Test kart graficznych 8 GB vs 16 GB VRAM na przykładzie GeForce RTX 5060 Ti vs Radeon RX 9060 XT. Także na obniżonych detalach

Możemy się chyba wszyscy zgodzić, że karty graficzne posiadające 8 GB pamięci powinny w 2025 roku stanowić zamknięty rozdział, ewentualnie występować wyłącznie w modelach low-endowych, bowiem gry komputerowe konsumują coraz więcej VRAM. Jednak wiodący dostawcy hardware najwidoczniej uważają inaczej. NVIDIA GeForce RTX 5060 Ti oraz AMD Radeon RX 9060 XT będąc stosunkowo wydajnymi układami, nadal oferują przecież warianty 8 GB, których kondycja może znacząco odbiegać względem 16 GB. Pozostaje jeszcze pytanie czy faktycznie 8 GB jest całkowicie passe? Może to standaryzowane branżowe testy nakręcają spiralę, natomiast każdy odrobinę rozgarnięty użytkownik obniży ustawienia i problem będzie rozwiązany?

Autor: Sebastian Oktaba

Pierwsze powszechnie dostępne karty graficzne dysponujące 8 GB VRAM zadebiutowały w drugiej połowie 2014 roku (Radeon R9 290X), natomiast w latach 2015-2016 powyższa wartość została spopularyzowana przez kolejno Radeon R9 300 / Radeon RX 400 / GeForce GTX 1000. Czyli minęła dekada! Wydawanie w 2025 roku sprzętu mającego 8 GB pamięci graficznej naprawdę trudno nazwać sensowną decyzją. Produkcje wykorzystujące ostatnie iteracje silnika id Tech albo Unreal Engine nawet na średnio-niskich ustawieniach potrafią wtedy zastrajkować, bowiem kartom zwyczajnie brakuje przestrzeni na tekstury, a pomimo obniżenia ich poziomu pozostają wysokiej jakości i konsekwentnie sporo zajmują. Zarzuty odnośnie takiej konfiguracji dotyczą zwłaszcza NVIDIA GeForce RTX 5060 Ti / AMD Radeon RX 9060 XT, którym okrojony VRAM potrafi mocno podciąć skrzydła. Warianty 16 GB okazały się zresztą niewiele droższe od modeli 8 GB, natomiast sami producenci nie chcieli wysyłać do testów skromniej wyposażonych sampli. Z pomocą przyszedł na szczęście x-kom i dostarczył potrzebne karty graficzne.

Czy 8 GB VRAM na karcie graficznej w 2025 to wyrok? Chociaż na dzisiejsze standardy to wartość w zasadzie minimalna, może jednak jeszcze całkiem użyteczna? Sprawdzę to porównując modele GeForce RTX 5060 Ti oraz Radeon RX 9060 XT w wersjach posiadających 8 oraz 16 GB pamięci. 

NVIDIA GeForce RTX 5060 Ti vs AMD Radeon RX 9060 XT - Test na słabszych procesorach AMD i Intel plus różnych wersjach PCIe

Dlaczego pamięć graficzna stała się newralgicznym elementem? Sprawa okazuje się banalnie prosta - kiedy zabraknie VRAM, niezależnie od wydajności samego układu graficznego, ilość generowanych klatek na sekundę zauważalnie spada, natomiast w skrajnych przypadkach rozgrywka staje się praktycznie niemożliwa. Transfer danych z pamięci VRAM przebiega błyskawicznie, ważną funkcje odgrywa także pamięć Cache L2/L3 oraz rodzaj zastosowanych modułów np. GDDR7 cechuje wyższa wewnętrzna przepustowość. Wszystko to usprawnia przepływ danych potrzebnych tu i teraz. Dlatego gdy zaangażować trzeba zasoby pamięci RAM, zaczynają się utrudnienia. Dochodzą opóźnienia w komunikacji procesora z RAMem, kwestia przepustowości magistrali PCI-Express czy wreszcie linii sygnałowych. Ogólnie rzecz ujmując - lepiej posiadać więcej VRAM niż potrzeba, ponieważ nie istnieje skuteczny mechanizm mogący zrekompensować brak zasobów dostępnych na karcie graficznej. Co jeszcze warto wiedzieć?

• Typowym objawem niedoboru VRAM jest drastyczny spadek wydajności po wgraniu poziomu, dopóki silnik i/lub karta graficzna nie zoptymalizują zasobów. Balansując na granicy bufora pamięci, możliwe jest uzyskanie płynności po chwili rozruchu.
• Oczywiście w niektórych przypadkach zjawisko niskiego FPS pozostaje permanentne i jedyną możliwością uzdrowienia sytuacji pozostaje dostosowanie ustawień do pojemności bufora. Niektóre produkcje np. Indiana Jones mają bardzo restrykcyjne podejście do kwestii VRAM.
• Braki VRAM bywają maskowane dogrywaniem tekstur w trakcie rozgrywki albo obniżaniem ich jakości, co pozwala utrzymać płynność na wyższym poziomie. Zjawisko jest widoczne najczęściej w pierwszych minutach rozgrywki i zostało przedstawione na kolejnej stronie.
• Zużycie VRAM najczęściej wzrasta w trakcie rozgrywki, dlatego wskazane jest kupowanie kart graficznych z większym buforem na tekstury. Zwłaszcza zaraz po premierze wiele produkcji doznaje zjawiska tzw. wycieku pamięci, co dodatkowo pogłębia anomalie opisane powyżej.
• Pamiętajcie, że zużycie VRAM pozostaje ściśle uzależnione nie tylko od wybranych ustawień graficznych, ale również konkretnej lokacji. Dlatego komfort rozgrywki może wyglądać inaczej gdy odwiedzamy miasta lub przemierzamy pustkowia. Sytuacja bywa zmienna.
• Ray tracing oraz path tracing zwiększają użycie pamięci graficznej, jednak w przypadku układów NVIDIA GeForce RTX 5060 Ti oraz AMD Radeon RX 9060 XT, większym problemem okazuje się wydajność GPU, aniżeli rozmiar bufora VRAM. Dlatego pominąłem takie pomiary.
• Braki VRAM często powodują rozrzut w wynikach, dlatego pomiary wydajności na potrzeby niniejszego testu zostały wydłużone i przeprowadzone nawet kilkanaście razy. Chociaż nie oddaje to realiów ciągłej wielogodzinnej rozgrywki, pozwala dokładniej zbadać problem.
• Parametrem na który trzeba zwracać szczególną uwagę podczas przeglądania wykresów jest odczyt 1% LOW, bowiem średni FPS maskuje chwilowe spadki płynności spowodowane dogrywaniem tekstur, które przy większym natężeniu znacznie obniżają komfort rozgrywki.
• Alokacja pamięci graficznej podana na wykresach ma charakter poglądowy, której nie należy traktować jako wyznacznika, ponieważ silniki zazwyczaj wgrywają więcej tekstur niż potrzebują. Pokazuje to natomiast, jakie wartości byłyby optymalne w danym scenariuszu.

Rosnąca konsumpcja pamięci graficznej jest wynikiem kilku współistniejących czynników. Po pierwsze - więcej użytkowników wybiera monitory o rozdzielczościach wyższych niż wysłużone 1920x1080, co automatycznie podbija wymagania względem VRAM. Po drugie - podstawowe zestawy tekstur są dzisiaj znacznie bardziej rozbudowane niż chociażby w czasach premiery Wiedźmin 3: Dziki Gon, dokładając wyższą jakość bazową, większe zróżnicowanie oraz zaawansowane techniki np. fotogrametrię. Jeśli połączymy wszystkie czynniki plus wrodzoną niechęć deweloperów do optymalizacji, otrzymamy prosty przepis na zwiększenie zapotrzebowania na pamięć graficzną. Tendencja wzrostowa jest ewidentna, zwłaszcza w produkcjach bazujących na coraz popularniejszym Unreal Engine 5, chociaż id Tech albo ostatnia iteracja Forstbite również mają podobne zachcianki, co pokazuje globalną skalę zjawiska.

NVIDIA GeForce RTX 5060 Ti vs AMD Radeon RX 9060 XT - Test na słabszych procesorach AMD i Intel plus różnych wersjach PCIe

Oczywiście, dzięki aktywacji upscalerów można odzyskać trochę VRAM, wszak renderowany obraz będzie w niższej rozdzielczości, aczkolwiek gigantycznych wartości nie należy oczekiwać. Sytuacja z generatorami klatek jest bardziej skomplikowana, bowiem ich włączenie zwykle pochłania dodatkowy VRAM - nadprogramowe klatki trzeba przecież gdzieś przechowywać. Postanowiłem jednak nie uwzględniać obydwu tych wspomagaczy, żeby nie rozwadniać genezy opisywanego problemu, zostawiając takie techniki na inną okazję. Zamiast tego oprócz najwyższych ustawień, które zwykle stosuję w testach wydajności, pozwalających wykazać różnice pomiędzy 8 i 16 GB pamięć graficznej, dodałem dla słabszych modeli osobny zestaw pomiarów. Cała filozofia polegała na obniżeniu ustawień zwykle o jeden albo dwa poziomy, co zostało opisane bezpośrednio na wykresach odnosząc do poziomu detali i tekstur. Będzie to bardziej realistyczny scenariusz, lepiej dostosowany do faktycznych możliwości sprzętu.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• …
• następna ›
• ostatnia »