Undervolting CPU i GPU na przykładzie laptopa SMART7 H773F

Temperatury obudowy oraz podzespołów, zjawisko throttlingu

Jedną z ważniejszych składowych procedury testowej jest zbadanie kultury pracy. Temperatura otoczenia podczas testów wynosiła 23 stopnie Celsjusza (+/- 1 stopień). Pierwszy test polega na sprawdzeniu temperatur obudowy oraz podzespołów w trakcie małego obciążenia. Co rozumiemy pod pojęciem "małe obciążenie"? Jest to po prostu standardowe użytkowanie laptopa bez włączania gier lub programów. Test odbywa się w następujący sposób: przy użyciu pirometru laserowego sprawdzamy najpierw temperatury na pulpicie roboczym. Wartości pochodzą z 9 miejsc: 3 u góry, 3 po środku oraz 3 na dole. Następnie odwracamy laptop, aby w identyczny sposób sprawdzić temperatury spodu (ponownie używając 9 punktów pomiarowych).

Zjawisko "thermal throttlingu" polega na obniżeniu taktowania sprzętu komputerowego (karty graficznej lub procesora) w momencie zbyt dużego wydzielania ciepła. Pomaga to w obniżeniu temperatur tych podzespołów w celu zapobiegnięcia ich uszkodzeniu. Zbytnie przegrzanie się podzespołów znacznie skraca ich żywotność, więc użycie tego zabezpieczenia na pewno ma swoje plusy. Niemniej jednak trudno nie brać pod uwagę minusów, a zwłaszcza jednego, który rzutuje na cały sprzęt. Skoro obniżanie temperatur odbywa się poprzez zdławienie taktowań podzespołów, to musi to wiązać się ze zmniejszeniem wydajności np. w grach lub programach użytkowych. Jeśli jednak zastosowane chłodzenie w notebooku daje radę, wówczas nie musimy martwić się tym niekorzystnym zjawiskiem. Kiedy objawia się tzw. "thermal throttling"? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ producenci ustawiają w BIOSie różne wartości krytyczne, po przekroczeniu których następuje obniżanie taktowania. W niektórych skrajnych przypadkach licznik może być ustawiony nawet na 70-75 stopni, jednak najczęściej oprogramowanie odpowiednio reaguje po przekroczeniu 90 stopni.

Aby sprawdzić czy dany laptop objawia zjawisko "thermal throttlingu" postanowiłem zrobić odpowiedni test w notebooku SMART7 H773F. Test został wykonany zarówno przed jak i po procesie undervoltingu. Na czym dokładnie polega? Po odpaleniu gry Wiedźmin 3: Dziki Gon w lokacji Ogrody Pałacowe (tak więc wykorzystałem również dodatek Krew i Wino) na ustawieniach "Uber" bez funkcji HairWorks pozostawiłem notebooka z włączoną grą przez 60 minut. Wykorzystując program HWMonitor PRO oraz HWiNFO monitorowałem temperatury zarówno karty jak również procesora pod kątem obecności throttlingu. Pierwszy test był mocno rozczarowujący, bowiem temperatury procesora osiągnęły niebotyczny wręcz poziom równych 100 stopni i to zaledwie po paru minutach od momentu odpalenia gry. Co ciekawe, taktowanie nie zostało znacząco obniżone (do ok. 3,1 GHz) jednak termiczny throttling objął wszystkie cztery fizyczne rdzenie. W przypadku karty graficznej taktowanie rdzenia wynosiło około 1750 MHz przy temperaturze wynoszącej 90 stopni. Laptop automatycznie uruchomił maksymalne obroty wentylatorów, które spowodowały, że szum z chłodzenia był bardzo głośny, wręcz nieznośny. Zachowując fabryczne ustawienia, sprzęt po prostu nie radzi sobie z odprowadzaniem ciepła. Undervolting CPU oraz GPU zmienił jednak kompletnie sytuację. Temperatura procesora obniżyła się do 86 stopni (a więc 14 stopni mniej!), natomiast temperatura karty GeForce GTX 1080 obniżyła się do 84 stopni (6 stopni mniej), jednocześnie jednak dzięki zmniejszeniu napięcia udało się zachować stałe 1810 MHz przy napięciu 900 mV. Również kultura pracy się poprawiła, bowiem notebook nie musiał wcale wchodzić na najwyższe obroty wentylatorów. Wprawdzie nadal był słyszalny, ale nie był to już tak nieznośny poziom jak wcześniej. Generalnie proces undervoltingu okazał się sukcesem.

Temperatura CPU

Spoczynek / Obciążenie

Stopnie Celsjusza (mniej = lepiej)

 

13

26

39

52

65

78

91

104

 

MSI GT72S Dragon Edition
Core i7-6820HK, GTX 980

68

 

40

 

 

MSI GT73VR 7RF
Core i7-7820HK 3,9 GHz, GTX 1080

70

 

36

 

 

Hyperbook X77DM-G
Core i7-6700K, GTX 980

71

 

36

 

 

Hyperbook MS16-L1
Core i7-6700K, GTX 1060

73

 

39

 

 

MSI GS63VR Stealth Pro
Core i7-6700HQ, GTX 1060

73

 

39

 

 

SMART7 M514D
Core i7-7700HQ, GTX 1060

79

 

39

 

 

Acer Predator 17
Core i7-6700HQ, GTX 1070

80

 

38

 

 

ASUS Strix GL502VS
Core i7-6700HQ, GTX 1070

83

 

38

 

 

SMART7 H773F (Undervolting)
Core i7-7700, GTX 1080

86

 

34

 

 

MSI GT62VR 7RE
Core i7-7820HK 3,9 GHz, GTX 1070

91

 

41

 

 

SMART7 H773F
Core i7-7700, GTX 1080

100

 

36

 

 

 

Temperatura GPU

Spoczynek / Obciążenie

Stopnie Celsjusza (mniej = lepiej)

 

12

24

36

48

60

72

84

96

 

Hyperbook MS16-L1
Core i7-6700K, GTX 1060

66

 

43

 

 

Acer Predator 17
Core i7-6700HQ, GTX 1070

72

 

45

 

 

MSI GT73VR 7RF
Core i7-7820HK 3,9 GHz, GTX 1080

77

 

36

 

 

Hyperbook X77DM-G
Core i7-6700K, GTX 980

78

 

40

 

 

MSI GT62VR 7RE
Core i7-7820HK 3,9 GHz, GTX 1070

80

 

35

 

 

SMART7 M514D
Core i7-7700HQ, GTX 1060

81

 

37

 

 

ASUS Strix GL502VS
Core i7-6700HQ, GTX 1070

82

 

39

 

 

SMART7 H773F (Undervolting)
Core i7-7700, GTX 1080

84

 

31

 

 

MSI GT72S Dragon Edition
Core i7-6820HK, GTX 980

86

 

39

 

 

MSI GS63VR Stealth Pro
Core i7-6700HQ, GTX 1060

86

 

44

 

 

SMART7 H773F
Core i7-7700, GTX 1080

90

 

34

 

 

 

Temperatury i taktowanie CPU, napięcie CPU, temperatury GPU, temperatury dysku - test przed undervoltingiem:

Temperatury i taktowanie CPU, napięcie CPU, temperatury GPU, temperatury dysku - test po undervoltingu:

• « pierwsza
• ‹ poprzednia
• …
• 19
• 20
• 21
• 22
• 23
• 24
• 25
• 26
• 27
• następna ›
• ostatnia »