linux

Zaczął się kolejny miesiąc, więc ponownie możemy zajrzeć do statystyk z serwisu Statcounter - tym razem skupiając się na udziale rynkowym poszczególnych systemów operacyjnych. W sierpniu zaszły całkiem spore zmiany, albowiem dystrybucje oparte na jądrze Linux zanotowały bardzo duży wzrost - nie tylko w samej Polsce, ale i Europie. Tak naprawdę Linux nigdy nie miał tak wysokich udziałów w naszym kraju, jak obecnie. Migracja z Windowsa, czy może chwilowa anomalia?

Po małej przerwie ponownie zaglądamy do świata dystrybucji opartych na jądrze Linux. Tym razem skierujemy swoją uwagę w stronę CachyOS - odsłony, która opiera się na rozpoznawalnym wariancie Arch, ale oferuje dodatkowe optymalizacje od twórców. W ostatnich sześciu miesiącach zyskała na popularności, o czym może (choć wcale nie musi) świadczyć 1. miejsce z tego okresu w rankingu na stronie DistroWatch. Nowa aktualizacja wprowadza szereg ciekawych usprawnień i nowości.

Do przesyłania plików pomiędzy różnymi urządzeniami możemy skorzystać z całkiem wielu metod. Praktykowanym przez wiele osób sposobem jest połączenie ze sobą dwóch sprzętów przewodem USB, ponieważ dzięki temu można nierzadko uzyskać szybszy transfer danych. Można także skorzystać z bezprzewodowych* rozwiązań, do których sprawdza się różnego rodzaju oprogramowanie. Jednym z nich jest darmowy, a zarazem otwartoźródłowy program Syncthing.

Jeżeli stoimy obecnie przed decyzją reinstalacji systemu Windows lub po prostu chcemy zainstalować ten, czy też inny system operacyjny na komputerze, to być może zastanawiamy się, jak się do tego zabrać. Zasadniczo potrzebujemy tylko pendrive'a o odpowiedniej pojemności, a do sprawniejszego przejścia przez cały proces - przyzwoitego łącza internetowego. Ten materiał przedstawi nam łatwe kroki, po których będziemy już wiedzieć, jak stworzyć bootowalnego pendrive'a.

Na scenie Linuxa od lat funkcjonuje wiele dystrybucji oraz ich forków. Stworzenie własnego odgałęzienia, nawet bazującego na istniejącej dystrybucji, jest zadaniem wymagającym czasu, wiedzy i doświadczenia w programowaniu. Linexy, jeden z polskich popularyzatorów systemów opartych na jądrze Linux, właśnie udostępnił swój autorski projekt - fork Arch Linux, o nazwie Linexin. System jest skonfigurowany z myślą o graczach i twórcach kreatywnych.

Lata świetności kart graficznych AMD Polaris już dawno minęły, ale nie oznacza to, że już nikt z nich korzysta. Układy w stylu Radeona RX 580 czy RX 480 nadal znajdują się w wielu starszych pecetach, co potwierdza chociażby comiesięczna ankieta na Steamie. Możemy więc powiedzieć, że zestarzały się naprawdę godnie. Mimo wszystko jednak nie spodziewaliśmy, że z jednostki Polaris nadal aktywnie korzysta tak wybitna osobistość, jak Linus Torvalds.

Do wyboru mamy dziś całkiem sporo systemów operacyjnych, z których najpopularniejszym niezmiennie jest Windows. Oprócz niego istnieje jeszcze macOS rozwijany przez Apple, ChromeOS od firmy Google, a także liczne dystrybucje oparte na jądrze Linux, które tworzone są przez firmy lub zwolenników otwartego oprogramowania. Na Statcounter w każdym miesiącu można zobaczyć statystyki z poprzednich, które omawiają udziały każdego rozwiązania. Zobaczmy te z lipca 2025 roku.

Większość producentów laptopów, takich jak HP, ASUS, czy też Lenovo, oferuje gotowe konfiguracje, w których niewiele można zmienić. Są jednak marki, które jeszcze przed zakupem oferują nam wybór procesora, nośnika danych i innych aspektów, a jedną z nich jest TUXEDO Computers. Oprócz tego przedsiębiorstwo to oferuje autorski system operacyjny oparty na jądrze Linux, który jest zoptymalizowany dla jego urządzeń. Nowością jest TUXEDO InfinityBook Pro 15 - Gen10.

Dystrybucji opartych na jądrze Linux jest naprawdę sporo. Część z nich jest tworzona i rozwijana przez fanów otwartego oprogramowania, a inna część przez firmy. Do tej drugiej kategorii należy odsłona Clear Linux OS, a zasadniczo to należała, ponieważ firma Intel, która za nią odpowiadała, postanowiła zaprzestać jej rozwoju. W związku z tym nie otrzyma ona już żadnej aktualizacji, a projekt na GitHubie zostanie zarchiwizowany. Zobaczmy, czym i dla kogo był Clear Linux OS.

Na dużych ekranach... choć doprecyzowując, na ten moment mowa o segmencie Smart TV, możemy się spotkać z autorskimi systemami od producentów tych urządzeń lub też z rozwiązaniem od Google (np. Android TV). Interfejs jest oczywiście specjalnie dostosowany, choć instalacja dodatkowych aplikacji w tych pierwszych przypadkach jest ograniczona. Jednak oprócz systemu od Google, który ma większe możliwości, istnieją alternatywy, a jedną z nich jest Plasma Bigscreen.

Niegdyś przeglądarka internetowa Mozilla Firefox była popularnym rozwiązaniem w Polsce. Z biegiem czasu większym zainteresowaniem zaczęła się cieszyć Google Chrome i do dziś utrzymuje swoją pozycję na naszym oraz innych rynkach. Firefox jest jednak stale rozwijany, mimo spadku zainteresowania, a twórcy ogłosili zmianę, która została wdrożona w odsłonie 141 dla systemu Windows. Mowa o obsłudze technologii WebGPU. Jednak czym w ogóle jest to rozwiązanie?

Pakiet Microsoft Office jest nieodłącznym elementem w działaniu wielu firm, choć korzysta z niego też spora liczba użytkowników domowych. Na rynku nie brakuje jednak alternatyw, które na dodatek są zupełnie bezpłatne. Swego czasu całkiem popularnym pakietem był (zapewne znany wielu Czytelnikom PurePC) OpenOffice. Oprócz niego możemy aktualnie skorzystać z wielu zamienników. Pozycje w tym materiale obejmują zarówno lokalne, jak i internetowe rozwiązania.

Od kilku lat w grach dostępne są technologie upscalingu, których celem jest zwiększenie płynności rozgrywki. Na rynku pojawiły się takie rozwiązania jak NVIDIA DLSS, AMD FSR czy Intel XeSS, a nieco później – najbardziej uniwersalny z nich, czyli Lossless Scaling. Dzięki projektowi LSFG-VK na GitHub, ten ostatni jest teraz możliwy do uruchomienia również na dystrybucjach / systemach opartych na jądrze Linux, choć nie jest to pełnoprawny port programu.

W świecie dystrybucji opartych na jądrze Linux użytkownicy mogą pobierać i instalować programy z różnych katalogów z aplikacjami, które nazywane są repozytoriami. Te bazy zawierają w sobie pakiety w określonych formatach, a jednym z bardziej uniwersalnych jest Flatpak. Aplikacje w tym formacie znajdują się w repozytorium o nazwie Flathub, które przez samych twórców nazywane jest "Linuksowym Sklepem z Aplikacjami" (ang. Linux App Store). Omówmy pokrótce te rozwiązania.

Główną platformą dla graczy bez wątpienia jest Windows. System od Microsoftu od wielu lat jest praktycznie domyślnym rozwiązaniem, z którego codziennie korzysta większość osób. Nie znaczy to oczywiście, że alternatywy nie istnieją - po prostu użytkownicy sięgają po nie o wiele rzadziej. Jednymi z nich są dystrybucje oparte na jądrze Linux, z których niektórzy korzystają nie tylko do pracy, ale i gier z Windowsa. Zajrzyjmy do tego świata, aby dowiedzieć się o nim czegoś więcej.

Wracamy do statystyk związanych z migracją użytkowników systemu Windows 10 do odsłony Windows 11. Zapewne wiemy, że Microsoft już wkrótce ma zamiar oficjalnie zakończyć wsparcie dla "10-tki", ale mimo to oferuje możliwość pozostania z nią dodatkowy rok (dostępne są trzy metody, z których dwie są darmowe). Kilka dni temu portal StatCounter wskazywał, że globalny udział rynkowy Windowsa 11 niemal zrównał się z tym, jaki miał Windows 10. Teraz sytuacja wygląda już trochę inaczej.

Oficjalne wsparcie dla systemu Windows 10 kończy się 14 października 2025 roku, czyli już niebawem, co oznacza, że od tego dnia nie otrzyma on żadnych aktualizacji oraz poprawek bezpieczeństwa - a przynajmniej tak klarowała się sytuacja jeszcze do niedawna. Microsoft umożliwił bowiem pozostanie na "10-tce" przez rok po zakończeniu jego wsparcia, a dwie opcje są w tym przypadku bezpłatne. Wychodzi jednak na to, że większość użytkowników i tak wybierze Windowsa 11.

Platforma Steam jest znana większości graczy. Rozwiązanie to stale cieszy się wielką popularnością, choć konkurencji w tym segmencie nie brakuje. Odpowiedzialna za nie firma Valve stosunkowo często wydaje aktualizacje dla dedykowanego dla tej platformy klienta, które nierzadko przynoszą za sobą użyteczną funkcjonalność. Tak też jest i tym razem. Zmiany odnoszą się do nowych opcji w trybie Big Picture, a zarazem przynoszą nakładkę z odświeżonym monitorem wydajności.

Linus Torvalds i jego zespół pracują obecnie nad jądrem Linuxa w wersji 6.16. Proces rozwoju znajduje się w połowie, a najnowszą publicznie dostępną wersją jest 6.16-rc4 (Release Candidate 4). Nowe wydanie przyniesie wsparcie dla układów NVIDIA Blackwell i Hopper. Natomiast w wersji rc4 zmiany koncentrują się na poprawkach w sterownikach (szczególnie sieciowych), systemach plików takich jak bcachefs oraz ogólnych usprawnieniach i usuwaniu błędów.

Coraz bardziej zbliża się czas, w którym wsparcie dla systemu Windows 10 zostanie zakończone. Aktualnie wielu użytkowników stoi więc przed dokonaniem wyboru: przejść na kolejną odsłonę, czyli Windowsa 11, czy też zdecydować się na jakąś alternatywę? W tym materiale skupimy się na drugiej opcji, gdyż na rynku nie brakuje bezpłatnych rozwiązań, które są w stanie zastąpić nam system od Microsoftu - zarówno w przypadku pracy, jak i gier. Przyjrzyjmy się więc im nieco bliżej.

Świat technologii bywa pełen niespodzianek, a jedną z ciekawszych sprawił Microsoft, przywracając do życia narzędzie, które w latach 90. niemal codziennie używało się w systemie MS-DOS. Chodzi o edytor tekstowy, który po ponad 30 latach otrzymał nowe wcielenie. Tym razem jednak nie ogranicza się tylko do Windows. Nowa wersja działa także na platformach, które kiedyś były nie do pomyślenia w kontekście produktów Microsoft. Kod źródłowy jest dostępny dla wszystkich.

Na początku 2025 roku na światło dzienne wyszła informacja, że na rynku niebawem ma się pojawić smartfon z Linuksem na pokładzie, a dokładniej z dystrybucją opartą na Debianie. Projekt wydawał się całkiem interesujący, gdyż smartfon miał zapewnić fizyczne suwaki do wyłączenia mikrofonu, kamery i modułów łączności bezprzewodowej, a przy tym sprzęt miał otrzymać dostosowany do mobilnych potrzeb system operacyjny. Nie wszystko idzie jednak zgodnie z planem.

Jedno z popularniejszych środowisk graficznych dla systemów opartych na jądrze Linux, a dokładniej tytułowe KDE Plasma, doczekało się kolejnej aktualizacji, która wprowadza do niego sporo przydatnych nowości. Dotyczą one systemu okien, aplikacji do zrzutów ekranu, interfejsu, powiadomień, widżetów, a także zarządzania kolorami. Część usprawnień niejako przenosi funkcjonalność znaną z systemu Windows i zapewne przypadnie do gustu wielu użytkownikom.

Z usługą Windows Update jest zaznajomiona większość użytkowników systemu od firmy Microsoft... to znaczy w pewnym stopniu. To ona odpowiada za tytułowe aktualizowanie systemu, a także instalację niektórych sterowników. Nie wszystkie, a wręcz mało które programy są z nią zintegrowane, więc w razie potrzeby aktualizują się one przez osobne rozwiązania. Sytuacja ta ma się powoli zmieniać, gdyż Microsoft chce, aby wszystko było aktualizowane właśnie przez Windows Update.

Bezpieczeństwo danych w erze rozwoju technologii wymaga nieustannej adaptacji do nowych zagrożeń. Microsoft podejmuje kolejne kroki, by przygotować swoje systemy operacyjne na przyszłość. Wprowadzane zmiany dotyczą fundamentów cyfrowego zabezpieczania informacji i mogą mieć wpływ na użytkowników zarówno domowych, jak i biznesowych. Warto przyjrzeć się bliżej, co oznacza to w praktyce dla użytkowników Windows i Linuxa.

Na Build 2025 Microsoft otwiera nowe horyzonty dla programistów, łącząc światy Windows i Linuksa w innowacyjny sposób. Najnowszy krok firmy to szansa na współpracę społeczności w rozwijaniu istotnego narzędzia dla deweloperów. Czy to początek nowej ery w pracy z hybrydowymi środowiskami? Przybliżamy znaczenie tej zmiany i zachęcamy do refleksji nad tym, jak otwartość może wpłynąć na przyszłość tworzenia oprogramowania.

W świecie dystrybucji opartych na jądrze Linux każda osoba ma szansę znaleźć odsłonę dla siebie. Jedną z tych, która skierowana została w stronę graczy i osób oczekujących środowiska od razu dostosowanego do streamowania i pracy, jest tytułowa Nobara. Opiera się ona na edycji Fedora, natomiast oferuje własne rozwiązania, które mogą czasem przełożyć się na lepszą wydajność w grach. Nie tak dawno ukazała się jej nowa wersja, więc przyjrzyjmy się bliżej zawartym w niej nowościom.

Rosnące zainteresowanie przenośnym graniem i alternatywnymi systemami operacyjnymi skłoniło Valve do kolejnego kroku w rozwoju swojego ekosystemu. Firma postanowiła rozszerzyć program weryfikacji zgodności gier. To może mieć znaczenie dla użytkowników Steam Decka, ale też dla innych urządzeń korzystających z systemu SteamOS. Nowa inicjatywa pokazuje, że otwarte platformy mają szansę stać się realną konkurencją dla dominujących dziś środowisk gamingowych.

Firma AMD zapowiedziała właśnie nową serię procesorów EPYC 4005 opartą na architekturze Zen 5. Układy przeznaczone są do serwerów jednoprocesorowych klasy podstawowej. Stworzono je zatem głównie z myślą o małych firmach i dostawcach hostingu. Nowa linia obejmuje w sumie sześć różnych modeli, które cechują się stosunkowo niską ceną. Mają one zapewnić maksymalną wydajność w ramach domyślnej licencji Windows Server 2025.

Szwedzkie studio Paradox Interactive od lat specjalizuje się w niezwykle rozbudowanych grach strategicznych czasu rzeczywistego, takich jak serie Crusader Kings, Stellaris, Victoria, Hearts of Iron czy kultowa Europa Universalis. To właśnie ta ostatnia doczeka się wkrótce odświeżenia w postaci piątej odsłony. Twórcy zaprezentowali nowy zwiastun oraz grafiki ukazujące rozgrywkę i interfejs. Ponownie odwiedzimy m.in. renesans, okres kolonializmu czy czasy rewolucji.

W świecie dystrybucji opartych na jądrze Linux w ostatnim czasie sporo się zmieniło, a jedną z nowości był debiut OpenMandriva Lx 6.0 Rock. Twórcy rozwijają tę dystrybucję, która jest spadkobiercą Mandriva Linux, korzystając z języka Clang. Jest ona skupiona na równowadze pomiędzy nowymi funkcjami, a stabilnością. Nowość ponownie oferuje pulpit KDE Plasma, ale w nowszej odsłonie, kilka dodatkowych "smaków" i przynosi za sobą pierwszą stabilną odsłonę serwerową.

Windows 10 już 14 października 2025 roku utraci wsparcie techniczne ze strony Microsoftu, a wielu użytkowników tego systemu stoi przed rozterką: czy przejść na Windows 11? Jedni zmigrują na nowy system, kupując następny sprzęt, część uczyni to, obchodząc wymóg modułu TPM 2.0, inni pozostaną na niewspieranym systemie, a garstka przejdzie na alternatywy w postaci Apple macOS lub dystrybucji Linuxa. Właśnie tą ostatnią drogą postanowiłem podążyć i sprawdzić, jak to jest, jednak pozostawiając...

Firma Corsair wprowadziła kolejne usprawnienie dla użytkowników, którzy korzystają z produktów tej marki. Do tej pory, aby zaktualizować oprogramowanie w danym sprzęcie, musieli oni udać się do aplikacji Corsair iCUE, a następnie pobrać i zainstalować dostępną aktualizację. Nowe rozwiązanie opiera się na internetowym narzędziu, dzięki czemu nie trzeba nic instalować na PC, a aktualizacja oprogramowania różnych urządzeń Corsaira może odbywać się na prawie dowolnym komputerze.

W najnowszej wersji jądra Linux 6.15 wprowadzono istotne usprawnienia w narzędziu Turbostat, zwiększając jego zdolność do monitorowania systemów z maksymalnie 8192 rdzeniami. Zmiana ta została zainicjowana przez inżyniera z Hewlett-Packard Enterprise (HPE), który napotkał ograniczenia podczas pracy z systemem wyposażonym w 1152 rdzenie. Aktualizacja podkreśla rosnące zapotrzebowanie na wsparcie dla systemów o wysokiej liczbie rdzeni.

Aktualnie sytuacja w świecie dystrybucji opartych na jądrze Linux wygląda naprawdę dobrze. Spora część z nich bez problemu jest nam w stanie zastąpić system od Microsoftu - szczególnie w przypadku pracy, ale coraz częściej także w kwestii gier wideo. Tym razem na tapet weźmiemy dwie popularne odsłony, aby zobaczyć, jak wypadają na tle Windowsa. Pierwsza z nich oferuje same nowości ze świata pingwina, natomiast druga to bezpieczna i szeroko polecana opcja dla początkujących użytkowników. Mowa oczywiście...

Przeglądarki internetowe stanowią nieodłączny element życia niemalże każdego człowieka. W większości przypadków wybór pada na Google Chrome, które od lat króluje w rankingach najpopularniejszych przeglądarek. Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę kwestię naszej prywatności... cóż, tutaj sprawa wygląda zupełnie inaczej. Niewiele jest bowiem rozwiązań, które faktycznie zapewniają ochronę naszej prywatności. Przyjrzyjmy się więc najlepszym aplikacjom na tym polu.