Test chłodzenia NZXT Kraken X73 RGB - Wydajny zestaw typu All in One, który kusi kolorowym podświetleniem ledowym

Często przy aktualnościach czy testach dotyczących sprzętu z hartowanym szkłem, kolorowym oświetleniem czy dodatkowymi zdobieniami słychać narzekania i powtarzanie, że "kiedyś to było"! Statystyki rynku jak i podstawy psychologii jednoznacznie jednak potwierdzają, że większość ludzi lubi otaczać się rzeczami ładnymi. Dotyczy to wszystkiego - od ubrań, przez meble, samochody, aż po elektronikę. Nie inaczej jest z komputerami, co zdaje się potwierdzać rosnąca popularność okien w obudowach czy diod RGB LED. Znany amerykański producent w postaci NZXT postanowił odświeżyć swoje portfolio gotowych zestawów chłodzenia cieczą, czego efektem jest NZXT Kraken X73 RGB. Pora się przekonać samemu, czy morski potwór prezentuje i sprawdza się lepiej z kolorowym podświetleniem.

Autor: Przemysław Banasiak

NZXT to amerykańska firma oferująca sprzęt komputerowy od 2004 roku, która dostępna jest na wszystkich większych rynkach na świecie - w tym i w Polsce. Amerykanie oferują konsumentom całe zatrzęsienie produktów począwszy od obudów, chłodzeń procesora, wentylatorów, przez płyty główne i zasilacze, a skończywszy na kontrolerach podświetlenia i hubach dla wentylatorów. Przez chwilę mowa była jeszcze o sprzęcie audio, ale ta część działalności została tymczasowo wygaszona i ma powrócić w niedalekiej przyszłości. Okazjonalnie pojawiają się też edycje limitowane, które powstają we współpracy z twórcami znanych i cenionych gier - Fallout, World of Warcraft, Mass Effect, PlayerUnknown's Battlegrounds. My dzisiaj skupimy się na ich gotowych zestawach chłodzenia cieczą, a dokładniej na modelu NZXT Kraken X73 RGB.

NZXT Kraken X73 RGB względem "zwykłego" NZXT Kraken X73 różni się jak sama nazwa wskazuje obecnością podświetlenia RGB LED. Zwykłe wentylatory NZXT Aer P120 wymieniono na NZXT Aer RGB 2.

Specyfikacja NZXT Kraken X73 RGB:

• Wymiary chłodnicy - 394 x 121 x 27 mm
• Długość węży: 400 milimetrów
• Wentylator - trzy 120 x 26 mm (seria Aer RGB 2)
• Zakres pracy wentylatorów - Maksymalnie 1500 (+/- 300) RPM
• Materiał podstawy - miedziana
• Materiał radiatora - aluminiowy
• Maksymalna głośność - 33 dB(A)
• Maksymalny przepływ powietrza - 52,44 CFM

NZXT Kraken X73 RGB to klasyczny przedstawiciel chłodzeń typu All in One, gdzie konsument dostaje gotowy zestaw połączonych elementów w postaci bloko-pompki, dwóch węży oraz chłodnicy. W gestii użytkownika pozostaje tylko zamontować chłodzenie na procesorze, przykręcić dołączone wentylatory do radiatora, a sam radiator do obudowy. Innymi słowy dostaje się wygodne rozwiązanie, gdzie nie trzeba się martwić o kompletowanie części, ich kompatybilność, napełnianie układu cieczą i jego szczelność. Wszystko jest zasadniczo gotowe do działania zaraz po wyjęciu z pudełka, a jedyna wiedza jaka jest wymagana od użytkownika to czy upatrzona chłodnica nie będzie zbyt długa czyli innymi słowy czy zmieści się w obudowie.

Test obudowy NZXT H1 - Lepsza wersja konsoli Xbox Series X?

Testowane dzisiaj AiO przychodzi do nas zapakowane dość standardowo dla NZXT, czyli w biało-fioletowy karton. Znajdziemy na nim kolorowe nadruki przedstawiające sam produkt, logo producenta oraz skróconą specyfikację w kilku różnych językach (brakuje jednak polskiego). W środku znajduje się gruba, tekturowa wytłoczka w którą powciskano poszczególne elementy zestawu. Każdy z nich zapakowany jest w oddzielny, foliowy woreczek. Chłodnica dodatkowo zabezpieczona została kartonową nakładką, zaś spód bloko-pompki plastikową. Co ciekawe nie znajdziemy tutaj żądnej instrukcji, a tylko kartkę z kodem QR i linkiem do strony (klik!). Po przejściu pod wskazany adres i wybraniu posiadanego AiO dostajemy instrukcję online w kilku językach (znowu brak polskiej wersji). Z jednej strony to całkiem wygodne - całość jest interaktywna i można wyszukiwać to czego potrzebujemy lub przeskakiwać od razu na konkretną stronę, z drugiej jeśli ktoś składa swój zestaw komputerowy i nie ma innego PC/laptopa pod ręką to będzie to mniej wygodne od papierowej instrukcji.

NZXT Kraken X73 RGB sprawia dobre pierwsze wrażenie. Jest to solidne, porządnie wykonane chłodzenie, a pozytywnie na jego odbiór wpływa brak tak zwanych "wgniotek" na chłodnicy, czyli fabrycznie wygiętych żeberek, które mają odprowadzać ciepło. Chociaż w większości przypadków nie ma to znaczącego wpływu na wydajność to każdy z nas kupując nową rzecz liczy na produkt pełnoprawny, a nie poobijany. I taki też dostajemy w przypadku NZXT, co wcale nie bywa tak oczywiste w świecie AiO. Skąd ta różnica? Trudno powiedzieć. Może być to zarówno lepsze zabezpieczenie produktu w transporcie jak i kupno wyższych jakościowo chłodnic, gdzie konkurencja stawia na te nieco tańsze, od nowości już "poobijane'. Tak czy siak radiator pod względem budowy przypomina wszystkie inne konstrukcje dostępne na rynku - jest aluminiowy, a jego grubość to 27-milimetrów przy długości 394 milimetrów i szerokości 121 milimetrów.

Jeśli chodzi o instalację amerykańskiego chłodzenia procesora to i tutaj trudno mi cokolwiek zarzucić, wygląda to podobnie jak w starszych modelach serii Kraken. Wszystkie elementy montażowe są rozdzielone i podpisane, pasta termoprzewodząca jest już fabrycznie nałożona na stopkę bloko-pompki, a wymiana zestawu pod Intela na wersję AMD jest banalnie prosta. Co ciekawe wentylatory nie są podłączane oddzielnie - po dwa przewody dla każdego egzemplarza, a zamiast tego wyprowadzamy tylko klasyczne przewody typu 4-pin, zaś w przypadku podświetlenia każde ze "śmigieł" ma złącze IN i OUT, a w opakowaniu znajdziemy zestaw krótkich (ok. 50 milimetrów) przewodów z dwoma wtyczkami. Łączymy nimi ze sobą jeden wentylator do drugiego, zaś ostatni z nich dopiero wpinany jest w bloko-pompkę, a ta do złącza USB 2.0 w płycie głównej. Pozwala to po pierwsze ograniczyć ilość okablowania, a po drugie eliminuje konieczność posiadania dodatkowego kontrolera RGB LED - całością sterujemy z poziomu systemu i aplikacji NZXT CAM. Minusy? Drobne, ale są. Po pierwsze przydałaby się saszetka lub strzykawka z dodatkową pastą termoprzewodzącą, która ułatwiałaby zdjęcie chłodzenia do wyczyszczenia komputera/zmiany procesora i założenia go ponownie w przyszłości. Po drugie wspomniane krótkie przewody są... trochę za krótkie. Spełniają swoje zadanie, ale wpina się je dość ciężko i najlepiej zrobić to poza obudową. Zaledwie kilka dodatkowych milimetrów mogłoby ułatwić operację jeszcze bardziej.

Przy NZXT Kraken X73 RGB nie potrzeba kontrolera dla podświetlenia. Całością można sterować z poziomu systemu za pomocą dedykowanego, rozbudowanego i intuicyjnego oprogramowania NZXT CAM.

Jak wspomniałem wcześniej NZXT Kraken X73 RGB może być sterowany ze znanego nam już od lat, cały czas ulepszanego oprogramowania NZXT CAM. Względem mojego pierwszego kontaktu z tą aplikacją sporo się poprawiło. Jeśli ktoś jeszcze nie miał z nim do czynienia to znajdziecie go TUTAJ. Oprogramowanie umożliwia nam zarówno sterowanie podświetleniem (kolor i tryb świecenia, jak i całkowite jego wyłączenie), obrotami wentylatorów, jak i RPM pompki. Mamy też tutaj podgląd na temperatury konkretnych podzespołów, ich taktowania czy obciążenie. Skupmy się jednak na obrotach pompki - domyślnie są cztery różne tryby, z czego dwa najważniejsze to "Fixed" i "Silent". Domyślnie NZXT Kraken X73 RGB pracuje na drugim z nich, gdzie do 50°C obroty na minutę nie przekraczają wartości 1800. Fixed to cały czas 100% prędkości czyli 2800 RPM i na takim profilu, jak zwykle przy AiO, testowane było przez nas chłodzenie.

Platforma testowa jest dokładnie ta sama co przy wszystkich innych chłodzeniach i obudowach w ostatnich miesiącach. Mowa więc o procesorze AMD Ryzen 5 3600, płytcie głównej ASUS Prime X570-PRO, karcie graficznej ASUS Radeon RX 570 Strix, modułach RAM HyperX Fury 2666 MHz 2x 8 GB, nośniku półprzewodnikowym INTENSO High Performance oraz zasilaczu be quiet! Straight Power 10. Całość zamontowana na otwartej obudowie typu benchtable, a zastosowana pasta termoprzewodząca to Corsair TM30, którą wygrzewaliśmy po każdej aplikacji metodą "ziarnka grochu". Temperatura w pomieszczeniu testowym była stała i wynosiła 24 stopnie Celsjusza, natomiast po każdym pomiarze platforma sprzętowa miała czas na wychłodzenie z pomocą dodatkowego wentylatora. Wentylatory chłodzeń ustawione były na stałą wartość około 1400 RPM (±100), zaś pompki w chłodzeniach cieczą zawsze pracowały z najwyższym możliwym RPM.

Wszystkie z wykonanych testów trwały przynajmniej po 30 minut, tak aby ciecz w układach miała czas się wygrzać i były powtarzane po kilka razy w celu wyeliminowania ewentualnych anomalii. Jak widać po wykresie poniżej w teście spoczynkowym NZXT Kraken X73 RGB wypadł najlepiej, utrzymując temperaturę nieco wyższą niż otoczenie. Trzeba być jednak obiektywnym - to bardzo mało wymagający scenariusz polegający na uruchomieniu komputera i zostawieniu go samopas. Innymi słowy wszystkie z chłodzeń poradziły sobie tutaj dobrze, łącznie z dołączanym do procesora chłodzeniem boksowym. Różnice są oczywiście wyraźne - między pierwszym, a ostatnim miejscem to 10 stopni Celsjusza, ale dla zwykłego śmiertelnika i jego procesora nie ma to większego znaczenia, bowiem obie wartości są jak najbardziej w normie.

Spoczynek 30 minut

AMD Ryzen 5 3600 DEF

Stopnie Celsjusza (mniej = lepiej)

5

10

15

20

25

30

35

40

NZXT Kraken X73 RGB
(1400 RPM)

24.8

be quiet! Pure Loop 360 mm
(1400 RPM)

26.0

Corsair iCUE H150i EC 360 mm
(1400 RPM)

26.5

be quiet! Dark Rock 4
(1400 RPM)

28.1

SilentiumPC Fortis 3
(1400 RPM)

30.4

AMD Wraith STEALTH
(1400 RPM)

34.9

Zdecydowanie lepiej wydajność chłodzeń obrazuje drugi ze scenariuszy, czyli syntetyczny test OCCT Linpack 2019, który wyciska ostatnie soki z CPU, korzystając ze wszystkich rdzeni i wątków. Tutaj ponownie NZXT Kraken X73 RGB wysuwa się na podium, acz tym razem zajmuje drugie miejsce. Lepiej wypadło konkurencyjne AiO od Corsaira, a nieco gorzej AiO od be quiet! Chłodzenia powietrzne chociaż poradziły sobie odrobinę gorzej - różnica na poziomie 2-6 stopni Celsjusza - to też nie wypadły źle. Zasadniczo najgorzej ma się fabryczny AMD Wraith STEALTH, zbliżający się już blisko granicy tego, jakie temperatur użytkownik powinien widzieć w swoim komputerze przez dłuższy czas, acz nadal względnie bezpiecznych.

OCCT Linpack 2019

AMD Ryzen 5 3600 DEF

Stopnie Celsjusza (mniej = lepiej)

11

22

33

44

55

66

77

88

Corsair iCUE H150i EC 360 mm
(1400 RPM)

63.8

NZXT Kraken X73 RGB
(1400 RPM)

66.5

be quiet! Pure Loop 360 mm
(1400 RPM)

68.3

be quiet! Dark Rock 4
(1400 RPM)

69.1

SilentiumPC Fortis 3
(1400 RPM)

72.2

AMD Wraith STEALTH
(1400 RPM)

85.7

Ostatni test to scenariusz najbardziej realistyczny, czyli gra Assassin's Creed: Origins i nasze miejsce obciążające mocno procesor, ze względu na spore zagęszczenie aktywnych NPC. Daleko temu tytułowi do obciążeń pokroju testowanego OCCT Linpack 2019, ale w końcu mało kto puszcza testy syntetyczne 24 godziny na dobę. Tutaj NZXT Kraken X73 RGB kolejny raz wskakuje na pierwsze miejsce, nieznacznie wyprzedzając 360-milimetrowe chłodzenie wodne od Corsaira i nieco bardziej 360-milimetrową propozycję od be quiet! Chłodzenia powietrzne kolejny raz przegrywają z propozycjami AiO, ale różnice są raczej niewielkie i przez większość osób, które nie zdecydują się na OC będą pomijalne. Na szarym końcu, ponownie, znajduje się AMD Wraith STEALTH. Jednak wbrew pozorom temperatury nadal są dobre i chociaż zdecydowanie wyższe to trzeba pamiętać, że to "darmowe" (bo dołączone do procesora) chłodzenie.

Assassin's Creed: Origins - 1920x1080 Ultra

AMD Ryzen 5 3600 DEF

Stopnie Celsjusza (mniej = lepiej)

9

18

27

36

45

54

63

72

NZXT Kraken X73 RGB
(1400 RPM)

44.4

Corsair iCUE H150i EC 360 mm
(1400 RPM)

45.4

be quiet! Pure Loop 360 mm
(1400 RPM)

47.1

be quiet! Dark Rock 4
(1400 RPM)

47.4

SilentiumPC Fortis 3
(1400 RPM)

50.9

AMD Wraith STEALTH
(1400 RPM)

64.7

Pora przejść do kultury pracy amerykańskiego zestawu All in One. Pomiary głośności wykonywane były jak zwykle przy pomocy decybelomierza Benetech GM1356 o dokładności +/- 1,5 dB (klasa 2), w wygłuszonym pomieszczeniu, bez odbić fali dźwiękowej. Chłodzenie dodatkowo znajdowało się na specjalnej piance (niwelacja drgań harmonicznych) i ustawione było na wprost do urządzenia pomiarowego, w odległości 50 centymetrów. Wentylatory uruchamiane są z wykorzystaniem sterowania PWM, co pozwala uzyskać minimalne i maksymalne RPM, jak i przeprowadzić pomiary na stałych 1400 obrotach na minutę. Testy przeprowadzane są trzykrotnie dla każdego z chłodzeń. Pomiar trwa minimalnie 120 sekund (2x na sekundę = minimalnie 480 pomiarów), ignorowane są tak zwane błędy grube, a następnie wyliczana jest średnia z wszystkich pomiarów w programie SoundLab.

Poziom głośności

Pomiary przy minimalnym RPM

dB(A) (mniej = lepiej)

4

8

12

16

20

24

28

32

be quiet! Dark Rock 4
(300 RPM)

29.3

be quiet! Pure Loop 360 mm
(600 RPM)

29.4

SilentiumPC Fortis 3
(600 RPM)

29.6

Corsair iCUE H150i EC 360 mm
(450 RPM)

29.8

NZXT Kraken X73 RGB
(600 RPM)

29.8

AMD Wraith STEALTH
(600 RPM)

30.5

Muszę przyznać, że zaraz po podłączeniu chłodzenia do platformy i przed pierwszymi testami słychać było bulgotanie i odgłos cieknącej cieczy. Były na tyle głośne, że bałem się, iż sampel testowy uległ uszkodzeniu w czasie transportu. Zdrowy rozsądek i doświadczenie z innymi chłodzeniami pozwoliły jednak zachować mi zimną krew. Po kilkunastu minutach sytuacja uległa całkowitej zmianie, a odgłosy ustały - zarówno w trybie "Silent", jak i "Fixed" (100% RPM). Co było źródłem problemu? Najwyraźniej kurier lub sortowania dość mocno porzucały sobie paczką z NZXT Kraken X73 RGB i powietrze, które zazwyczaj znajduje się na końcu chłodnicy, dostało się do pompki. Rotor potrzebował chwili na jego przepchnięcie na miejsce. A więc jeśli wasze AiO zaraz po podłączeniu wydaje dziwne odgłosy to dajcie mu chwilę (10 min+) popracować.

Poziom głośności

Pomiary przy 1400 RPM

dB(A) (mniej = lepiej)

5

10

15

20

25

30

35

40

be quiet! Dark Rock 4
(1400 RPM)

32.7

AMD Wraith STEALTH
(1400 RPM)

33.0

be quiet! Pure Loop 360 mm
(1400 RPM)

33.7

SilentiumPC Fortis 3
(1400 RPM)

35.0

NZXT Kraken X73 RGB
(1400 RPM)

37.3

Corsair iCUE H150i EC 360 mm
(1400 RPM)

37.6

W przypadku NZXT Kraken X73 RGB pomiary poziomu głośności przy minimalnym RPM wypadły bardzo dobrze, podobnie jak w przypadku innych chłodzeń w naszym zestawieniu. W końcu kilkaset obrotów na minutę nie jest problemem zasadniczo dla żadnego markowego wentylatora 140- lub 120-milimetrowego, a test ma ten na celu wyłapać ewentualne problemy z łożyskiem, dziwną strukturę radiatora czy kształt łopatek, które wpływałyby na kulturę pracy. W przypadku jednostek NZXT Aer RGB 2 120 mm tego problemu nie stwierdziliśmy, a chłodzenie pracuje poniżej poziomu tła większości polskich domów. Nieco gorzej wypada to w teście, gdzie wszystkie chłodzenia pracują z wentylatorami ustawionymi na 1400 RPM. Tutaj NZXT Kraken X73 RGB radzi sobie gorzej od chłodzeń powietrznych, acz w połowie stawki jeśli chodzi o zestawy All in One. Nie jest wybitnie głośno, ale nie jest też cicho. Na koniec zostaje nam pomiar przy maksymalnym RPM, czyli 1600 obrotów na minutę. Ponownie - jest głośniej niż w chłodzeniach tradycyjnych, ale ciszej niż w innych AiO. Chociaż trzeba zwrócić uwagę, że zarówno propozycja be quiet! jak i Corsair pracuje ze znacznie wyższym RPM.

Poziom głośności

Pomiary przy maksymalnym RPM

dB(A) (mniej = lepiej)

7

14

21

28

35

42

49

56

be quiet! Dark Rock 4
(1400 RPM)

32.7

SilentiumPC Fortis 3
(1400 RPM)

35.0

AMD Wraith STEALTH
(2600 RPM)

37.5

NZXT Kraken X73 RGB
(1600 RPM)

40.4

be quiet! Pure Loop 360 mm
(2050 RPM)

44.5

Corsair iCUE H150i EC 360 mm
(2400 RPM)

52.5

Podsumowując NZXT Kraken X73 RGB to solidnie zaprojektowany i równie dobrze wykonany zestaw gotowego chłodzenia wodnego, który w pełni wykorzystuje możliwości 7. generacji pompki od firmy Asetek. Wydajność układu jest wysoka, a jego kultura pracy dobra. Amerykanie postanowili odświeżyć udany, "zwykły" model NZXT Kraken X73 o kolorowe podświetlenie. W tym celu wymieniono wentylatory NZXT Aer P120 na NZXT Aer RGB 2 120 mm, które oferują bardzo ciekawy system podłączenia eliminujący konieczność posiadania dodatkowego kontrolera RGB LED. Instalacja całości jest łatwa, szybka i przyjemna, a oprogramowanie NZXT CAM stwarza dużo możliwości dostosowania całości pod siebie. Mowa zarówno o ustawieniach dotyczących podświetlenia, jak i tych związanych z krzywymi obrotów dla wentylatorów i pompki, a więc i kulturą pracy. Ewentualne przywary są niewielkie - w zestawie przydałaby się dodatkowa pasta termoprzewodząca prócz tej nałożonej na stopkę chłodzenia, a przewody IN-OUT od RGB LED mogłyby być minimalnie dłuższe, co ułatwiłoby ich montaż.

NZXT Kraken X73 RGB to bardzo wydajne, względnie ciche i miłe dla oka chłodzenie procesora z rozbudowanym oprogramowaniem NZXT CAM.

Jak wygląda cena NZXT Kraken X73 RGB? To bardzo dobre pytanie! Chłodzenia na razie próżno szukać w polskich sklepach, a i w innych europejskich krajach dostępność jest raczej mizerna. Jednak średnia cena w sklepach, w których AiO znajdziemy plasuje się na poziomie 999 złotych. I jakby nie zaginać rzeczywistości - to dużo. W tej cenie można kupić nową płytę główną, procesor czy sporo RAMu, a przed i po szale kryptowalutowym nawet całkiem niezłą kartę graficzną do Full HD. Tym samym zdaje sobie sprawę, że NZXT Kraken X73 RGB to nie jest produkt dla każdego. Osoby kierujące się stosunkiem ceny do wydajności mają całe zatrzęsienie alternatyw. Zarówno powietrznych, jak i innych AiO. Innymi słowy amerykański potwór morski to wybór raczej tylko dla fanów marki, podświetlenia RGB LED lub osób nie zwracających uwagi na ceny podzespołów.

NZXT Kraken X73 RGB
Cena: 999 zł

Dobra kultura pracy Łatwy system montażu Bardzo dobra wydajność Wzorowa jakość wykonania Rozbudowane oprogramowanie NZXT CAM Brak konieczności posiadania kontrolera RGB LED Brak dodatkowej pasty termoprzewodzącej Przewody od RGB LED mogłyby być dłuższe Wysoka cena na tle konkurencji

Sprzęt do testów dostarczyła firma: