, dostępnym jedynie w wersjach 1/40 i 4/40 (odpowiednio Macintosh II z 1 MB RAM i dyskiem 40 MB oraz model z 4 MB RAM i dyskiem o identycznej pojemności). Wraz z premierą Macintosha II Apple odkurzył jednak i swojego klasyka w postaci Macintosha SE – zgrabnej konstrukcji wzorowanej na pierwowzorze, uzupełnionej o dwie stacje dyskietek (wycenionej na 2900 dolarów) i opcjonalny dysk twardy 20 MB (za 1000 USD więcej).

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [17]

Późniejsze warianty Macintosha II z 1988 to m.in. model IIx (z Motorolą 68030 i koprocesorem 68882 na pokładzie oraz jeszcze wyższą ceną - 7769 USD) i kolejne wersje oznaczone symbolami IIcx, IIci, IIcx, IIvi, IIvx, różniące się częstotliwościami taktowania procesorów, wyposażeniem (np. napęd CD-ROM) oraz cenami, sięgającymi niemal 10 000 dolarów. Koniec lat 80. to również okres intensywnych wojen z konkurencją, wytaczanych m.in. Microsoftowi i Hewlett-Packardowi przez Apple’a za kopiowanie elementów GUI.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [18]

Pewne zmiany tkwiły także wewnątrz maszyn – w kolejnych wersjach Maków rozwijana była biblioteka QuickDraw (zapisana pierwotnie w pamięci ROM komputerów), odpowiedzialna za rysowanie podstawowych elementów graficznych – w Macintoshu II uwzględniono m.in. obsługę kilku monitorów, zmianę rozdzielczości ekranu i… kolory. Na PCB Macintosha II również dokonano rewolucji, wprowadzając jako standard rozszerzeń 32-bitowe złącza równoległe NuBus. W Macintoshu II i modelu SE wykorzystano standard ADB (Apple Desktop Bus), który miał swoją premierę w komputerach Apple IIGS w 1986 roku. Zanim Maki nauczyły się rozmawiać przez USB, to właśnie ADB obsługiwało urządzenia zewnętrzne, takie jak myszy, klawiatury, joysticki i trackballe.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [20]

Lata 80. upłynęły Apple’owi pod znakiem wzornictwa Snow White, opracowanego przez Hartmuta Esslingera – pierwsze komputery opracowane zgodnie z jego założeniami to Apple IIc, ostatnie – seria Macintosh II. Warto również odnotować pierwszą próbę zaistnienia Apple’a na rynku komputerów przenośnych. W 1989 roku pojawia się Macintosh Portable, wyposażony w 9,8-calową, monochromatyczną matryce o rozdzielczości 640x400 pikseli, Motorolę 68000, 1 MB RAM, dysk twardy o pojemności 40 MB i… trackballa. Cała ta maszyneria kosztowała 7300 dolarów i ważyła 7,2 kg. Ciekawostką było wykorzystanie kosztownych pamięci SRAM oraz trackballa, który można było wyjąć z obudowy.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [19]

W lata 90. Apple wchodził z bogatym portfolio maszyn, które musiały zmierzyć się z zupełnie nowymi wyzwaniami. To m.in. premiera konkurencyjnych systemów operacyjnych z GUI – Amiga OS (1985) oraz Windows 3.0 (1990). Wojna cenowa rozpętana na polu 16- i 32-bitowych maszyn wymusiła na Apple’u obniżkę cen produktów. W efekcie na rynku pojawił się monochromatyczny Macintosh Classic za 1000 USD i Macintosh LC za ok. 2500 USD, w obudowie przezywanej pudełkiem od pizzy, dla odmiany wyświetlający obraz w kolorach.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [21]

Towarzyszył im nieco droższy (3000 USD) Macintosh IIsi z Motorolą 68030 na pokładzie i pojedynczym slotem NuBus. Kolejnym wariantom Macintosha Classic II i LC II, ewoluujacym w kierunku procesorów Motorola 68030 towarzyszyła zupełnie nowa seria, nazwana Quadra – to modele Macintoshy wyposażone w Motorolę 68040. Quadrę 700 wyceniono na 5700 USD, droższy model 900 w obudowie typu tower kosztował 7200 dolarów. Apple porzuca też wzornictwo Snow White (i związane z nim opłaty licencyjne) na rzecz własnych pomysłów, realizowanych przez Apple Industrial Design Group.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [22]

Pod koniec 1992 roku Apple prezentuje prototyp nowego Maka – to wczesna wersja Power Macintosha 6100, wyposażonego w zupełnie nowy procesor PowerPC 601 (opracowany przez inżynierów Motoroli i IBM-a, stosowany m.in. w stacjach roboczych IBM RS/6000). Plan Apple’a zakładał wyprodukowanie trzech wersji Power Macintosha – najtańszego modelu 6100, maszyny ze średniej półki z oznaczeniem 7100 oraz najmocniejszego w rodzinie Power Macintoshy 8100, co odpowiadało dotychczasowym modelom LC i Quadra. Dodatkowo zaplanowano również produkcję kart procesorowych, przeznaczonych do wcześniejszych modeli Macintoshy (serii Quadra i LC), które umożliwiłby ich upgrade do PowerPC.

Apple Macintosh powstał 35 lat temu. To była ważna premiera [23]

Premiera nowych Power Macintoshy pierwotnie została zaplanowana na 24 stycznia 1994 roku, dokładnie dekadę od szumnie zapowiadanego debiutu Macintosha. Niestety, moce produkcyjne Apple’a skłoniły szefostwo firmy do jej przesunięcia na 14 marca 1994 roku. Po nieco ospałym początku lat 90., w którym rosła rola klonów IBM PC, Power Macintosh na pewien czas nabrał mocy obliczeniowej, by skutecznie konkurować na coraz trudniejszym rynku. Jednocześnie, utrzymywane w jasnej tonacji obudowy desktopowe i towery coraz bardziej przypominały komputery PC – to prawda Apple przez wiele kolejnych lat dostosowywał się do standardów zmieniającej się rzeczywistości, adaptując na swoje potrzeby m.in. USB i PCI. Zanim jednak ostatecznie zrezygnowano z obiecującej w połowie lat 90. architektury PowerPC, amerykańska korporacja otarła się o bankructwo, co skłoniło firmę do rozmów ze Stevem’em Jobsem (w tym okresie kierującym firmą NeXT) – ostatecznie to Jobs doprowadził do zamiany nudnych kształtów Power Macintoshy na kolory przezroczystych iMaców, a te przywróciły płynność finansową amerykańskiej korporacji. Ale to już zupełnie inna historia.

Bądź na bieżąco - obserwuj PurePC.pl na Google News
Zgłoś błąd
Liczba komentarzy: 11

Komentarze:

x Wydawca serwisu PurePC.pl informuje, że na swoich stronach www stosuje pliki cookies (tzw. ciasteczka). Kliknij zgadzam się, aby ta informacja nie pojawiała się więcej. Kliknij polityka cookies, aby dowiedzieć się więcej, w tym jak zarządzać plikami cookies za pośrednictwem swojej przeglądarki.