Wikipedia traci ruch ze strony ludzi na rzecz botów. Fundacja zachęca użytkowników, aby klikali w źródłowe materiały

Serwis Wikipedia zna praktycznie każda osoba, która ma dostęp do Internetu. Ta cyfrowa encyklopedia tworzona przez wolontariuszy zawiera informacje na niemal każdy temat. Jednak internetowy świat przechodzi spore zmiany, jako że wciąż rozwija się segment sztucznej inteligencji. Część osób opiera się na chatbotach lub podsumowaniach AI i nie przechodzi do stron źródłowych, przez co tracą one bezpośredni kontakt z odbiorcami, a omawiana Wikipedia nie jest tu wyjątkiem.

Wikipedia mierzy się nie tylko z falami botów, które starają się omijać systemy wykrywające ich obecność i zbierać dane, ale też z mniejszą aktywnością ze strony prawdziwych użytkowników. Winny? Sztuczna inteligencja.

Susan Q Yin/Unsplash

Jak skorzystać z Wikipedii bez dostępu do internetu? Baza internetowej encyklopedii jest dostępna offline dla każdego

Do rozwoju sztucznej inteligencji potrzebne są dane, które w dużym stopniu są pobierane przez boty, a następnie wykorzystywane do szkolenia modeli - z pominięciem zgody autorów. Taki scenariusz jest sporym obciążeniem dla różnych stron, gdyż wspomniane boty kopiują z nich różne dane i nadwyrężają infrastrukturę sieciową. Ostatecznie użytkownik szukający informacji na dany temat coraz częściej udaje się w stronę chatbotów, takich jak ChatGPT lub kończy poszukiwania po wyświetleniu się wspomnianego już podsumowania AI w Google. Te i podobne im rozwiązania są w stanie pokazywać informacje z Wikipedii, ale nie przekłada się to bezpośrednio na wartościowy ruch na tej platformie, bo użytkownik nie zawsze klika w dostępne odnośniki. Docieramy tutaj do problemu, który dotyczy tak naprawdę nie tylko samej Wikipedii, ale i innych serwisów, które tracą "ludzkie wyświetlenia" z powodu sztucznej inteligencji, która wyszkoliła się na pochodzących z nich danych. W kwietniu 2025 roku fundacja Wikimedia poinformowała o tym, że boty i pająki (tzw. crawlery) przeciążają jej infrastrukturę sieciową, o czym więcej możemy przeczytać TUTAJ. Nie tak dawno ukazał się inny wpis, który omawia dalszą sytuację - ta nadal nie wygląda zbyt dobrze dla Wikipedii, gdyż w ostatnich kilku miesiącach wyświetlenia pochodzące od prawdziwych osób miały spaść o ok. 8% (biorąc pod uwagę ten sam okres, ale w poprzednim roku). Dane te wiążą się ze zrewidowanym systemem, który wykrywa boty, gdyż do tej pory... cóż, udawało im się sprytnie udawać ludzi i pozostać niewykrytymi.

*Poniższy wykres wskazuje na spadek "ludzkich wyświetleń" na Wikipedii, ale miejmy w pamięci, że widoczny jest on po zrewidowaniu systemu, który wykrywa boty. Może więc być tak, że Wikipedia ma mniejsze wyświetlenia ze strony ludzi od dłuższego czasu, a nie tylko w okresie kilku ostatnich miesięcy.

Wyświetlenia Wikipedii przez ludzi w okresie od września 2021 roku; od kwietnia 2025 roku widoczne są statystyki po zaktualizowaniu systemu wykrywającego boty

Automatyczne boty AI przeciążają serwery Wikimedia. Wzrost wykorzystania pasma o połowę zagraża stabilności projektów

Wikimedia wskazuje, że w okolicach maja 2025 roku zaobserwowała niespodziewanie wysoki ruch, za który - wydawać by się mogło - odpowiadali prawdziwi ludzie z Brazylii. Dochodzenie w tej sprawie ujawniło, że spora część z tej "nadwyżki" ruchu w okresie od maja do czerwca pochodziła od botów, które zostały zaprojektowane w taki sposób, aby unikały wykrycia. Właśnie z tego powodu zrewidowano system, który miał je wykrywać. Wikimedia jest zdania, że wspomniane chatboty i inne rozwiązania AI, a także platformy społecznościowe, które wyświetlają treści z Wikipedii i innych stron, powinny nie tylko podawać źródła, ale i "zachęcać"* użytkowników do odwiedzania oraz korzystania z nich**. Do tego fundacja odnosi się do samych użytkowników, aby wyszukując informacje w Internecie podejmowali działania prowadzące do odwiedzenia materiałów źródłowych. Jeśli chcemy zapoznać się z oficjalnym komunikatem od fundacji Wikimedia, to znajdziemy go POD TYM ADRESEM.

*Alternatywnie: "oferować więcej możliwości odwiedzania", "zwiększyć możliwości odwiedzania".

**Dokł. "LLMs, AI chatbots, search engines, and social platforms that use Wikipedia content must encourage more visitors to Wikipedia", "For people to trust information shared on the internet, platforms should make it clear where the information is sourced from and elevate opportunities to visit and participate in those sources".

***Warto mieć na uwadze, że sztuczna inteligencja nie tylko jest zazwyczaj rozwijana w sposób, który narusza prawa autorskie, ale rozwiązania na niej oparte nierzadko wprowadzają w błąd (tzw. halucynacje, czyli podawanie fałszywych informacji i przedstawianie ich jako tych wiarygodnych).