linux

Co prawda nie doczekaliśmy się pełnoprawnego handhelda od Microsoftu, jednak konsola ASUS ROG Xbox Ally X i tak stanowi nie lada gratkę dla graczy. Rzecz jasna ma ona kilka wad. Dla przykładu, wiele osób uważa, że tego typu urządzenia nie powinny bazować na tak "ciężkim" systemie jak Windows. Cóż, najnowszy materiał dostępny na youtube'owym kanale Cyber Dopamine potwierdza, że OS Microsoftu nie jest pod tym względem idealny.

Do popularniejszych środowisk graficznych, z którymi spotkamy się na Linuksie, należy KDE Plasma. Oferuje ono doświadczenie podobne do tego z systemu Windows, acz ma większe możliwości personalizacji. Właśnie ukazała się kolejna aktualizacja, która wprowadza nowe funkcje i usprawnia działanie obecnych. Co ciekawe, jedna z nowości związana jest z tym, co niedawno pojawiło się na Windowsie przez program PowerToys od Microsoftu. Zajrzyjmy więc do wprowadzonych zmian.

Korzystając z systemu Windows od firmy Microsoft spotkamy się głównie z jednym systemem plików, jakim jest NTFS. W przypadku dystrybucji opartych na jądrze Linux najczęściej będzie to już ext4 lub Btrfs. Darmowa konkurencja dla Windowsa jest w stanie obsługiwać NTFS, choć wymagane są tu odpowiednie sterowniki. Właśnie został zapowiedziany kolejny z nich o nazwie ntfsplus, który ma oferować nie tylko lepszą wydajność, ale również większą funkcjonalność.

W świecie Linuksa jedną z najpopularniejszych, a zarazem najbardziej polecanych dystrybucji, jest Linux Mint. Swoje istnienie zaczęła ona w 2006 roku, opierając się wtedy na odsłonie Kubuntu (Ubuntu z pulpitem KDE), choć jeszcze w tym samym roku kierunek zmienił się w stronę Ubuntu z pulpitem GNOME. Z czasem dystrybucja zaczęła skupiać się na trzech środowiskach graficznych (Cinnamon, MATE i Xfce), ale nadal opierała się na Ubuntu. W międzyczasie rozwija się jednak inna wersja.

Od jakiegoś czasu dostępny jest Debian 13, którego nazwa kodowa to Trixie. Jako że na tej dystrybucji bazującej na jądrze Linux opiera się wiele innych, to są one aktualizowane, aby korzystały właśnie z tej nowej wersji. Tak stało się z oficjalnym systemem dla komputerów jednopłytkowych Raspberry Pi. Twórcy przedstawili listę zmian, które związane są nie tylko z samym wyglądem, ale i funkcjonalnością tej dystrybucji. Zobaczmy więc dokładniej, co się zmieniło.

W ostatnich miesiącach nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie byliśmy świadkami nieoczekiwanego wzrostu w statystykach różnych dystrybucji opartych na jądrze Linux. Ich udział na rynku w sierpniu 2025 roku stał się naprawdę wysoki, gdyż w Polsce wyniósł nieco ponad 6%, z kolei w Europie było to 5,23%. Z tak wysokimi wartościami nie mieliśmy do tej pory do czynienia. Niektórzy zapewne oczekiwali dalszego wzrostu, ale nowe statystyki nie pozostawiają złudzeń.

Dosłownie chwilę temu pojawiła się nowa wersji odsłony openSUSE - tytułowa Leap 16. Mówimy tu o stabilnej edycji, która będzie wspierana przez następne 24 miesiące. Jeśli zaś chodzi o samą dystrybucję, to pojawiła się ona na rynku ponad trzy dekady temu (w 1994 roku), a znana jest z autorskiego narzędzia konfiguracyjnego o nazwie YaST. Sponsorowana jest przez niemiecką firmę SUSE. Zajrzyjmy do zmian, które zostały wprowadzone w najnowszej edycji.

Małą rewolucję na rynku handheldów zapoczątkował Steam Deck. Można powiedzieć, że to dzięki popularności tego urządzenia od Valve inni producenci zaczęli poważniej traktować handheldy, wprowadzając tym samym na rynek swoje modele. Minęło już trochę czasu i sytuacja w tym segmencie rynku nieco się zmieniła, wszak Steam Decka można dziś zaliczyć do grona tych najsłabszych. Nie zmienia to faktu, że nadal jest to ciekawy sprzęt, który właśnie doczekał się kolejnej promocji.

Dystrybucji opartych na jądrze Linux jest na rynku... całkiem sporo. Wybór jest na tyle duży, że może przytłoczyć wielu użytkowników, którzy chcą postawić pierwsze kroki po tej stronie. Stąd też mnożą się rankingi, które wskazują, jaką odsłonę warto wybrać na start. Jedną z nich jest tytułowy Zorin OS, w którym bez większego problemu odnajdą się dotychczasowi użytkownicy Windowsa. Wkrótce ukaże się jego kolejna edycja, a już teraz uzyskaliśmy wgląd do nadchodzących zmian.

W mediach technologicznych często pojawiają się doniesienia o rozmaitych problemach, których źródłem bywają słabe projekty, zbyt wydumany marketing, a coraz częściej także źle napisany kod. Z tym ostatnim najprawdopodobniej mierzy się obecnie ASUS w laptopach z serii ROG, Strix, Scar i Zephyrus, a w konsekwencji również ich użytkownicy, którzy zgłaszają liczne mikroprzycięcia. Jeden z nich, poirytowany tym faktem, przeprowadził analizę problemu ASUS-a.

Świat dystrybucji opartych na jądrze Linux jest bardzo rozległy, a dopełnia go całkiem spora ilość różnych środowisk graficznych. To one odpowiadają za wygląd systemu, a poniekąd też za jego funkcjonalność. Wśród tych popularniejszych wymienić można GNOME. Ten "pulpit" doczekał się właśnie kolejnej aktualizacji, nad którą pracowano przez sześć miesięcy. Zmiany dotknęły głównie aplikacji systemowych, choć nie zabrakło nowości dla monitorów obsługujących tryb HDR.

Wśród komunikatorów internetowych prym niezmiennie wiedzie WhatsApp, który aktualnie jest w posiadaniu firmy Meta. Nie brakuje oczywiście darmowych alternatyw, które w większym stopniu stawiają na naszą prywatność, a jednym z popularniejszych rozwiązań jest Signal. Aplikacja ta nie miała do tej pory tak rozwiniętej funkcjonalności, jak WhatsApp, aczkolwiek właśnie zaczęło się to zmieniać w kwestii kopii zapasowej. Przy tej okazji wprowadzono pierwszą płatną usługę.

Zaczął się kolejny miesiąc, więc ponownie możemy zajrzeć do statystyk z serwisu Statcounter - tym razem skupiając się na udziale rynkowym poszczególnych systemów operacyjnych. W sierpniu zaszły całkiem spore zmiany, albowiem dystrybucje oparte na jądrze Linux zanotowały bardzo duży wzrost - nie tylko w samej Polsce, ale i Europie. Tak naprawdę Linux nigdy nie miał tak wysokich udziałów w naszym kraju, jak obecnie. Migracja z Windowsa, czy może chwilowa anomalia?

Po małej przerwie ponownie zaglądamy do świata dystrybucji opartych na jądrze Linux. Tym razem skierujemy swoją uwagę w stronę CachyOS - odsłony, która opiera się na rozpoznawalnym wariancie Arch, ale oferuje dodatkowe optymalizacje od twórców. W ostatnich sześciu miesiącach zyskała na popularności, o czym może (choć wcale nie musi) świadczyć 1. miejsce z tego okresu w rankingu na stronie DistroWatch. Nowa aktualizacja wprowadza szereg ciekawych usprawnień i nowości.

Do przesyłania plików pomiędzy różnymi urządzeniami możemy skorzystać z całkiem wielu metod. Praktykowanym przez wiele osób sposobem jest połączenie ze sobą dwóch sprzętów przewodem USB, ponieważ dzięki temu można nierzadko uzyskać szybszy transfer danych. Można także skorzystać z bezprzewodowych* rozwiązań, do których sprawdza się różnego rodzaju oprogramowanie. Jednym z nich jest darmowy, a zarazem otwartoźródłowy program Syncthing.

Jeżeli stoimy obecnie przed decyzją reinstalacji systemu Windows lub po prostu chcemy zainstalować ten, czy też inny system operacyjny na komputerze, to być może zastanawiamy się, jak się do tego zabrać. Zasadniczo potrzebujemy tylko pendrive'a o odpowiedniej pojemności, a do sprawniejszego przejścia przez cały proces - przyzwoitego łącza internetowego. Ten materiał przedstawi nam łatwe kroki, po których będziemy już wiedzieć, jak stworzyć bootowalnego pendrive'a.

Na scenie Linuxa od lat funkcjonuje wiele dystrybucji oraz ich forków. Stworzenie własnego odgałęzienia, nawet bazującego na istniejącej dystrybucji, jest zadaniem wymagającym czasu, wiedzy i doświadczenia w programowaniu. Linexy, jeden z polskich popularyzatorów systemów opartych na jądrze Linux, właśnie udostępnił swój autorski projekt - fork Arch Linux, o nazwie Linexin. System jest skonfigurowany z myślą o graczach i twórcach kreatywnych.

Lata świetności kart graficznych AMD Polaris już dawno minęły, ale nie oznacza to, że już nikt z nich korzysta. Układy w stylu Radeona RX 580 czy RX 480 nadal znajdują się w wielu starszych pecetach, co potwierdza chociażby comiesięczna ankieta na Steamie. Możemy więc powiedzieć, że zestarzały się naprawdę godnie. Mimo wszystko jednak nie spodziewaliśmy, że z jednostki Polaris nadal aktywnie korzysta tak wybitna osobistość, jak Linus Torvalds.

Do wyboru mamy dziś całkiem sporo systemów operacyjnych, z których najpopularniejszym niezmiennie jest Windows. Oprócz niego istnieje jeszcze macOS rozwijany przez Apple, ChromeOS od firmy Google, a także liczne dystrybucje oparte na jądrze Linux, które tworzone są przez firmy lub zwolenników otwartego oprogramowania. Na Statcounter w każdym miesiącu można zobaczyć statystyki z poprzednich, które omawiają udziały każdego rozwiązania. Zobaczmy te z lipca 2025 roku.

Większość producentów laptopów, takich jak HP, ASUS, czy też Lenovo, oferuje gotowe konfiguracje, w których niewiele można zmienić. Są jednak marki, które jeszcze przed zakupem oferują nam wybór procesora, nośnika danych i innych aspektów, a jedną z nich jest TUXEDO Computers. Oprócz tego przedsiębiorstwo to oferuje autorski system operacyjny oparty na jądrze Linux, który jest zoptymalizowany dla jego urządzeń. Nowością jest TUXEDO InfinityBook Pro 15 - Gen10.

Dystrybucji opartych na jądrze Linux jest naprawdę sporo. Część z nich jest tworzona i rozwijana przez fanów otwartego oprogramowania, a inna część przez firmy. Do tej drugiej kategorii należy odsłona Clear Linux OS, a zasadniczo to należała, ponieważ firma Intel, która za nią odpowiadała, postanowiła zaprzestać jej rozwoju. W związku z tym nie otrzyma ona już żadnej aktualizacji, a projekt na GitHubie zostanie zarchiwizowany. Zobaczmy, czym i dla kogo był Clear Linux OS.

Na dużych ekranach... choć doprecyzowując, na ten moment mowa o segmencie Smart TV, możemy się spotkać z autorskimi systemami od producentów tych urządzeń lub też z rozwiązaniem od Google (np. Android TV). Interfejs jest oczywiście specjalnie dostosowany, choć instalacja dodatkowych aplikacji w tych pierwszych przypadkach jest ograniczona. Jednak oprócz systemu od Google, który ma większe możliwości, istnieją alternatywy, a jedną z nich jest Plasma Bigscreen.

Niegdyś przeglądarka internetowa Mozilla Firefox była popularnym rozwiązaniem w Polsce. Z biegiem czasu większym zainteresowaniem zaczęła się cieszyć Google Chrome i do dziś utrzymuje swoją pozycję na naszym oraz innych rynkach. Firefox jest jednak stale rozwijany, mimo spadku zainteresowania, a twórcy ogłosili zmianę, która została wdrożona w odsłonie 141 dla systemu Windows. Mowa o obsłudze technologii WebGPU. Jednak czym w ogóle jest to rozwiązanie?

Pakiet Microsoft Office jest nieodłącznym elementem w działaniu wielu firm, choć korzysta z niego też spora liczba użytkowników domowych. Na rynku nie brakuje jednak alternatyw, które na dodatek są zupełnie bezpłatne. Swego czasu całkiem popularnym pakietem był (zapewne znany wielu Czytelnikom PurePC) OpenOffice. Oprócz niego możemy aktualnie skorzystać z wielu zamienników. Pozycje w tym materiale obejmują zarówno lokalne, jak i internetowe rozwiązania.

Od kilku lat w grach dostępne są technologie upscalingu, których celem jest zwiększenie płynności rozgrywki. Na rynku pojawiły się takie rozwiązania jak NVIDIA DLSS, AMD FSR czy Intel XeSS, a nieco później – najbardziej uniwersalny z nich, czyli Lossless Scaling. Dzięki projektowi LSFG-VK na GitHub, ten ostatni jest teraz możliwy do uruchomienia również na dystrybucjach / systemach opartych na jądrze Linux, choć nie jest to pełnoprawny port programu.

W świecie dystrybucji opartych na jądrze Linux użytkownicy mogą pobierać i instalować programy z różnych katalogów z aplikacjami, które nazywane są repozytoriami. Te bazy zawierają w sobie pakiety w określonych formatach, a jednym z bardziej uniwersalnych jest Flatpak. Aplikacje w tym formacie znajdują się w repozytorium o nazwie Flathub, które przez samych twórców nazywane jest "Linuksowym Sklepem z Aplikacjami" (ang. Linux App Store). Omówmy pokrótce te rozwiązania.

Główną platformą dla graczy bez wątpienia jest Windows. System od Microsoftu od wielu lat jest praktycznie domyślnym rozwiązaniem, z którego codziennie korzysta większość osób. Nie znaczy to oczywiście, że alternatywy nie istnieją - po prostu użytkownicy sięgają po nie o wiele rzadziej. Jednymi z nich są dystrybucje oparte na jądrze Linux, z których niektórzy korzystają nie tylko do pracy, ale i gier z Windowsa. Zajrzyjmy do tego świata, aby dowiedzieć się o nim czegoś więcej.

Wracamy do statystyk związanych z migracją użytkowników systemu Windows 10 do odsłony Windows 11. Zapewne wiemy, że Microsoft już wkrótce ma zamiar oficjalnie zakończyć wsparcie dla "10-tki", ale mimo to oferuje możliwość pozostania z nią dodatkowy rok (dostępne są trzy metody, z których dwie są darmowe). Kilka dni temu portal StatCounter wskazywał, że globalny udział rynkowy Windowsa 11 niemal zrównał się z tym, jaki miał Windows 10. Teraz sytuacja wygląda już trochę inaczej.

Oficjalne wsparcie dla systemu Windows 10 kończy się 14 października 2025 roku, czyli już niebawem, co oznacza, że od tego dnia nie otrzyma on żadnych aktualizacji oraz poprawek bezpieczeństwa - a przynajmniej tak klarowała się sytuacja jeszcze do niedawna. Microsoft umożliwił bowiem pozostanie na "10-tce" przez rok po zakończeniu jego wsparcia, a dwie opcje są w tym przypadku bezpłatne. Wychodzi jednak na to, że większość użytkowników i tak wybierze Windowsa 11.

Platforma Steam jest znana większości graczy. Rozwiązanie to stale cieszy się wielką popularnością, choć konkurencji w tym segmencie nie brakuje. Odpowiedzialna za nie firma Valve stosunkowo często wydaje aktualizacje dla dedykowanego dla tej platformy klienta, które nierzadko przynoszą za sobą użyteczną funkcjonalność. Tak też jest i tym razem. Zmiany odnoszą się do nowych opcji w trybie Big Picture, a zarazem przynoszą nakładkę z odświeżonym monitorem wydajności.

Linus Torvalds i jego zespół pracują obecnie nad jądrem Linuxa w wersji 6.16. Proces rozwoju znajduje się w połowie, a najnowszą publicznie dostępną wersją jest 6.16-rc4 (Release Candidate 4). Nowe wydanie przyniesie wsparcie dla układów NVIDIA Blackwell i Hopper. Natomiast w wersji rc4 zmiany koncentrują się na poprawkach w sterownikach (szczególnie sieciowych), systemach plików takich jak bcachefs oraz ogólnych usprawnieniach i usuwaniu błędów.

Coraz bardziej zbliża się czas, w którym wsparcie dla systemu Windows 10 zostanie zakończone. Aktualnie wielu użytkowników stoi więc przed dokonaniem wyboru: przejść na kolejną odsłonę, czyli Windowsa 11, czy też zdecydować się na jakąś alternatywę? W tym materiale skupimy się na drugiej opcji, gdyż na rynku nie brakuje bezpłatnych rozwiązań, które są w stanie zastąpić nam system od Microsoftu - zarówno w przypadku pracy, jak i gier. Przyjrzyjmy się więc im nieco bliżej.

Świat technologii bywa pełen niespodzianek, a jedną z ciekawszych sprawił Microsoft, przywracając do życia narzędzie, które w latach 90. niemal codziennie używało się w systemie MS-DOS. Chodzi o edytor tekstowy, który po ponad 30 latach otrzymał nowe wcielenie. Tym razem jednak nie ogranicza się tylko do Windows. Nowa wersja działa także na platformach, które kiedyś były nie do pomyślenia w kontekście produktów Microsoft. Kod źródłowy jest dostępny dla wszystkich.

Na początku 2025 roku na światło dzienne wyszła informacja, że na rynku niebawem ma się pojawić smartfon z Linuksem na pokładzie, a dokładniej z dystrybucją opartą na Debianie. Projekt wydawał się całkiem interesujący, gdyż smartfon miał zapewnić fizyczne suwaki do wyłączenia mikrofonu, kamery i modułów łączności bezprzewodowej, a przy tym sprzęt miał otrzymać dostosowany do mobilnych potrzeb system operacyjny. Nie wszystko idzie jednak zgodnie z planem.

Jedno z popularniejszych środowisk graficznych dla systemów opartych na jądrze Linux, a dokładniej tytułowe KDE Plasma, doczekało się kolejnej aktualizacji, która wprowadza do niego sporo przydatnych nowości. Dotyczą one systemu okien, aplikacji do zrzutów ekranu, interfejsu, powiadomień, widżetów, a także zarządzania kolorami. Część usprawnień niejako przenosi funkcjonalność znaną z systemu Windows i zapewne przypadnie do gustu wielu użytkownikom.

Z usługą Windows Update jest zaznajomiona większość użytkowników systemu od firmy Microsoft... to znaczy w pewnym stopniu. To ona odpowiada za tytułowe aktualizowanie systemu, a także instalację niektórych sterowników. Nie wszystkie, a wręcz mało które programy są z nią zintegrowane, więc w razie potrzeby aktualizują się one przez osobne rozwiązania. Sytuacja ta ma się powoli zmieniać, gdyż Microsoft chce, aby wszystko było aktualizowane właśnie przez Windows Update.