Undervolting CPU i GPU na przykładzie laptopa SMART7 H773F

Laptopy przeznaczone do grania przeszły długą i trudną ścieżkę ewolucji. Kiedyś oferowały zaledwie skrawek mocy znanej z desktopów, uchodząc za kiepski substytut blaszaka, ale czasy się zmieniły. Po premierze architektury Pascal, karty graficzne GeForce montowane w laptopach stały się pełnymi chipami, a nie pociętymi wersjami, jak to miało miejsce wcześniej. Pod względem wydajności dokonany został ogromny postęp, ale modele gamingowe nie są pozbawione wad. Często się zdarza, że dana jednostka nie jest w stanie poradzić sobie ze schłodzeniem wydajnych podzespołów. Objawia się to np. poprzez tzw. thermal throttling, czyli obniżenie zegarów procesora, karty lub obydwu podzespołów jednocześnie w skutek osiągnięcia zbyt wysokiej temperatury. Czy istnieje jakiś sposób, aby przynajmniej częściowo zapanować nad kulturą pracy oraz temperaturami? Okazuje się, że owszem istnieje - nazywa się undervolting.

Autor: Damian Marusiak

Tematyka undervoltingu procesorów oraz kart graficznych w notebookach nie jest szczególnie popularna. Wynika to głównie z braku odpowiedniej wiedzy i świadomości, że pewne ustawienia można ulepszyć. Niemniej jednak obniżanie napięcia bywa bardzo pomocne nie tylko w potężnych laptopach gamingowych. Takim czynnościom możemy poddać także notebooki, które wcale się nie przegrzewają. Dodatkowe obniżenie napięć sprawi, że ich kultura pracy będzie wyższa, a czas pracy na baterii dłuższy. W celu omówienia zagadnienia undervoltingu procesora i karty graficznej oraz wpływu tego rozwiązania na poszczególne składowe pracy notebooka, postanowiłem wykorzystać kadłubek Clevo P775DM3-G, pod postacią modelu SMART7 H773F. Sprzęt ten wyposażono w desktopowy procesor Intel Core i7-7700 oraz dedykowany układ graficzny NVIDIA GeForce GTX 1080. Sprzęt marzeń, prawda? Okazuje się niestety, że zastosowany układ chłodzenia nie radzi sobie z odpowiednim schłodzeniem tak wydajnych komponentów. Już w ubiegłym roku, podczas porównania laptopów oraz desktopów z kartami NVIDIA GeForce GTX 10x0 mieliście okazję zobaczyć jakie skutki może mieć throttling zarówno procesora, jak i karty graficznej. Dzisiaj sprawdzimy na ile undervolting będzie pomocny.

W celu przeprowadzenia procedury undervoltingu CPU oraz GPU wykorzystałem kadłubek Clevo P775DM3-G pod postacią modelu SMART7 H773F. Sprzęt ten wyposażono w desktopowe podzespoły: procesor Intel Core i7-7700 oraz kartę NVIDIA GeForce GTX 1080.

Jak wcześniej wspomniałem, laptop SMART7 H773F posiada na pokładzie pełnoprawny układ graficzny NVIDIA GeForce GTX 1080. Karta wykonana została w 16 nm litografii FinFET, zawierając 7,200 miliardów tranzystorów, zaś wszystko umieszczono na powierzchni zaledwie 314 mm². Bazowe taktowanie ustalone zostało na poziomie 1582 MHz, natomiast w trybie GPU Boost 3.0 wzrasta do 1771 MHz. W rzeczywistości, podczas grania taktowanie wynosi około 1750 MHz (przed procesem undervoltingu), w zależności od obciążenia. Współczynnik TDP w notebookowych odmianach GeForce GTX 1080 został zredukowany do 150W. Pozostałe parametry pozostały niezmienione - karta jest wyposażona w 8192 MB pamięci VRAM typu GDDR5X (Micron) na magistrali 256-bitowej. Owocuje to w tym konkretnym przypadku przepustowością na poziomie około 320 GB/s. Układ posiada 64 jednostki renderujące (ROP), 160 jednostek teksturujących (TMU) oraz 2560 rdzeni CUDA. Taktowanie pamięci GDDR5X zastosowanych w GeForce GTX 1080 efektywnie sięga wartości 10008 MHz (10 GHz).

Konfiguracja laptopa SMART7 H773F:

• Procesor Intel Core i7-7700 (3,6 GHz - 4,2 GHz)
• 16 GB pamięci RAM DDR4 2400 MHz
• Karta graficzna NVIDIA GeForce GTX 1080 8 GB GDDR5X
• Matryca 17,3" / matowy IPS / rozdzielczość 1920x1080 pikseli
• Dysk SSD Plextor M7VG M.2 / 256 GB / Interfejs SATA III
• Dysk HDD HGST 7K1000 / 1000 GB / 7200 RPM
• System operacyjny Microsoft Windows 10 Home

Sercem testowanego notebooka został desktopowy, czterordzeniowy procesor Intel Core i7-7700. Jest to wydajna jednostka należąca do rodziny Intel Kaby Lake-S, którą wyprodukowano w 14 nm procesie technologicznym. Model ten jest kompatybilny z podstawką LGA 1151. Układ charakteryzuje się bazowym taktowaniem wynoszącym 3,6 GHz z możliwością automatycznego podbicia częstotliwości w trybie Turbo Boost 2.0 do poziomu 4,2 GHz. Oprócz tego, procesor charakteryzuje się technologią Intel Hyper-Threading, dzięki czemu obsługuje maksymalnie 8 wątków. Jako, że mamy do czynienia z najnowszą architekturą, model Core i7-7700 jest zgodny z szybkimi pamięciami RAM typu DDR4. Niestety CPU ma zablokowany mnożnik, toteż nie pozwala na podniesienie wydajności przez overclocking. No dobrze, przejdźmy teraz do szerszej prezentacji platformy testowej oraz omówienia zagadnienia samego undervoltingu.

Sprzęt do testów dostarczył sklep:

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• …
• następna ›
• ostatnia »