Za darmo blokuj śledzenie, telemetrię i reklamy w całym systemie, a nie tylko w przeglądarce. Wystarczy jedna aplikacja

Korzystanie z dodatków w przeglądarkach internetowych to w obecnych czasach niemal konieczność. I nie chodzi tylko o zwiększenie ich funkcjonalności, ale przede wszystkim o blokowanie reklam, analityki, śledzenia i innych niepożądanych lub niebezpiecznych elementów, które na niektórych stronach występują masowo. Jeśli to robisz, to brawo dla Ciebie. Tylko po co ograniczać się wyłącznie do przeglądarki internetowej? Możesz szybko, łatwo, za darmo i przede wszystkim skutecznie rozszerzyć zabezpieczenia przed śledzeniem, phishingiem, wyłudzeniami, telemetrią, niebezpiecznymi usługami, stronami używanymi do wykopywania kryptowalut, a częściowo również reklamami w całym systemie, a nie tylko w przeglądarce. W tym celu powstała niezwykle przydatna aplikacja Portmaster.

Autor: Tomasz Duda

Portmaster to coś w rodzaju firewalla o całkiem dużych możliwościach, wyróżniającego się przede wszystkim tym, że jest bardzo łatwy w konfiguracji i obsłudze. Patrząc na jego interfejs, niektórzy mogliby stwierdzić, że to pewnie jakieś skomplikowane narzędzie, z którego nie będą umieć korzystać. W praktyce jednak Portmaster jest przyjazny dla początkujących. Realnie jeśli ktoś nie zna się na zaawansowanych opcjach, to wystarczy, że wykona dosłownie dwa kroki we wstępnej konfiguracji i to wszystko. Później może w zasadzie zapomnieć o istnieniu tego programu. Portmaster będzie działał w tle i pilnował prywatności oraz bezpieczeństwa. Rzecz jasna jeśli ktoś ma większe wymagania, to może dostosować działanie znacznie dokładniej. I to właśnie jest piękne: aplikacja jest na tyle uniwersalna, że nie odstrasza początkujących, a jednocześnie pomaga każdemu.

Łatwe w obsłudze i skuteczne blokowanie reklam, telemetrii i innego śledzenia w całym systemie Windows albo Linux za darmo. Do tego właśnie służy narzędzie Portmaster. Konfiguracja jest prosta i zaledwie dwa kroki wystarczą, by w znacznym stopniu pozbyć się problemu.

Przydatne programy do Windows: cz. 2. Modyfikacja sterowników, konwertowanie plików, edycja menu kontekstowego i inne

Portmaster blokuje śledzenie oraz zwiększa bezpieczeństwo w Internecie

Pierwszym krokiem jest oczywiście pobranie programu z oficjalnej strony safing.io. Dostępne są tam bezpośrednio pakiety instalacyjne dla systemów Windows oraz Linux (opartych na Ubuntu/Debian oraz Fedora), co nie oznacza, że na innych systemach nie da się jej uruchomić. Ja korzystałem z niej tylko na Windows, Zorin OS i Linux Mint. Podkreślę jeszcze raz, że Portmaster jest oprogramowaniem o otwartym źródle (open source) i w podstawowej wersji darmowym. Wspomniana bezpłatna wersja moim zdaniem wystarczy zdecydowanej większości użytkowników domowych, więc skupię się tylko na niej. Kod źródłowy narzędzia Portmaster można pobrać ze znanego serwisu Github. Dodam, że interfejs programu nie jest przetłumaczony na język polski, ale dostępny jest język angielski. Gdy już mamy plik, to możemy przystąpić do instalacji i tutaj pojawia się pierwsza pozytywna informacja: instalator od razu pokazuje jakie foldery, skróty i wpisy w rejestrze tworzy. Prawidłowe podejście do użytkownika. Po instalacji program zaczyna działać w tle i przy okazji wykonuje podstawową aktualizację filtrów. Ikona aplikacji widoczna jest w zasobniku na pasku zadań. Warto w nią kliknąć i użyć przycisku Open App.

Po pierwszym otwarciu wyświetla się komunikat z przyciskiem do szybkiej konfiguracji. Jak już wspomniałem, wcześniej warto ją przeprowadzić, bo jest ekstremalnie szybka i łatwa. Przede wszystkim można zaznaczyć, co ma być blokowane. W tym miejscu uspokajam osoby początkujące: jeśli nie wiecie, co wybrać, to zostawcie opcje włączone domyślnie. Nawet one zapewniają wyraźnie podwyższony poziom prywatności i bezpieczeństwa. Moim zdaniem zdecydowanie lepiej jest zostawić opcje standardowe, niż włączyć za dużo i później zastanawiać się, dlaczego jakaś strona internetowa nie chce się otworzyć. Natomiast jeśli ktoś orientuje się trochę lepiej lub jest sobie w stanie poradzić z ewentualnymi drobnymi problemami, to ma dość szerokie pole do popisu.

Można zablokować elementy śledzące, reklamy, analitykę, telemetrię, malware, elementy podszywające się i wyłudzające informacje (phishing), strony internetowe zajmujące się oszustwami (scam), serwisy wykorzystujące wiele różnych niepożądanych technik (bad domains), adresy używane przez koparki kryptowalut, a także usługi w systemie Windows wykorzystujące telemetrię i podobne aktywności. Jeśli ktoś chce, to może zablokować również serwisy pornograficzne lub hazardowe. Oprócz tego ciekawą opcją jest blokada stron, usług i elementów śledzących powiązanych z kilkoma dużymi korporacjami (tzw. Big Tech), w tym: Google, Microsoft, Apple, Meta/Facebook i Amazon (nie trzeba zaznaczać wszystkich na raz). A najlepsze jest to, że wszystkie te filtry i blokady działają w całym systemie operacyjnym, a nie tylko w przeglądarce internetowej. Innymi słowy, jeśli np. jakaś platforma do pobierania gier albo do streamowania muzyki będzie chciała śledzić użytkownika i analizować jego zachowanie, a będzie ona używała rozpoznanych “trackerów” (Portmaster wykrywa ich wiele), to taki ruch zostanie automatycznie zablokowany.

Drugim, jeszcze prostszym krokiem w konfiguracji programu Portmaster jest wybór dostawcy DNS. Można choćby zostawić opcję Cloudflare (With Malware Filter). To wszystko. Od teraz narzędzie Portmaster po prostu działa w tle i dba o Twoją prywatność oraz bezpieczeństwo. Warto dodać, że podobne działanie użytkownik może mieć już skonfigurowane w samej przeglądarce internetowej (np. DNS poprzez HTTPS w Firefox), więc w razie ewentualnego konfliktu, zwłaszcza jeśli wybrane są dwie różne usługi, lepiej jest wyłączyć tę opcję w przeglądarce. Portmaster jako firewall systemowy ma tutaj priorytet, więc może blokować różne zachowania przeglądarki internetowej. Dodam, że ten firewall nie zużywa zbyt wiele zasobów komputera. Od czasu do czasu zerkałem na to ile RAMu zajmuje i zazwyczaj wartość ta mieściła się w zakresie od 60 do 250 MB.

W interfejsie programu przy lewej krawędzi widoczny jest pasek z podstawowymi funkcjami. Pozwala wyświetlić aktywność sieciową wszystkich rozpoznanych aplikacji obecnych w systemie, które łączą się z Internetem, umożliwia korzystanie z SPN (autorski odpowiednik VPN) i daje dostęp do ustawień. Tuż obok wyświetlany jest szerszy pasek z listą aplikacji, które wykonywały niedawno połączenia. Natomiast największa, prawa część interfejsu to panel informacyjny, w którym prezentowane są różne szczegółowe dane i ustawienia. Warto podkreślić to, że po kliknięciu konkretnej aplikacji można zastosować reguły / filtry tylko dla niej, dzięki czemu można tworzyć wyjątki od reguł globalnych dla całego systemu. Przydatny wykres pokazuje jaki ruch dla wskazanego programu jest dopuszczony (na zielono), a jaki zablokowany (na czerwono). Ja używam m.in. pakietu Adobe Creative Cloud i zauważyłem, że Portmaster część ruchu sieciowego przepuszczał, a część blokował. Odbywało się to jednak bez zauważalnych problemów z działaniem (np. wypełnienia generatywnego przez AI), więc zapewne zablokowane zostały głównie elementy analityczne, śledzące lub telemetryczne.

Generalnie Portmaster jest świetną propozycją dla osób, które chcą blokować telemetrię choćby w systemie Windows. Program dobrze radzi sobie z automatycznym filtrowaniem przeróżnych połączeń sieciowych w ramach wielu usług i narzędzi Microsoft. W samej przeglądarce Edge nawet otwarcie nowej (pustej!) karty powoduje próbę wysłania informacji w świat. Tymczasem po instalacji Portmastera nie trzeba się tym przejmować. Nie trzeba nawet wiedzieć, co i kiedy blokować, bo tak jak wspomniałem, dzieje się to samoczynnie. Zresztą podobnych procederów dopuszcza się mnóstwo innych programów, głównie tych pochodzących od dużych korporacji, dla których profilowanie użytkownika i zbieranie wszelkich danych o nim, jest nie lada gratką. Tymczasem z punktu widzenia zwykłych użytkowników (czyli większości z nas), jest to działanie zupełnie niepożądane. Innymi słowy, zdecydowanie lepiej jest mieć włączonego Portmastera, nawet w wersji darmowej, niż nie mieć go wcale.

W ustawieniach też warto trochę pomyszkować, choć w praktyce jest to polecane głównie użytkownikom, którzy mają bardziej zaawansowaną wiedzę, co warto włączyć, a co nie oraz jak poszczególne elementy skonfigurować (nie jest to aż tak trudne). Na szczęście dla większości osób domyślne ustawienia są wystarczająco dobre, więc jeśli ktoś po wstępnej, krótkiej konfiguracji zapomni o Portmasterze i pozwoli mu po prostu działać w tle, to może dalej utrzymać ten stan rzeczy, bez wielkiej straty. Poszczególnych ustawień nie będę opisywał, bo jest tego sporo, ale zachęcam do samodzielnego wypróbowania, tym bardziej że mamy tu do czynienia z darmowym oprogramowaniem, a w razie problemów zawsze można je po prostu wyłączyć. Warto tylko pamiętać, aby nie przesadzać z nietypowymi filtrami z sekcji “Experiments”. U mnie np. pozycja o nazwie “Tracker List by Daniel Cuthbert” powodowała błędne działanie niektórych stron, a inne nawet nie otwierały się wcale. Nawet z Facebookiem był problem. Natomiast nie zauważyłem nic negatywnego po włączeniu opcji “CoinBlocker” (blokowanie domen z koparkami kryptowalut) oraz “Windows Spy Blocker” (blokowanie telemetrii w różnych usługach powiązanych z systemem Windows).

Zasadniczo większość ustawień i filtrów nie psuła u mnie niczego, ale jakieś wyjątki zawsze się znajdą. Jeśli chodzi o samo blokowanie reklam, to zauważyłem, że nawet w takim programie jak Spotify część elementów “polecanych” była niewidoczna, ale na samych stronach internetowych bywa z tym różnie, bo niektóre serwisy stosują nietypowe rozwiązania. Dlatego pod tym względem Portmaster moim zdaniem wciąż powinien być wspierany przez odpowiednie dodatki do przeglądarki internetowej, jak choćby uBlock Origin, Privacy Badger itp. Dajcie znać, jakie są Wasze odczucia z używania narzędzia Portmaster. Może macie jakieś własne porady co warto włączyć, a czego się wystrzegać? Napiszcie w komentarzach.