Program STEP dla Polski to aż 600 mln zł na technologie cyfrowe, AI i biotechnologię z Funduszy Europejskich

Żyjemy w epoce cyfrowej, lecz kluczowe komponenty tej rzeczywistości – od zaawansowanych mikroprocesorów po najnowocześniejsze systemy sztucznej inteligencji, w dużej mierze powstają poza Europą. To strategiczna pięta achillesowa, którą Unia Europejska próbuje w końcu załatać. Odpowiedzią jest STEP, czyli Platforma na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy. Ten ambitny program to nie tylko kolejny fundusz, to nowa filozofia budowania technologicznej niezależności.

Brak konkurencyjności i gospodarcza zależność to najgorszy scenariusz, któremu musimy zapobiec – Krzysztof Gawkowski o programie STEP.

Polska firma CBRTP opracowuje technologię 8-calowych wafli GaN dla europejskiej niezależności półprzewodnikowej

Ministerstwo Cyfryzacji oficjalnie ogłosiło wsparcie dla inicjatywy STEP, realizowanej w Polsce przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. W grze jest 600 mln złotych z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki, podzielonych na cztery nabory obejmujące technologie cyfrowe oraz czyste i zasobooszczędne technologie. Każdy nabór dysponuje budżetem 150 mln złotych i oferuje dwie ścieżki, A (innowacyjność) oraz B (strategiczna niezależność). Aktualnie trwają nabory do końca października i listopada 2025 roku, a kolejna edycja ruszy już w kwietniu 2026 roku. To nie jest li tylko kosmetyczna zmiana. Europa znajduje się w technologicznym klinczu, bo ponad 70 proc. światowej produkcji chipów pochodzi z Azji, 92 proc. infrastruktury chmurowej kontrolują amerykańskie firmy, a Stany Zjednoczone i Chiny wspólnie odpowiadają za ponad 40 proc. globalnego rynku sztucznej inteligencji. W 2021 roku Unia wydała zaledwie 7 proc. światowych inwestycji w AI, podczas gdy USA i Chiny łącznie przeznaczyły na ten cel ponad 70 proc. dostępnego kapitału. Jak podkreślił wicepremier Krzysztof Gawkowski, "brak konkurencyjności i gospodarcza zależność to najgorszy scenariusz, któremu musimy zapobiec".

Polska kupi udziały w fińsko-polskiej spółce ICEYE, właścicielu największej konstelacji satelitów SAR na świecie

Program STEP koncentruje się na trzech sektorach uznanych przez Komisję Europejską za krytyczne, czyli technologiach cyfrowych (w tym deep tech, AI, półprzewodnikach, robotyce i technologiach kwantowych), czystych i zasobooszczędnych technologiach (OZE, wodór, magazyny energii, efektywność energetyczna) oraz biotechnologiach i produktach leczniczych z unijnego wykazu. O dofinansowanie mogą ubiegać się przedsiębiorstwa samodzielnie lub w konsorcjach z innymi firmami, organizacjami badawczymi czy NGO. Projekty muszą obejmować badania przemysłowe i prace rozwojowe, wnosząc na rynek innowacyjny, najnowocześniejszy lub przełomowy element (ścieżka A) albo przyczyniać się do ograniczania strategicznej zależności Unii (ścieżka B). To bardziej niż dotacje. To plan na budowanie europejskich łańcuchów wartości od surowców krytycznych przez tworzenie komponentów aż po ich globalną sprzedaż. Jak zaznaczył prof. Jerzy Małachowski, dyrektor NCBR, "mówimy o skali europejskiej – im silniejsza będzie Wspólnota, tym silniejsza będzie Polska". Program ma pozwolić polskim ośrodkom naukowym i firmom włączyć się w europejskie łańcuchy innowacji, eliminując potrzebę importu najważniejszych technologii spoza UE. Minister nauki Marcin Kulasek dodał: "wszędzie tam, gdzie występują niedobory technologiczne, odpowiedzią jest nauka". Współpraca nauki z biznesem staje się tu podstawą. Laboratoria kształtują projekty dające przewagę, ale bez przemysłu technologia pozostaje tylko teoretycznym konstruktem.