linux

Od kilku lat w grach dostępne są technologie upscalingu, których celem jest zwiększenie płynności rozgrywki. Na rynku pojawiły się takie rozwiązania jak NVIDIA DLSS, AMD FSR czy Intel XeSS, a nieco później – najbardziej uniwersalny z nich, czyli Lossless Scaling. Dzięki projektowi LSFG-VK na GitHub, ten ostatni jest teraz możliwy do uruchomienia również na dystrybucjach / systemach opartych na jądrze Linux, choć nie jest to pełnoprawny port programu.

W świecie dystrybucji opartych na jądrze Linux użytkownicy mogą pobierać i instalować programy z różnych katalogów z aplikacjami, które nazywane są repozytoriami. Te bazy zawierają w sobie pakiety w określonych formatach, a jednym z bardziej uniwersalnych jest Flatpak. Aplikacje w tym formacie znajdują się w repozytorium o nazwie Flathub, które przez samych twórców nazywane jest "Linuksowym Sklepem z Aplikacjami" (ang. Linux App Store). Omówmy pokrótce te rozwiązania.

Główną platformą dla graczy bez wątpienia jest Windows. System od Microsoftu od wielu lat jest praktycznie domyślnym rozwiązaniem, z którego codziennie korzysta większość osób. Nie znaczy to oczywiście, że alternatywy nie istnieją - po prostu użytkownicy sięgają po nie o wiele rzadziej. Jednymi z nich są dystrybucje oparte na jądrze Linux, z których niektórzy korzystają nie tylko do pracy, ale i gier z Windowsa. Zajrzyjmy do tego świata, aby dowiedzieć się o nim czegoś więcej.

Wracamy do statystyk związanych z migracją użytkowników systemu Windows 10 do odsłony Windows 11. Zapewne wiemy, że Microsoft już wkrótce ma zamiar oficjalnie zakończyć wsparcie dla "10-tki", ale mimo to oferuje możliwość pozostania z nią dodatkowy rok (dostępne są trzy metody, z których dwie są darmowe). Kilka dni temu portal StatCounter wskazywał, że globalny udział rynkowy Windowsa 11 niemal zrównał się z tym, jaki miał Windows 10. Teraz sytuacja wygląda już trochę inaczej.

Oficjalne wsparcie dla systemu Windows 10 kończy się 14 października 2025 roku, czyli już niebawem, co oznacza, że od tego dnia nie otrzyma on żadnych aktualizacji oraz poprawek bezpieczeństwa - a przynajmniej tak klarowała się sytuacja jeszcze do niedawna. Microsoft umożliwił bowiem pozostanie na "10-tce" przez rok po zakończeniu jego wsparcia, a dwie opcje są w tym przypadku bezpłatne. Wychodzi jednak na to, że większość użytkowników i tak wybierze Windowsa 11.

Platforma Steam jest znana większości graczy. Rozwiązanie to stale cieszy się wielką popularnością, choć konkurencji w tym segmencie nie brakuje. Odpowiedzialna za nie firma Valve stosunkowo często wydaje aktualizacje dla dedykowanego dla tej platformy klienta, które nierzadko przynoszą za sobą użyteczną funkcjonalność. Tak też jest i tym razem. Zmiany odnoszą się do nowych opcji w trybie Big Picture, a zarazem przynoszą nakładkę z odświeżonym monitorem wydajności.

Linus Torvalds i jego zespół pracują obecnie nad jądrem Linuxa w wersji 6.16. Proces rozwoju znajduje się w połowie, a najnowszą publicznie dostępną wersją jest 6.16-rc4 (Release Candidate 4). Nowe wydanie przyniesie wsparcie dla układów NVIDIA Blackwell i Hopper. Natomiast w wersji rc4 zmiany koncentrują się na poprawkach w sterownikach (szczególnie sieciowych), systemach plików takich jak bcachefs oraz ogólnych usprawnieniach i usuwaniu błędów.

Coraz bardziej zbliża się czas, w którym wsparcie dla systemu Windows 10 zostanie zakończone. Aktualnie wielu użytkowników stoi więc przed dokonaniem wyboru: przejść na kolejną odsłonę, czyli Windowsa 11, czy też zdecydować się na jakąś alternatywę? W tym materiale skupimy się na drugiej opcji, gdyż na rynku nie brakuje bezpłatnych rozwiązań, które są w stanie zastąpić nam system od Microsoftu - zarówno w przypadku pracy, jak i gier. Przyjrzyjmy się więc im nieco bliżej.

Świat technologii bywa pełen niespodzianek, a jedną z ciekawszych sprawił Microsoft, przywracając do życia narzędzie, które w latach 90. niemal codziennie używało się w systemie MS-DOS. Chodzi o edytor tekstowy, który po ponad 30 latach otrzymał nowe wcielenie. Tym razem jednak nie ogranicza się tylko do Windows. Nowa wersja działa także na platformach, które kiedyś były nie do pomyślenia w kontekście produktów Microsoft. Kod źródłowy jest dostępny dla wszystkich.

Na początku 2025 roku na światło dzienne wyszła informacja, że na rynku niebawem ma się pojawić smartfon z Linuksem na pokładzie, a dokładniej z dystrybucją opartą na Debianie. Projekt wydawał się całkiem interesujący, gdyż smartfon miał zapewnić fizyczne suwaki do wyłączenia mikrofonu, kamery i modułów łączności bezprzewodowej, a przy tym sprzęt miał otrzymać dostosowany do mobilnych potrzeb system operacyjny. Nie wszystko idzie jednak zgodnie z planem.

Jedno z popularniejszych środowisk graficznych dla systemów opartych na jądrze Linux, a dokładniej tytułowe KDE Plasma, doczekało się kolejnej aktualizacji, która wprowadza do niego sporo przydatnych nowości. Dotyczą one systemu okien, aplikacji do zrzutów ekranu, interfejsu, powiadomień, widżetów, a także zarządzania kolorami. Część usprawnień niejako przenosi funkcjonalność znaną z systemu Windows i zapewne przypadnie do gustu wielu użytkownikom.

Z usługą Windows Update jest zaznajomiona większość użytkowników systemu od firmy Microsoft... to znaczy w pewnym stopniu. To ona odpowiada za tytułowe aktualizowanie systemu, a także instalację niektórych sterowników. Nie wszystkie, a wręcz mało które programy są z nią zintegrowane, więc w razie potrzeby aktualizują się one przez osobne rozwiązania. Sytuacja ta ma się powoli zmieniać, gdyż Microsoft chce, aby wszystko było aktualizowane właśnie przez Windows Update.

Bezpieczeństwo danych w erze rozwoju technologii wymaga nieustannej adaptacji do nowych zagrożeń. Microsoft podejmuje kolejne kroki, by przygotować swoje systemy operacyjne na przyszłość. Wprowadzane zmiany dotyczą fundamentów cyfrowego zabezpieczania informacji i mogą mieć wpływ na użytkowników zarówno domowych, jak i biznesowych. Warto przyjrzeć się bliżej, co oznacza to w praktyce dla użytkowników Windows i Linuxa.

Na Build 2025 Microsoft otwiera nowe horyzonty dla programistów, łącząc światy Windows i Linuksa w innowacyjny sposób. Najnowszy krok firmy to szansa na współpracę społeczności w rozwijaniu istotnego narzędzia dla deweloperów. Czy to początek nowej ery w pracy z hybrydowymi środowiskami? Przybliżamy znaczenie tej zmiany i zachęcamy do refleksji nad tym, jak otwartość może wpłynąć na przyszłość tworzenia oprogramowania.

W świecie dystrybucji opartych na jądrze Linux każda osoba ma szansę znaleźć odsłonę dla siebie. Jedną z tych, która skierowana została w stronę graczy i osób oczekujących środowiska od razu dostosowanego do streamowania i pracy, jest tytułowa Nobara. Opiera się ona na edycji Fedora, natomiast oferuje własne rozwiązania, które mogą czasem przełożyć się na lepszą wydajność w grach. Nie tak dawno ukazała się jej nowa wersja, więc przyjrzyjmy się bliżej zawartym w niej nowościom.

Rosnące zainteresowanie przenośnym graniem i alternatywnymi systemami operacyjnymi skłoniło Valve do kolejnego kroku w rozwoju swojego ekosystemu. Firma postanowiła rozszerzyć program weryfikacji zgodności gier. To może mieć znaczenie dla użytkowników Steam Decka, ale też dla innych urządzeń korzystających z systemu SteamOS. Nowa inicjatywa pokazuje, że otwarte platformy mają szansę stać się realną konkurencją dla dominujących dziś środowisk gamingowych.

Firma AMD zapowiedziała właśnie nową serię procesorów EPYC 4005 opartą na architekturze Zen 5. Układy przeznaczone są do serwerów jednoprocesorowych klasy podstawowej. Stworzono je zatem głównie z myślą o małych firmach i dostawcach hostingu. Nowa linia obejmuje w sumie sześć różnych modeli, które cechują się stosunkowo niską ceną. Mają one zapewnić maksymalną wydajność w ramach domyślnej licencji Windows Server 2025.

Szwedzkie studio Paradox Interactive od lat specjalizuje się w niezwykle rozbudowanych grach strategicznych czasu rzeczywistego, takich jak serie Crusader Kings, Stellaris, Victoria, Hearts of Iron czy kultowa Europa Universalis. To właśnie ta ostatnia doczeka się wkrótce odświeżenia w postaci piątej odsłony. Twórcy zaprezentowali nowy zwiastun oraz grafiki ukazujące rozgrywkę i interfejs. Ponownie odwiedzimy m.in. renesans, okres kolonializmu czy czasy rewolucji.

W świecie dystrybucji opartych na jądrze Linux w ostatnim czasie sporo się zmieniło, a jedną z nowości był debiut OpenMandriva Lx 6.0 Rock. Twórcy rozwijają tę dystrybucję, która jest spadkobiercą Mandriva Linux, korzystając z języka Clang. Jest ona skupiona na równowadze pomiędzy nowymi funkcjami, a stabilnością. Nowość ponownie oferuje pulpit KDE Plasma, ale w nowszej odsłonie, kilka dodatkowych "smaków" i przynosi za sobą pierwszą stabilną odsłonę serwerową.

Windows 10 już 14 października 2025 roku utraci wsparcie techniczne ze strony Microsoftu, a wielu użytkowników tego systemu stoi przed rozterką: czy przejść na Windows 11? Jedni zmigrują na nowy system, kupując następny sprzęt, część uczyni to, obchodząc wymóg modułu TPM 2.0, inni pozostaną na niewspieranym systemie, a garstka przejdzie na alternatywy w postaci Apple macOS lub dystrybucji Linuxa. Właśnie tą ostatnią drogą postanowiłem podążyć i sprawdzić, jak to jest, jednak pozostawiając...

Firma Corsair wprowadziła kolejne usprawnienie dla użytkowników, którzy korzystają z produktów tej marki. Do tej pory, aby zaktualizować oprogramowanie w danym sprzęcie, musieli oni udać się do aplikacji Corsair iCUE, a następnie pobrać i zainstalować dostępną aktualizację. Nowe rozwiązanie opiera się na internetowym narzędziu, dzięki czemu nie trzeba nic instalować na PC, a aktualizacja oprogramowania różnych urządzeń Corsaira może odbywać się na prawie dowolnym komputerze.

W najnowszej wersji jądra Linux 6.15 wprowadzono istotne usprawnienia w narzędziu Turbostat, zwiększając jego zdolność do monitorowania systemów z maksymalnie 8192 rdzeniami. Zmiana ta została zainicjowana przez inżyniera z Hewlett-Packard Enterprise (HPE), który napotkał ograniczenia podczas pracy z systemem wyposażonym w 1152 rdzenie. Aktualizacja podkreśla rosnące zapotrzebowanie na wsparcie dla systemów o wysokiej liczbie rdzeni.

Aktualnie sytuacja w świecie dystrybucji opartych na jądrze Linux wygląda naprawdę dobrze. Spora część z nich bez problemu jest nam w stanie zastąpić system od Microsoftu - szczególnie w przypadku pracy, ale coraz częściej także w kwestii gier wideo. Tym razem na tapet weźmiemy dwie popularne odsłony, aby zobaczyć, jak wypadają na tle Windowsa. Pierwsza z nich oferuje same nowości ze świata pingwina, natomiast druga to bezpieczna i szeroko polecana opcja dla początkujących użytkowników. Mowa oczywiście...

Przeglądarki internetowe stanowią nieodłączny element życia niemalże każdego człowieka. W większości przypadków wybór pada na Google Chrome, które od lat króluje w rankingach najpopularniejszych przeglądarek. Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę kwestię naszej prywatności... cóż, tutaj sprawa wygląda zupełnie inaczej. Niewiele jest bowiem rozwiązań, które faktycznie zapewniają ochronę naszej prywatności. Przyjrzyjmy się więc najlepszym aplikacjom na tym polu.

Dystrybucji opartych na jądrze Linux mamy do wyboru naprawdę wiele, a jedną z ciekawszych z pewnością jest Zorin OS. Mowa bowiem o odsłonie, która oferuje automatyczną instalację sterowników, krótki przewodnik po systemie, a także możliwość dostosowania wyglądu interfejsu. Do tego zapewnia dostęp do praktycznych dodatków, takich jak Zorin Connect oraz wspiera uruchamianie programów z systemu Windows. Dystrybucja ta właśnie doczekała się kolejnej aktualizacji.

Środowisk graficznych dla dystrybucji opartych na jądrze Linux jest całkiem sporo, więc każdy może wybrać coś dla siebie. Jednym z tych, które są albo uwielbiane, albo wręcz przeciwnie, jest GNOME, które właśnie doczekało się kolejnej aktualizacji. Wersja z numerem 48 zaoferuje nam ulepszony system powiadomień, szybsze działanie, nową aplikację, a także wsparcie dla trybu HDR. Usprawniono też przeglądarkę obrazów i wprowadzono inne czcionki systemowe.

Technika Ray Tracingu zadebiutowała wraz z premierą kart graficznych NVIDIA GeForce RTX 2000. Po 6,5 roku stała się nie tylko standardem w dużych tytułach AAA, ale coraz częściej staje się wręcz wymogiem. Nowoczesne gry wymagają jej choćby w minimalnym stopniu, wykorzystując ją jako formę oświetlenia. To zrodziło pytanie wśród entuzjastów: czy starsze karty AMD mogą obsłużyć Ray Tracing? Okazuje się, że tak i to o dziwo całkiem sprawnie.

Dystrybucji opartych na jądrze Linux jest na tyle dużo, że spora część osób, które chcą wkroczyć do świata otwartego oprogramowania, po prostu nie wie, od czego zacząć. Nierzadko dana odsłona ma swoich zagorzałych zwolenników, jak i przeciwników, którzy będą nas do niej zachęcać lub zniechęcać. W wyniku takiej sytuacji niektórzy postanawiają zostawić ten temat jeszcze przed samym startem i pozostać przy "bezpiecznym" Windowsie. Ten materiał zacznie więc cykl recenzji omawianych dystrybucji...

Współczesny świat open source znajduje się w centrum gorącej debaty na temat integracji języka Rust z jądrem systemu Linux. Choć wsparcie dla tego języka pojawiło się w wersjach systemu już w 2022 roku, kwestia jego pełnej implementacji wciąż budzi kontrowersje, które z biegiem czasu tylko narastają, prowadząc do odejścia kluczowych opiekunów systemu stworzonego przez Linusa Torvaldsa. Rzućmy więc okiem na to, jak doszło do tej napiętej sytuacji w zespole.

Wśród komputerowych pasjonatów nie ma chyba osoby, która nie słyszała nigdy o oprogramowaniu OCCT. To popularne narzędzie diagnostyczne zostało pobrane już miliony razy i znacząco pomogło nie tylko overclockerom, ale również zwykłym użytkownikom dbającym o swój sprzęt. O ile jednak do tej pory OCCT kojarzyliśmy wyłącznie z systemem Windows, okazuje się, że już niebawem program ten dostępny będzie również na innych popularnych platformach.

Kolejna wersja bardzo popularnego środowiska graficznego KDE Plasma, które skierowane jest dla dystrybucji opartych na jądrze Linux, jest już oficjalnie dostępna. Zmian jest naprawdę sporo, a twórcy skupili się na aspekcie użyteczności i personalizacji. Nie zabrakło przydatnych zmian dla grafików komputerowych, a sam pulpit stanie się jeszcze funkcjonalniejszy. Zajrzyjmy więc do nowej aktualizacji oznaczonej numerem 6.3, aby ją nieco dokładniej omówić.

Rodzina dużych modeli językowych DeepSeek-R1 wciąż wywołuje niemałe poruszenie na świecie. Nawet bezpośrednia konkurencja, a więc OpenAI, przyznała, że możliwości flagowego modelu z tej serii są "imponujące" - szczególnie jeśli zestawimy je z kosztami, jakie trzeba ponieść przez korzystanie z interfejsu API (kwota za milion wyjściowych tokenów to zaledwie ułamek tego, co trzeba zapłacić w przypadku modelu OpenAI o1). Firma DeepSeek udostępniła wszystkie modele z nowej linii zupełnie za darmo...

Na rynku urządzeń mobilnych od wielu lat króluje system Android. Zaraz za nim znajdują się sprzęty od firmy Apple z iOS oraz iPadOS, a później długo, długo nic. Istnieje jednak wąska grupa smartfonów, które mogą się pochwalić systemem znanym bardziej z komputerów, czyli Linuksem (a konkretniej specjalnymi dystrybucjami, które oparte są na jądrze o tej nazwie). Już wkrótce może do nich dołączyć kolejny model, który wyróżnia się naprawdę bardzo ciekawą funkcjonalnością.

Steam Deck. Handheld do gier, który jest najbardziej ceniony za obecność systemu SteamOS od Valve. Ten ostatni jest bowiem bardzo wygodny w użytkowaniu i pozwala na całkiem sporą personalizację poprzez wiele dostępnych dodatków - jako że mamy do czynienia z dystrybucją opartą na jądrze Linux. Oczywiście ma on również swoje wady, gdyż nie pozwala na uruchomienie niektórych gier sieciowych z zabezpieczeniem przeciw oszustom, a przy tym - co dość oczywiste - duża część programów z systemu Windows...

Spośród wielu dystrybucji opartych na jądrze Linux jedną z najbardziej rozpoznawalnych jest Mint. Odsłona ta jest dość popularna w gronie początkujących użytkowników, gdyż oferuje wygodne w obsłudze, a przy tym całkiem eleganckie środowisko graficzne Cinnamon. Kolejna wersja tej dystrybucji o nazwie kodowej Xia właśnie stała się dostępna do pobrania. Twórcy skupili się tym razem na modernizacji systemu zarządzania pakietami APT, unowocześnili wygląd i dodali nowe funkcje.

Dopiero co firma Lenovo zaprezentowała handhelda Legion Go S, który jako pierwszy będzie oficjalnie licencjonowany do działania ze SteamOS, a już dowiedzieliśmy się, że system od Valve za moment pojawi się na innych handheldach. Co prawda od jakiegoś czasu mogliśmy spotkać się z informacjami, że producent Steam Decka pracuje nad wsparciem dla innych sprzętów, ale nie wiedzieliśmy, kiedy ten proces dobiegnie końca. Firma podała okres debiutu wersji beta.