PureRetro: ZX Spectrum - historia małego 8-bitowego giganta

ZX Spectrum: Wszystkie dzieła sir Clive’a Sinclaira

Założyciel firmy, która wyprodukowała ZX Spectrum, Sir Clive Sinclair to przede wszystkim wynalazca. Syn dwojga inżynierów od samego początku swojej komercyjnej kariery wykazał się przedsiębiorczością i pomysłowością, konstruując wzmacniacze, miniaturowe odbiorniki radiowe (w latach 60.), kalkulatory, mierniki cyfrowe i zegarki elektroniczne (stylowy Black Watch, który przyczynił się do strat firmy Sinclair Radionics), które pojawiły się na rynku w latach 70. O tym, że Clive zawsze był myślami kilka kroków przez teraźniejszością świadczy plan stworzenia przenośnego telewizora w 1966 roku, który ostatecznie ujrzał światło dzienne dopiero 11 lat później i, podobnie jak Black Watch nie przyniósł spodziewanych zysków.

Sinclair Black Watch - jeden z kilku gadżetów elektronicznych opracowanych przez Sinclaira

Pod koniec lat 70. i po pierwszych porażkach Sinclair skupia swoją działalność na próbie opracowania podręcznego kalkulatora, noszonego na ręku. Sinclair pod wpływem Iana Williamsona (twórcy MK14, mikrokomputera do samodzielnego montażu z procesorem INS8060, opracowanego w 1977 roku) zaczyna prace nad własnym mikrokomputerem, którego rozwój nadzoruje Jim Westwood, odpowiadający za wykonanie większości dotychczasowych, elektronicznych wynalazków Sinclaira. W lutym 1980 roku świat ujrzał ZX80 – dostępną w dwóch wersjach białą maszynę Sinclaira: prosty komputer 8-bitowy, którego mózgiem stał się procesor Z80 taktowany zegarem 3,25 MHz, za pamięć służył 1 KB RAM, a oprogramowanie systemowe (wraz z dialektem BASIC-a) mieściło się w 4 KB ROM.

ZX80 - pierwszy mikrokomputer Sinclaira

Istniały dwa warianty ZX80 – komputer sprzedawano jako zestaw części do samodzielnego montażu (za niecałe 100 funtów) oraz kompletną, działającą po wyjęciu z pudełka maszynę (za jedyne 150 funtów). Membranowa klawiatura to budżetowy twór, na który później narzekali użytkownicy – zwykły dotykowy kawałek folii, podobny do wynalazku z Atari 400 i konsol G7000 Philipsa – do długotrwałej pracy zdecydowanie się nie nadawał. Podczas pierwszego roku produkcji mikrokomputerów Z80 sprzedano około 50 000 egzemplarzy. A był to dopiero przedsmak tego, co miało się wkrótce wydarzyć w Europie. ZX80 i jego następna, ZX81 były konstrukcjami prostymi, niedrogimi i oferującymi użytkownikom znacznie tańszą alternatywę dla innych mikrokomputerów swojej epoki: Atari 400 (550 USD), Apple II (1300 USD), Commodore VIC-20 (300 USD), TRS-80 (600 USD), czy Texas Instruments TI-99/4A (525 USD).

ZX81 - następca ZX80 w czarnej obudowie

Monochromatyczny obraz i zaledwie 1 KB RAM w podstawowej konfiguracji nie był jednak tym, czego oczekiwali pierwsi właściciele mikrokomputerów - do czerni i bieli zdążyły ich już przyzwyczaić Apple II i TRS-80. Przez pierwsze dwa lata swojej przygody z mikrokomputerami Sinclair sprzedał aż 1,5 miliona ZX81 (wycenionych na 50 i 70 funtów, odpowiednio: jako zestaw do samodzielnego montażu lub gotowy komputer w pudełku). Nic dziwnego, że produktami Sinclaira zaczął interesować się cały świat, w tym amerykański Timex, który w 1982 roku, na podstawie umowy licencyjnej z Brytyjczykiem, zaczął tworzyć klony ZX81 (Timex Sinclair 1000 i Timex Sinclair 1500).

Timex Sinclair 1000

Timex Sinclair 1500

Sinclair tymczasem pracował już nad swoim najlepiej rozpoznawalnym dziełem: ZX Spectrum 16K – pierwszym mikrokomputerem brytyjskiego producenta, który był w stanie wyświetlać na ekranie kolory. Maszyna o roboczej nazwie ZX82 została przemianowana na Spectrum, aby podkreślić właśnie ten element nowego produktu: barwy na ekranie. Nowy komputer Sinclaira oferowała całkiem pokaźny zestaw możliwości w momencie premiery: 8-bitowy Z80/3,5 MHz, rozdzielczość 256x192 piksele (32x24 znaki), 8 podstawowych barw i kolejne siedem, będących ich rozjaśnionymi wariantami (czerń pozostawała czernią, stąd też różnica).

Sinclair ZX Spectrum 16K

Niestety skromna pojemność pamięci miała też wpływ na organizację pamięci ekranu – w polu jednego znaku (8x8 pikseli) można było korzystać tylko z dwóch barw – koloru tła i koloru, którym rysowane były piksele. W efekcie większość gier cierpiała na tzw. attribute clash lub colour clash – poruszający się po ekranie obiekt często barwił swoim kolorom otoczenie. Brak sprzętowych duszków, w które wyposażono m.in. Atari XL i Commodore 64, sprawiał że gry dla ZX Spectrum nabrały specyficznego charakteru – albo przedstawiany świat składał się z dwóch barw, albo cierpiał na wspomniany colour clash. Niegdyś uznawano takie rozwiązanie za mankament technologiczny, dziś to element wyróżniający gry dla ZX Spectrum. Na rodzimym rynku ZX Spectrum miał jednak już przynajmniej jednego, silnego konkurenta: Acorna BBC Micro, debiutującego pod koniec 1981 roku. Jednak konstrukcja brytyjskiej firmy (z porządną, mechaniczną klawiaturą), która świetnie radziła sobie w obszarze edukacji była ponad dwukrotnie droższa od malutkiego ZX Spectrum z gumowymi przyciskami.

Acorn BBC Micro

Pomimo ewidentnie oszczędnościowej konstrukcji ZX Spectrum 16K i późniejsze 48K urzekało ciekawą, utrzymaną w czerni obudową – gumowa klawiatura o jaśniejszym odcieniu, opisana setkami poleceń (niektórym z klawiszy przypisano nawet 6 różnych funkcji, rozróżnianych kolorami) aż prosiła się, by ją dotknąć, a specyficzna forma wprowadzania poleceń BASIC-a wymagała przynajmniej kilkunastu minut praktyki, by rozpocząć pracę. Dla adeptów nowej dziedziny nauki nie istniały jednak przeszkody. Przecież niektórzy z nich samodzielnie poskładali i uruchomili swój działający egzemplarz Spectrum, więc opanowanie kilku przełączanych trybów pracy klawiszy nie stanowiło już wielkiego wyzwania.

Niezwykłe gry, jak taktyczny Laser Squad nie wymagała wiele - wystarczyła skromna rozdzielczość i 15-kolorowa paleta barw

• « pierwsza
• ‹ poprzednia
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• …
• następna ›
• ostatnia »