Zgłoś błąd
X
Zanim wyślesz zgłoszenie, upewnij się że przyczyną problemów nie jest dodatek blokujący reklamy.
Błędy w spisie treści artykułu zgłaszaj jako "błąd w TREŚCI".
Typ zgłoszenia
Treść zgłoszenia
Twój email (opcjonalnie)
Nie wypełniaj tego pola
.
Załóż konto
EnglishDeutschукраїнськийFrançaisEspañol中国

PureRetro: ZX Spectrum - historia małego 8-bitowego giganta

Bartłomiej Dramczyk | 13-04-2019 07:00 |

PureRetro: ZX Spectrum - historia małego 8-bitowego giganta Najbardziej europejski z 8-bitowców. Najchętniej klonowana maszyna we Wschodniej Europie. Najtańszy w swojej klasie i najbardziej oszczędny w zakresie wyposażenia – to zaledwie kilka z określeń, które można by przyczepić na tablicy reklamującej mały, czarny komputer z gumową klawiaturą, który nie tylko odcisnął mocne piętno na 8-bitowym świecie, ale i na całym przemyśle gier wideo. Wystarczy wspomnieć chociażby nazwę Knight Lore. Maszyna, która podczas prac projektowych zmieniała nazwy z ZX81 Colour na ZX82 ostatecznie uzyskała dobrze znane dziś miano ZX Spectrum. Są też tacy, którzy nazywają ją Gumiakiem lub Trumienką. Niezależnie od nazewnictwa, ZX Spectrum pozostawił po sobie setki świetnych gier, zmarnował nam tysiące godzin z życia na pisaniu pierwszych programów w BASIC-u i wyrósł na najbardziej kultową maszynę Wielkiej Brytanii i... Europy Wschodniej.

Autor: Bartłomiej Dramczyk

ZX Spectrum rzeczywiście wiele odziedziczył po swoich poprzednikach, monochromatycznych komputerach ZX80 i ZX81, wyposażonych w aż 1 KB pamięci RAM (rozszerzalnej do 32 KB): oszczędnościowe konstrukcje Sinclaira do dziś są zmorą użytkowników ZX Spectrum – pierwsze modele opuściły linie produkcyjne z 16 KB RAM na pokładzie, co błyskawicznie okazało się największym mankamentem nowej konstrukcji brytyjskiej firmy. Tym bardziej, że ZX Spectrum musiał mierzyć się z silną, amerykańską konkurencją (TRS-80, Commodore VIC-20, Commodore 64) i barwnym, lokalnym zapleczem: Dragonem 32, Orikiem, BBC Micro oraz debiutującym nieco później, w 1984 roku, Amstradem CPC 464.

Mała, niepozorna zabawka elektroniczna z gumowymi przyciskami zmieniła świat. Tak jak Atari 2600 w USA przeniosło cyfrową rozrywkę i gry wideo do domów, tak ZX Spectrum w Europie dokonał cyfrowej rewolucji. Zadecydowały: cena, niebanalne możliwości i... sprawne kopiowanie brytyjskiej myśli technologicznej.

ZX Spectrum: historia najmniejszego z największych 8-bitowców [69]
ZX Spectrum 48K - znak rozpoznawczy: gumowa klawiatura z kolorowymi opisami poleceń, na zdjęciu niebieski wariant obudowy, produkowanej współcześnie

Oszczędne wyposażenie, tandetna, gumowa klawiatura i brak tak elementarnych części wyposażenia jak zwykły wyłącznik zasilania, czy przycisk reset to wynik oszczędności – ZX Spectrum musiał już na starcie konkurować z różnorodnymi maszynami dostępnymi na rynku Jednak to właśnie niska cena komputera (125 funtów za model z 16 KB RAM) podpowiedziała nowym adeptom sztuk komputerowych, jaką maszynę wybrać.

ZX Spectrum: historia najmniejszego z największych 8-bitowców [9]
Monochromatyczny poprzednik ZX Spectrum - wprowadzony na rynek w 1981 roku ZX81

Dziś oryginalny ZX Spectrum może być postrzegany jako małe dzieło sztuki, pomimo oszczędności w wyposażeniu, mała obudowa o wielkości zbliżonej do kartki B5 ma swój urok: to jeden z nielicznych komputerów z epoki, którego obudowa jest czarna, klawisze wykonane z gumy – szaro-niebieskie (z białymi i czerwonymi opisami), prawy dolny róg zdobi czterokolorowa tęcza, a górny panel pokrywa kawałek metalu z dodatkowymi, barwnymi poleceniami, przypisanymi do poszczególnych klawiszy.

ZX Spectrum: historia najmniejszego z największych 8-bitowców [51]
ZX Spectrum+ - nowe szaty ośmiobitowego króla zostały wyposażone w znacznie lepszą od poprzedników klawiaturę. Niestety, ustępowała ona jakością wykonania innym komputerom z epoki

Ta niewielka bryła plastiku, pokrytego metalem kryła w swoim wnętrzu kawałek niebanalnej elektroniki, który mocno przysłużył się raczkującemu, brytyjskiemu przemysłowi gier komputerowych. Bez ZX Spectrum Wielka Brytania nie byłaby tym na mapie komputerowej rozrywki, czym jest dziś – źródłem wielu nieprzespanych nocy, spędzanych przed maszyną. I jednym z najważniejszych zagłębi rodzącego się przemysłu komputerowej rozrywki. O czym opowiada m.in. interaktywny mini serial Bandersnatch - film o rzeczywiście nieukończonej grze, czerpiący wątki fabularne z historii istniejących firm.

ZX Spectrum: historia najmniejszego z największych 8-bitowców [53]
Sam Coupé firmy MGT to jedna z ostatnich maszyn częściowo kompatybilnych z ZX Spectrum. Debiutowała zbyt późno na rynku, by zdobyć uznanie ludzi zafascynowanych możliwościami 16--bitowców

Dziedzictwo Clive'a Sinclaira, właściciela firmy odpowiedzialnej za opracowanie ZX80, ZX81, ZX Spectrum 16K/48K, ZX Spectrum+ oraz ZX Spectrum+ 128K jest imponujące. To na podstawie ZX Spectrum powstały stworzone w Europie Wschodniej nieoficjalne klony ZX-a, w wielu przypadkach zachowujące kompatybilność z pierwowzorem. Oficjalnie produkowane na licencji Sinclaira przez Timexa maszyny również odcisnęły mocne piętno na informatyce lat 80. - były w swoim czasie po prostu solidniej wykonaną kopią ZX Spectrum, która nie odmawiała tak szybko posłuszeństwa, jak komputery Sinclaira.

ZX Spectrum: historia najmniejszego z największych 8-bitowców [52]
Timex 2048 - oficjalnie produkowany na licencji Sinclaira klon ZX Spectrum, wyposażony w plastikowe, wyspowe klawisze, znacznie solidniejsze od tych z gumy

Gdyby nie fascynacja Clive'a Sinclaira elektroniką, zapał w konstruowaniu tych nieprawdopodobnie tanich, a zarazem złożonych maszyn w epoce niezbyt odległej od momentu, gdy Steve Wozniak wyświetlił na ekranie TV pierwszą literę, prawdopodobnie nigdy nie zobaczylibyśmy na swoich biurkach ZX Spectrum. Choć sam Sinclair nie miał być może wielkiej smykałki do interesów (o czym świadczą późniejsze dzieje marki brytyjskich komputerów i innych wynalazków Clive'a), to na swój sposób, w połowie lat 80 wywołał prawdziwą rewolucję - oferując maszynę o zbliżonych możliwościach do produktów Apple'a, Commodore'a i Atari za kilkakrotnie niższą cenę. Gotowi na jeszcze jedną wyprawę w przeszłość komputerów?

Bądź na bieżąco - obserwuj PurePC.pl na Google News
Zgłoś błąd
Liczba komentarzy: 25

Komentarze:

x Wydawca serwisu PurePC.pl informuje, że na swoich stronach www stosuje pliki cookies (tzw. ciasteczka). Kliknij zgadzam się, aby ta informacja nie pojawiała się więcej. Kliknij polityka cookies, aby dowiedzieć się więcej, w tym jak zarządzać plikami cookies za pośrednictwem swojej przeglądarki.