mod

Już od lat Larian Studios odnosiło sukces za sukcesem w swoim gatunku i umacniając pozycję w branży. Prawdziwym ukoronowaniem tych starań była jednak trzecia odsłona Baldur's Gate. Po latach we wczesnym dostępie, w sierpniu 2023 roku doszło wreszcie do hucznej premiery, która okazała się triumfem daleko wychodzącym poza ramy swojego nurtu. Do dziś gra od czasu do czasu dostaje pewne usprawnienia - a do najważniejszych należy wsparcie dla modów.

Epicka opowieść o Revanie ma już ponad dwadzieścia lat i wciąż cieszy się niesłabnącą popularnością. Najlepiej o tym świadczy oczekiwanie na remake, z którym nadal są problemy. Ale poza niezapomnianym tytułem od BioWare, pojawił się również sequel od Obsidian. Co prawda był on o wiele mniej dopracowany technicznie (w dużej mierze przez wzgląd na LucasArts, dający deweloperom o wiele za mało czasu), ale postacie czy genialna historia urzekły niejednego bardziej niż "jedynka".

Na początku marca 2025 roku, wraz z premierą pierwszych kart graficznych z rodziny Radeon RX 9000, AMD zaprezentowało nową wersję technologii upscalowania obrazu FSR 4, opartą na algorytmach sztucznej inteligencji, która znacząco podnosi jakość obrazu. Choć początkowo zaoferowano obsługę techniki jedynie w 30 tytułach, to moderzy szybko znaleźli sposób na jej implementację w niewspieranych grach, w tym Cyberpunku 2077.

Na co dzień się o tym raczej nie wspomina, ale trzeci Fallout mógł wyglądać zupełnie inaczej. Jeszcze na początku XXI wieku miało się nim zająć Black Isle, jednak ostatecznie projekt nie wypalił i został anulowany, a sam zespół odpowiedzialny za Planescape: Torment czy pierwsze Fallouty przestał istnieć. Jak wiadomo, za "trójkę" wzięli się deweloperzy z Bethesdy, do dziś trzymając pieczę nad serią. Nie wszyscy jednak o tych faktach zapomnieli.

Gdybyśmy mieli wymienić gry, które otrzymały największą liczbę modów, bez wątpienia w czołówce znalazłyby się pozycje z serii The Elder Scrolls. A jako że na razie do TES VI jest bardzo daleko, fanom tym bardziej pozostaje jedynie powracanie do klasyków bądź wyszukiwanie co ciekawszych wariacji. Spore emocje wzbudza powrót Obliviona odzianego w szaty Skyrima, który najprawdopodobniej powinien ujrzeć światło dzienne jeszcze w tym roku.

Studio Arkane znane jest głównie z tworzenia znakomitych immersive simów. Większość osób kojarzy ich ze świetnej serii Dishonored, mniej znanego, ale nadal cenionego Prey, czy... niestety katastrofalnego Redfall sprzed dwóch lat. Ale w roku 2006, jeszcze w czasach współpracy z Ubisoftem, powstało Dark Messiah of Might and Magic. Ten klimatyczny tytuł wprowadził wiele udanych konceptów, ze szczególnie wyróżniającym się systemem walki.

Larian Studios dokonało czegoś, co powiodło się niewielu zespołom: nie tylko przejęli legendarną serię nie ośmieszając jej, ale dodatkowo tchnęli w nią zupełnie nową jakość. Konsekwentny rozwój sprawił, że mieli wystarczająco dużo czasu i pieniędzy, by tworzyć Baldur's Gate 3 latami w preferowanych warunkach. Od premiery minęło już nieco czasu, ale gra nadal jest w pewnych miejscach rozwijana. Mocnym przełomem okazało się dodanie narzędzi moderskich.

Uniwersum Świata Mroku ma w swoim dorobku już całkiem solidną partię projektów. Żaden jednak nie dorównuje jakości Vampire The Masquerade: Bloodlines z 2004 roku. Z wielu powodów (w dużej mierze przez podejście wydawców z Activision) nie odniosła sukcesu komercyjnego na premierę, wychodząc z rozlicznymi bugami, wskutek czego Troika upadła. Z czasem jednak gra stała się kultowa, a jakość dialogów czy fabuły została wsparta przez mody graczy.

The Elder Scrolls V: Skyrim to jedna z najczęściej modowanych gier w historii branży. W sieci można znaleźć nie tylko modyfikacje dodające nowe questy czy lokacje, ale także ulepszające znacząco oprawę graficzną tej ponad 13-letniej gry Bethesdy. Olbrzymi postęp zaoferowały swojego czasu mody bazujące na pakiecie ENB, który dodawał bardziej zaawansowane efekty graficzne. Teraz kolejny krok wykonano za pośrednictwem projektu Community Shaders 1.0.2.

Premiera gry STALKER 2: Heart of Chornobyl była średnio udana. Z jednej strony otrzymaliśmy bardzo klimatyczną produkcję, która jest wierna dziedzictwu serii. Z drugiej, nie brakuje niestety problemów technicznych oraz bugów, które skutecznie psują zabawę. STALKER 2 jest w o tyle trudnym położeniu, że musi konkurować także z olbrzymią liczbą modów do pierwszych gier z serii. Jednym z nich jest samodzielna modyfikacja Anomaly, która wciąż potrafi wyglądać dobrze.

W przyszłym roku będziemy świętować 10-lecie premiery gry Wiedźmin 3: Dziki Gon. Ostatnia wciąż produkcja z wiedźmińskiego uniwersum nieustannie cieszy się dużą popularnością wśród graczy, co w ostatnich miesiącach zostało jeszcze mocniej podsycone poprzez premierę narzędzi moderskich. Kto śledzi tematykę modyfikacji do Wiedźmina 3, ten wie doskonale o projekcie HD Reworked Project, który był ulepszany od lat. Teraz w końcu otrzymaliśmy finalną wersję i trzeba przyznać, że efekt prac...

Na rynek trafia coraz więcej produkcji, które oferują wsparcie dla Ray Tracingu i Path Tracingu. Dalsze przyspieszenie trendu jest spodziewane po premierze konsumenckich kart graficznych Blackwell. Trwają jednak także prace nad licznymi modyfikacjami, które mają zaimplementować te techniki w starszych produkcjach. Jedną z nich jest Portal 2. Remaster pierwszej części gry wzbogacił się z kolei o wsparcie dla FSR 3.1, co ucieszy posiadaczy kart AMD.

Wciąż jeszcze nie ucichły echa zmagań w postapokaliptycznym Londynie (zwłaszcza, że ten imponujący mod miał po premierze sporo do poprawy), a już pojawia się temat innej modyfikacji, która rozmiarami nie ustępuje sporej części rozszerzeń od deweloperów. Kto jednak nie ma specjalnej ochoty na wałęsanie się po europejskim mieście, ale nadal pragnie pozostać w tym uniwersum, może wkroczyć do podziemnej placówki z zupełnie inną otoczką.

Wiedźmińskie uniwersum to niemal niewyczerpalne źródło nowych historii. Obecnie deweloperzy z CD Projektu pracują nad kilkoma przedsięwzięciami, o których dowiemy się więcej za jakiś czas, ale w międzyczasie społeczność moderska otrzymała wsparcie w postaci narzędzi REDKit. I jeżeli ktoś się zastanawiał nad tym, w jakim stopniu będzie on pomocny w tworzeniu ciekawej treści, właśnie otrzymaliśmy kolejne dowody na skuteczność inicjatywy.

Odkąd marka Fallout została przejęta przez Bethesdę, fani cyklu podzielili się na co najmniej dwie grupy. Jedni twierdzą, że prawdziwymi Falloutami pozostają tylko dwie pierwsze części (lub trzy, jeśli uwzględnimy Fallout Tactics). Drudzy z kolei uważają, że trójwymiarowy świat to naturalny krok w ewolucji serii. Obie te strony mógł pogodzić mod Fallout: Vault 13, który przenosi zawartość pierwszej odsłony na silnik Fallouta 4. Niestety nie ujrzy on światła dziennego.

Czego by Rocksteady nie zrobiło, tak czy inaczej już zapisali się złotymi zgłoskami w historii branży. Ktoś mógłby powiedzieć, że obecnie rozmieniają swoje bazujące na komiksach DC uniwersum na drobne (i w zasadzie coraz trudniej się z tym kłócić), niemniej te kilka stworzonych gier z Mrocznym Rycerzem w roli głównej jest nie do zignorowania. Od ich premiery minęło już nieco czasu, zwłaszcza Arkham Asylum, dlatego warto rzucić okiem na jakieś ich modyfikacje.

Seria Fallout to dość wdzięczny materiał na modyfikacje. Na przestrzeni lat otrzymaliśmy ich całkiem sporo, w tym jakaś część cieszyła się nie mniejszą sympatią niż właściwe gry. A społeczność moderska stale znajduje kolejne pomysły na rozwinięcie uniwersum. Ostatnimi czasy pojawiło się wiele projektów przenoszących graczy do bardziej nietypowych lokacji. Najwięcej mówi się o ogromnym projekcie z postapokalipsą w Londynie, choć natrafił on na sporo problemów.

CD Projekt RED pracuje obecnie nad kilkoma różnymi tytułami i zdaje się mieć za sobą najgorsze momenty, gdy Cyberpunk 2077 rozczarował sporą część graczy doprawdy kiepsko przygotowaną premierą - zwłaszcza na konsole poprzedniej generacji, ale nie tylko. Jednak rozwój nowych gier nie jest jedyną rzeczą, jaką ostatnimi czasy zajęli się deweloperzy. Pojawił się na przykład pakiet REDkit, wydatnie wspierający scenę moderską. A oto jeden z owoców tych działań.

Gra Cyberpunk 2077 jest pod pewnymi względami projektem pionierskim. Nigdy bowiem wcześniej nie zdarzyło się, żeby niezbyt zaawansowany wiekowo tytuł AAA otrzymał pełne wsparcie dla Path Tracingu. Technika ta wyniosła oczywiście jakość oświetlenia w grze na niespotykany wcześniej poziom. Wiele jednak wskazuje na to, że nie powiedziano tutaj jeszcze ostatniego słowa. Do akcji bowiem wkroczyli moderzy, dla których ograniczenia praktycznie nie istnieją.

Od jakichś 15 lat FromSoftware rozwija swą autorską formułę, z czasem stając się jedną z najbardziej wpływowych ekip współczesnej branży. Premiera Elden Ring okazała się największym sukcesem studia, a w tym roku pojawił się przecież ogromny dodatek. W dalszym ciągu jednak największym szacunkiem bardzo często darzy się inny projekt Miyazakiego (który, nawiasem mówiąc, jest ulubieńcem japońskiego wizjonera). Aż dziw, że do dziś nie otrzymał nowej wersji.

Jednym z najbardziej znanych i największych modów do The Elder Scrolls V: Skyrim jest powstający od lat Skywind, który ma przenieść całą treść Morrowinda na silnik najnowszej części serii. Trwają jednak także prace na Skyblivion, który zrobi to samo z Oblivionem. Twórcy projektu podzielili się nowym materiałem wideo, który prezentuje okolice miasta Chorrol i dwa questy. Pewne jest, że modyfikacja doskonale oddaje klimat czwartej części The Elder Scrolls.

Path Tracing w grach to wciąż świeże rozwiązanie, którego pełne wdrożenie jeszcze cztery lata temu pozostawało w sferze marzeń deweloperów. Dzisiaj możemy zaś doświadczyć jego implementacji w pierwszych grach z kategorii AAA. Najbardziej zaawansowana odmiana Ray Tracingu trafia jednak też do starszych produkcji, często za pośrednictwem fanowskich modów. Tak stało się też w przypadku legendarnego Dooma 2. Path Tracing zmienił ją nie do poznania.

Path Tracing w grach, nazywany też często pełnym Ray Tracingiem, to wciąż dosyć rzadkie zjawisko. Jak dotąd technika trafiła oficjalnie do zaledwie kilku gier (i kilku kolejnych za pomocą fanowskich modów). Jedną z nich jest Cyberpunk 2077, ale do komfortowej rozgrywki z tym ustawieniem graficznym wymagany jest bardzo dobry sprzęt. Istnieje jednak pewna modyfikacja, która pozwala znacząco poprawić wydajność Path Tracingu, a nawet odblokować inne tryby techniki.

Fallout 4 to niewątpliwie jedna z najpopularniejszych gier Bethesda Game Studios. Produkcja swój sukces zawdzięcza między innymi szerokiemu wsparciu dla modów. Niedawno swoją premierę miała całkowita konwersja gry zatytułowana Fallout: London. Toczą się też prace nad kilkoma innymi projektami tego typu. Jednym z nich jest Fallout: Vault 13, który przeniesie zawartość pierwszego klasycznego Fallouta na silnik Fallouta 4. Twórcy wypuścili właśnie demo projektu.

Choć gry Bethesda Game Studios posiadają zwykle liczne wady, to jedną z ich największych zalet jest podatność na modowanie. Tak jest też w przypadku Fallouta 4 z 2015 roku. Jedną z największych modyfikacji do tej produkcji będzie z pewnością Fallout: London. Prace nad projektem ciągle trwają, ale niestety nie wszyscy gracze będą mogli odwiedzić postnuklearny Londyn. Twórcy zapowiadają, że modyfikacja ominie początkowo wersję gry dostępną na platformie Epic.

Mało kto już raczej o tym pamięta, ale CD Projekt miał w przeszłości plany wprowadzenia multiplayera do swojego ostatniego jak dotąd dużego tytułu. Ostatecznie jednak przedłużające się problemy związane z główną częścią Cyberpunka skłoniły polski zespół do zmiany planów i w konsekwencji skupieniu się na poprawianiu singlowej rozgrywki - co oczywiście okazało się właściwą decyzją. Ale jak to często w takich sytuacjach bywa, za robotę biorą się moderzy.

Gry FromSoftware od dobrych kilkunastu lat należą do najbardziej wpływowych pozycji w branży, do tego pomimo wymagających mechanik zyskują coraz większą popularność - sytuacja Elden Ring jest tutaj chyba najlepszym przykładem. Na ich kolejnych projektach wzorują się nieraz twórcy niemający nawet uprzednio zbyt wiele wspólnego z gatunkiem. Nie brakuje przy tym rozlicznych modyfikacji - w szczególności do starszych odsłon.

Dostępne aktualnie technologie śledzenia promieni mają tyle samo zwolenników, co i przeciwników. Jedna strona twierdzi, że jakość oprawy graficznej z włączonym Ray lub Path Tracingiem znacząco się poprawia, natomiast druga nie widzi wartościowych zmian, a skupia się na tym, że technologie te bardzo negatywnie wpływają na wydajność. Nowa modyfikacja do gry Dragon's Dogma 2 pokazuje, że Path Tracing ma spory potencjał, choć obecnie ciężko go wykorzystać w pełni.

Ostatnio mamy sporo tematów związanych z postapokaliptyczną franczyzą. Jednym z katalizatorów jest oczywiście zyskujący wielką popularność serial - na tyle, że sporo osób zdecydowało się powrócić do rozgrywki. Zbiegło się to przy tym ze spełnianiem przez Bethesdę dawno już złożonej obietnicy wprowadzenia next-genowej aktualizacji, istotnej nie tylko dla posiadaczy wersji konsolowych, ale i pecetowców. I cóż, niestety trudno mówić tu o satysfakcji.

Pomimo wielu lat od premiery, Redzi stale dodają do swojej najbardziej cenionej gry nowe możliwości - od okazyjnych aktualizacji po bardziej znaczące zmiany, jak choćby Complete Edition. Wciąż jednak niejedna osoba czekała na większe pole manewru dla społeczności moderskiej, dotąd muszącej radzić sobie na własny rachunek. W zasadzie ten element obiecywany był od pewnego już czasu, ale polskie studio kazało nam na nie czekać już dość długo.

Fallout 4 to gra, która w dniu debiutu była krytykowana między innymi za odstępstwa od kanonu serii. Nie przeszkodziło jej to jednak w osiągnięciu olbrzymiej popularności. Stoi za tym między innymi szerokie wsparcie dla modyfikacji. Aktualnie w produkcji znajduje się kilka totalnych konwersji produkcji Bethesda Game Studios. Jedną z najciekawszych jest Fallout: London. Z przyczyn niezależnych od twórców data premiery moda została ponownie przesunięta.

Shootery z końcówki ubiegłego wieku są na tyle grywalne, że do dziś powstają różnego rodzaju odniesienia do tych tytułów. Mowa o chociażby tzw. boomer shooterach (np. Turbo Overkill czy seria Project Warlock), ale i wielorakich przeróbkach dawnych klasyków - od Dooma po Quake'a. W tym ostatnim przypadku chodzi oczywiście o moderską społeczność, usprawniającą dawne hity, by dać dobry powód do ponownej rozgrywki. Tym razem ponownie padło na Duke'a.

Przenoszenie ekskluzywnych hitów Sony na komputery osobiste trwa w najlepsze. Czasem idzie to dosyć sprawnie, częściej jednak trafiają się nam bardzo trudne przypadki - jak przy tragicznie przygotowanym porcie The Last of Us - ale raczej nie wygląda na to, by tego typu tendencja miała się ku końcowi. Nim pecetowcy pograją w Ghost of Tsushima, przyszła kolej na nowego Horizona. I można mówić o kolejnym sukcesie - ale zawsze może być jeszcze lepiej.

Na chwilę obecną seria ta nie przechodzi najlepszych momentów. Jeżeli w ciągu ostatnich lat cokolwiek się pojawiało, raczej zaliczało się albo do marnych prób wskrzeszenia dawnej formuły, albo osobliwych eksperymentów, przyjętych przez społeczność w sposób mieszany (np. NFS: Unbound). Miała jednak kilka znakomitych momentów - jak choćby Need for Speed: Underground, wprowadzający franczyzę w nową erę. Do dziś jest wspominany, choć minęło już ponad 20 lat.

Jeżeli chodzi o szeroko pojęte survival horrory, raczej nie możemy narzekać na braki w tym względzie. Ale tak jak wszędzie, naprawdę wyjątkowe pozycje trafiają się od czasu do czasu. Tak było w roku 2014, kiedy Creative Assembly wypuściło znakomitą grę w uniwersum Obcego, która do dziś jest wymieniana wśród graczy jako jeden z najlepszych przedstawicieli gatunku XXI wieku. A najnowsza modyfikacja daje całkiem niezły powód, by ją znów ograć.

W przeciągu ostatnich lat seria Resident Evil przeżywa nie lada renesans. Po szóstej części z 2012 roku, która nie została zbyt dobrze przyjęta przez społeczność fanów, pięć lat później powrócono do korzeni serii, jednocześnie zmieniając perspektywę na pierwszoosobową. Sequele przecinają się także z linią remake'ów. Znacząco odświeżona druga odsłona okazała się miażdżącym sukcesem, choć wielu weteranów franczyzy i tak chętnie zagrałaby w coś jeszcze bardziej klasycznego.