Test procesora Intel Core i9-11900K Rocket Lake. Prawdziwa rakieta dla graczy? Mniej rdzeni, ale szybszych od Comet Lake

Intel Core i9-11900K to najnowszy procesor w ofercie Niebieskich oraz flagowy reprezentant 11 generacji ochrzczonej jako Rocket Lake. Formalny następca Intel Core i9-10900K przynosi konkretne zmiany w zakresie architektury, przerywając blisko sześcioletnią eksploatację Skylake, jednak nie wszystkie decyzje producenta będą pozytywnie odebrane. Rocket Lake w postaci Intel Core i9-11900K wykonał bowiem kilka ważnych kroków naprzód, ale miejscami dokonano również wyraźnego regresu doprawionego niechcianą stagnacją. Najważniejsze kwestie wyjaśni oczywiście test wydajności procesora Intel Core i9-11900K, podany w odświeżonej procedurze pomiarowej. Czy najszybszy Rocket Lake będzie prawdziwą rakietą?

Autor: Sebastian Oktaba

Rodzina procesorów Intel Rocket Lake stanowi pierwszy powiew świeżości od momentu premiery architektury Skylake (2015 rok), wprowadzając nowe rdzenie Cypress Cove, obsługę instrukcji AVX-512 oraz kontroler PCI-Express 4.0. Intel Core 11 generacji przynoszą też wydajniejsze układy graficzne UHD Graphics 750 wykorzystujące architekturę Intel Xe-LP, natywnie wspierającą kodowanie z użyciem 10-bitowego kodeka AV1 oraz 12-bitowego HEVC. Warto odnotować, że chociaż Cypress Cove jest pochodną Sunny Cove pierwotnie przygotowaną dla litografii 10 nm, producent ponownie  wykorzystał nieśmiertelne 14 nm. Niemile może zaskakiwać, że najmocniejsza seria Rocket Lake posiada 8 rdzeni, natomiast topowe modele poprzedniej generacji (każdy desktopowy procesor z oznaczeniem Core i9) dysponowały 10 rdzeniami, podczas gdy konkurencja sprzedaje w mainstreamie nawet 12 i 16 rdzeniowe jednostki. Redukcję rdzeni spróbuje zrekompensować 19% wyższe IPC, pojemniejszy i szybszy Cache L1 i L2 oraz 50% wydajniejsze iGPU. Zmodyfikowano również kontroler odpowiedzialny za pamięć RAM, którego charakterystykę dokładniej omówiłem w kolejnym akapicie. Każdy procesor Intel Core 11 generacji powinien być kompatybilny ze starszymi chipsetami serii 400, dlatego płyta główna z układem 500 pozostaje opcjonalna. Obsługa interfejsu PCI-Express 4.0 zależy oczywiście od procesora, zatem warto wiedzieć, że Rocket Lake wprowadza jeszcze 4 dodatkowe linie przeznaczone na dyski SSD Gen4 (oprócz 16 dla GPU) oraz obsługę Resizable BAR. Kolejną nowością jest również dodanie zestawu instrukcji Intel Deep Learning Boost poprawiających efektywność w zadaniach powiązanych z głębokim uczeniem. 

Intel Core i9-11900K to nowa architektura, kontroler PCI-Express 4.0 i układ graficzny, jednak oprócz dobrych zmian, pojawiło się kilka niechcianych - zmiana trybu działania kontrolera RAM i mniejsza ilość rdzeni w rodzinie i9. 

Kolejna zmiana może okazać się dyskwalifikująca w oczach entuzjastów. Wcześniejsze generacje procesorów Intela posiadały jeden schemat działania kontrolera pamięci DDR4 - wybieraliśmy profil XMP albo konkretny dzielnik i uzyskiwaliśmy określone taktowanie. Jeśli pamięć RAM i płyta główna pozwalały, możliwe było uzyskiwanie wysokich taktowań (1:1), co stanowiło istotną przewagę architektury Intela. Dlatego nie wszystkich ucieszy wiadomość, że Rocket Lake wprowadza tutaj dodatkową zmienną - tryby Gear 1 (tzn. pełne taktowanie magistrali 1:1) oraz Gear 2 (tzn. połowa taktowania magistrali 1:2). Mechanizm działa na podobnej zasadzie jak rozdzielenie DRAM/UCLK w procesorach AMD Ryzen, zatem powyżej pewnej granicy platforma sama narzuca włączenie trybu Gear 2 dla kontrolera pamięci, co skutkuje spadkiem wydajności. Oficjalnie kontroler DDR4-3200 Gear 1 otrzymały tylko modele Intel Core i9-11900, natomiast wszystkie pozostałe powinny pracować z ustawieniami DDR4-3200 Gear 2 albo DDR4-2933 Gear 1. Przynajmniej w chwili pisania niniejszej recenzji procesor Intel Core i5-11600K udało się zmusić do działania z pamięciami DDR4-3600 MHz (Gear 1), podobnie jak Intel Core i9-11900K, jednak powyżej wspomnianej wartości stabilne było wyłącznie Gear 2.  Akurat taka zmiana była absolutnie zbędna, skutecznie podcinając skrzydła architekturze Rocket Lake, zwłaszcza w czasach gdy pamięć RAM taktowana wysokimi zegarami zaczęła zdobywać popularność. Kwestia wydajności Gear 1 / Gear 2 zostanie szerzej przedstawiona w osobnym materiale.

Test procesora Intel Core i9-10900K - Nowy król wydajności w grach

Procesor Intel Core i9-11900K jest najwyżej pozycjonowanym modelem w rodzinie, teoretycznie będąc sukcesorem Intel Core i9-10900K, jednak dysponuje ośmioma rdzeniami zamiast dziesięciu. Obsługa techniki Hyper-Threading zapewnia wykonywanie szesnastu wątków jednocześnie, aczkolwiek dwa rdzenie mniej oznaczają również redukcję pamięci Cache L3 (20 → 16 MB), co starano się naprawić rozszerzeniem Cache L1 i L2. Bazowe taktowanie wynosi wprawdzie 3500 MHz, niemniej przy pełnym obciążeniu (Cinebench R23) odnotowałem 4800 MHz (wszystkie rdzenie) oraz 5300 MHz (jeden rdzeń). Trzeba pamiętać, że tradycyjne Turbo określono na poziomie 5100 MHz, technologia Turbo Boost Max 3.0 identyfikująca najlepsze rdzenie może przyspieszyć jednostkę do 5200 MHz, natomiast 5300 MHz wskakuje gdy aktywuje się Thermal Velocity Boost jeżeli procesor nie osiągnie dopuszczalnej (~70C) temperatury i dostępny będzie budżet energetyczny. Na pokładzie znalazł się kontroler PCI-Express 4.0 (1x16+1x4, 2x8+1x4, 1x8+3x4) oraz pamięci DDR4-3200 Gear 1. Współczynnik TDP Intel Core i9-11900K wynosi 125W (jest opcja ustawienia 95W przy jednoczesnym obniżeniu taktowań), podczas gdy limit temperatury wynosi 100 stopni Celsjusza - tutaj w porównaniu do Intel Core i9-10900K wszystko zostało po staremu. Pomimo zabrania dwóch rdzeni, co wizerunkowo wygląda niezbyt korzystnie, stanowiąc także ewidentny krok wstecz względem Comet Lake i Ryzenów, producent podniósł cenę flagowca - procesor kosztuje 539 dolarów. Patrząc przez pryzmat samej specyfikacji otrzymujemy mniej za większe pieniądze, a dodatkowo limitami nałożonymi na pamięć RAM, zatem nowa architektura faktycznie musi pokazać pazury...

UWAGA: Na potrzeby testu porównałem pamięci ADATA XPG Gammix D10 3600 MHz CL 18-20-20-42 oraz ADATA XPG Spectrix D60G 4133 CL 19-19-19-39, którym obniżyłem taktowania do 3600 MHz (maksimum dla trybu Gear 1) oraz radykalnie zaostrzyłem timingi (bazowe 14-14-14-34). Wyniki wydajności takiego zestawu osadzonego na płycie głównej MSI MEG Z590 ACE połączonego z procesorem Intel Core i9-11900K znajdziecie na ostatnich stronach (LINK). 

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• …
• następna ›
• ostatnia »