PureRetro: Amiga 500 - maszyna, która wyprzedziła epokę

Wielu użytkowników Amigi zapamięta ten komputer przede wszystkim jako zgrabną konsolę do gier – właśnie do tego służyły pierwsze, domowe modele Amig pod koniec lat 80. Wystarczyło podłączyć maszynę do telewizora przez specjalny modulator, uruchomić i na znak łapki z dyskietką wcisnąć do stacji nośnik z grą. I przygotować się na nieprzespaną noc, bo Amiga 500 raz na zawsze opróżniła salony gier, przenosząc cyfrową rozrywkę do domów. Amigę 500 po raz pierwszy pokazano na targach CES w styczniu 1987 roku, do sklepów trafiła kilka miesięcy później, w kwietniu 1987 roku. Nie był to jednak pierwszy model z serii – tak naprawdę Amerykanie poznali Amigę dwa lata wcześniej, nazwaną po prostu Amiga 1000. W Polsce amigowy boom nastąpił z pewnym opóźnieniem – na początku lat 90.

Kilka lat po premierze Amigi 1000, pod koniec lat 80., poznaliśmy królową gier, która okazał się być zbyt droga, jak na skromne zasoby portfeli większości ówczesnych nastolatków i ich rodziców.

Jak to w przypadku rewolucyjnych maszyn bywa, w całą historię zamieszany jest genialny elektronik (i jego pies), programiści, którzy doskonale poznali w praktyce znaczenie termin chrunch oraz... kalifornijski startup z Santa Clary, który nazwano Hi-Toro. Zanim jednak zagłębimy się w niezwykła historię maszyny zbudowanej może nie w garażu, ale w równie ciasnym pomieszczeniu. Barwne gry i dziesiątki dyskietek kopiowanych na tzw. giełdach komputerowych to rzeczywistość większości posiadaczy Amig, maszyn wyposażonych w potężny (jak na owe czasy) procesor Motorola 68000 taktowany zegarem 7,09 MHz. Do szczęścia gracza wystarczyły wtedy jeszcze trzy elementy: rozszerzenie pamięci (bez 1 MB nie wszystkie gry działały), modulator TV (standardowo Amiga 500 emituje czarno-biały obraz przez wyjście composite video) oraz niezniszczalny joystick (najlepiej kilka).

PureRetro: Sega Dreamcast - smutna historia świetnej konsoli

Specyfika układów graficznych Amigi umożliwiała uzyskanie znacznie więcej niż 32 kolory w standardowych trybach graficznych

W większości przypadków w Polsce, pierwsi nabywcy tego komputera kupowali go, podobnie jak oprogramowanie, na giełdach – bardzo często były to maszyny używane, co znacząco obniżało ich cenę. I choć w Amigach tkwił spory zapas mocy, to i tak kończyły one jako salonowa konsola do gier, służąca do skakania Superfrogiem i Zoolem, strzelania w Turricanie oraz mierzenia do obcych w Alien Breed. Były też mniej lub bardziej ambitne strategie i przygodówki: Lemmings, Secret of Monkey Island, Dune 2: Battle for Arrakis. Nastolatek, w latach 90. właściwie miał wszystko, co potrzebne mu było do szczęścia. Nawet niezłą piłkę nożną: Sensible World of Soccer (w którego turnieje rozgrywane są do dziś. Gry były podstawą egzystencji każdego posiadacza Amigi. Nic dziwnego, że „Przyjaciółka” stała się ulubienicą adeptów komputerowej techniki – tak niewiele było trzeba, by przenieść atmosferę salonów gier do domu. Z drugiej strony ceny Amigi 500, kształtujące się w granicach 5 milionów złotych (wartość przed denominacją złotego), w latach 90 uniemożliwiły zakup takiej maszynerii wielu jej wielbicielom.

PureRetro: 35 lat IBM XT - 4,77 MHz, 128 KB RAM i 10 MB HDD

Grafika z gry Agony, Franck Sauer, 64 kolory, tryb Extra Half-Brite

Cała moc A500 tkwiła nie tylko w zgrabnej, zwartej obudowie i stosunkowo łatwej rozbudowie – pod klapkę dało się włożyć rozszerzenie pamięci o kolejne 0,5 MB (na płycie najstarszych modeli A500 umieszczono 512 KB RAM), by zyskać dostęp do znacznie większej bazy oprogramowania. Siła tej maszyny rozłożona była niemal równomiernie pomiędzy specjalizowane układy graficzne i dźwiękowe oraz system operacyjny, który już w 1985 roku oferował wielozadaniowość i okienkowy, graficzny system operacyjny, obsługiwany za pomocą myszy. Już w grach dało się dostrzec różnice (w odniesieniu do 8-bitowców) w palecie barw (4096) i jednoczesnej liczbie wyświetlanych kolorów (32), ale elastyczny system operacyjny oferował coś więcej. Nie tylko opcje wyświetlania kolorowej grafiki i zdjęć w 4096 kolorach, ale i rozdzielczość sięgająca 724x566 pikseli. Niestety z uciążliwym interlace’em, co wkrótce przykleiło posiadaczom Amig łatkę: „Dlaczego Amiga? Bo miga!”. Jedyną, bo do reszty trudno było się przyczepić.

PureRetro: Historia Commodore 64, czyli 8-bitowej legendy

Tryb HAM - 4096 kolorów na ekranie wyświetlonych jednocześnie

Taka maszyneria, wyposażona w sprawny układ graficzny i przetwornik dźwięku umożliwiający odtwarzanie 8-bitowych próbek była wymarzonym narzędziem dla grafików i muzyków, na początku lat 90. Nic dziwnego, że dostrzegło to Electronic Arts, wypuszczając swój sztandarowy produkt: edytor grafiki Deluxe Paint, który stał się zaczątkiem wielu karier dzisiejszych grafików. Były i edytory muzyki, jednak to co zapamiętamy do dziś to ProTracker – edytor umożliwiający odtwarzanie czterech sampli równocześnie, ze specyficznym interfejsem. Krótko rzecz ujmując: nabywcy Amig otrzymywali maszynę uniwersalną, może nie tak dobrą jak SNES i Sega Genesis, ale wyposażona w jeden niezaprzeczalny atut: stację dyskietek, która otwierała drogę do setek hitów, niekoniecznie legalnie pozyskiwanych na giełdach komputerowych. Przynajmniej do czasu pojawienia się na rynku rodzimych dystrybutorów gier: IPS Computer Group i Mirage Software.

PureRetro: Najlepsze emulatory Amigi - Przegląd i konfiguracja

King Tutankhamun narysowany w 32 kolorach przez Arvila Harrisona stał się znakiem firmowym Deluxe Painta

Z dzisiejszej perspektywy skromna pojemność pamięci typowej „Pięćsetki” i niezbyt oszałamiający rozmiar danych, mieszczących się na dyskietkach, wydają się zupełnie nieprawdopodobne: jak można było upchnąć na kilku dyskietkach coś tak wielkiego jak Secret of Monkey Island czy Another World? Weźmy jednak pod uwagę fakt, że komputery poprzedniej generacji, 8-bitowce oferowały jeszcze mniej: 64 KB RAM i dyskietki o pojemnościach 180 KB. Kiedyś w takich rozmiarach zamykał się cały świat graczy i nastoletnich adeptów tajemnej wiedzy komputerowej. Na początek A500 z rozszerzeniem pamięci, modulatorem, joystickiem, myszą i dużym zasobem dyskietek wystarczała do wszystkiego: rozrywki i amatorskiej twórczości.

Prototyp klawiatury z Lorraine. Warto zwrócić uwagę na zupełnie inne logo na klawiszu Amiga, niż to znane z A500

Solidna klawiatura, edytor tekstu z polskimi znakami (w standardzie opracowanym przez księdza Pikula), łatwa wymiana danych z PC (Amiga radziła sobie z zapisywaniem dyskietek 720 KB w standardzie MS-DOS) uczyniły z A500 solidną maszynerię edukacyjną. Nie tylko dało się pisać pierwsze programy, więcej: istniały specyficzne kompilatory, takie jak AMOS, które wiele zadań znacząco ułatwiały. Wraz z upływem czasu, dojrzewający posiadacz Amigi 500 wymagał coraz więcej. I z reguły rozbudowywał swoją „Pięćsetkę” o kolejne moduły, wpinane już nie po klapkę, umieszczoną pod spodem komputera, ale z lewej strony, do szyny expansion portu (odpowiednik slotów Zorro II w A2000), znajdującego się po lewej stronie.

PureRetro: Pierwsza polska konsola do gier skończyła 40 lat

Akcelerator GVP A530 dla A500, wyposażony w procesor Motorola 68030/40 MHz

Konstruktorzy przewidzieli możliwość dalszej rozbudowy, a zewnętrzne firmy dopisały z osprzętem – w Polsce produkowano m.in. popularne rozszerzenie MegaRAM HD, dodające do 8 MB pamięci FAST i port IDE, obsługujący dyski twarde 3,5”. Jeśli urządzenia były przelotowe, właściwie można tak rozbudowywać A500 w nieskończoność (ile wystarczy miejsca na biurku). Wśród dodatkowych akcesorów znalazły się m.in. napędy optyczne, kontrolery IDE/SCSI i karty turbo. Pomimo zamkniętej konstrukcji Amiga 500 okazała się całkiem łatwym do rozbudowy komputerem, właśnie dzięki przelotowemu złączu. Oczywiście takie rozwiązanie powodowało, że po lewej stronie od klawiatury komputera trzeba było przewidzieć miejsce na rozszerzenia. Z reguły wystarczyło rozszerzenie pamięci i dysk twardy, dla osób wykorzystujących w tym czasie Amigi do profesjonalnych prac przewidziano inne, droższe modele: A2000 i A3000, które znacznie łatwiej było rozbudować, montując karty wewnątrz obudowy.

PureRetro: kodowanie Commodore 64 w 280 znakach na Twitterze

Amiga 1000

Każdy, kto decydował się na zakup „Pięćsetki”, pomimo podobieństw wyglądzie zewnętrznym, tak naprawdę miał do rozwikłania niezłą zagadkę: w Polsce dostępne były przynajmniej trzy modele A500, różniące się wersją Kickstartów: 1.2, 1.3 oraz 2.0 (Amiga 500 Plus). Kickstart to nic innego, jak kość pamięci ROM, zawierająca podstawowe oprogramowanie i znaczną część systemu operacyjnego Amigi. W starszych modelach A500 z Kickstartami 1.2 i 1.3 procedury zapisane w ROM mieściły się w 256 KB, w nowszej A500 Plus zajmowały już 512 KB. Modele Amig produkowane do 1990 roku są wyposażone w układy graficzne OCS (Original Chip Set), późniejsze Amigi 500 Plus oraz nowsze A2000, A3000 i A600 wyposażono w układy graficzne ECS (Enhaced Chip Set) oferujące wyższą rozdzielczość maksymalną (do 1440x566 pikseli w 2 kolorach) oraz tryby pracy VGA. Zarówno układy OCS, jak i ECS umożliwiają wyświetlenie maksymalnie 4096 kolorów (12 bitów), pomimo zaledwie 6-bitowego zapisu barw. Jak rozróżnić poszczególne modele? Najstarsze wersje Amig 500 z Kickstartem 1.2 wyposażono w czerwoną diodę led, nowsze modele – w zieloną. Najnowsze wersje Plus (z Kickstartem 2.0) doczekały się zmienionej etykiety, na której widnieje napis Commodore A-500 Plus.

PureRetro: Amiga 1200 skończyła 25 lat! Przypominamy jej historię

Fragment poufnych dokumentów zawierających planowaną specyfikację techniczną Amigi. Na pierwszej stronie widać informację o wbudowanym interfejsie dla popularnych w tym okresie nośników optycznych Laserdisc o przekątnej 8".

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• następna ›
• ostatnia »