Historia 3Dfx VooDoo - Narodziny i upadek legendy - Fakty i testy

Seria VooDoo 3 nie była wzorem poprzedników osobnym akceleratorem lecz pełnoprawną kartą graficzną 2D/3D, która początkowo pojawiła się w trzech odmianach: 2000, 3000 i 3500, aby w późniejszym okresie rozrosnąć jeszcze o modele Velocity 100, 200 i VooDoo 3 1000. Sercem wszystkich urządzeń z tej rodziny został układ Avenger nazywany czasami Banshee 2, natomiast poszczególne wersje różniły się taktowanie, ilością zastosowanej pamięci i kilkoma szczegółami. W przeciwieństwie do VooDoo Banshee, VooDoo 3 ponownie otrzymało dwie jednostki teksturujące (poza Velocity 100), niemniej radykalnych zmian w architekturze nie poczyniono. Technologicznie VooDoo 3 odstawało do najlepszych, którzy oferowali już wparcie dla tekstur w rozdzielczości nawet 2048 x 2048 pikseli, zaś 3Dfx tylko 256 x 256. Najnowszy układ nie radził sobie także z 32-bitowym kolorem i nie potrafił przechowywać tekstur w pamięci RAM mimo obsługi AGP.

• Procesor: Avenger a.k.a Banshee 2 (128-bit)
• Interfejs: PCI / AGP
• Pamięć: 4-16 MB SDRAM / SGRAM
• Taktowanie rdzenia: 125-200 MHz
• Taktowanie pamięci: 125-200 MHz
• Przepustowość pamięci: 1.9-3.1 GB/sec
• Prędkość wypełniania pikseli: 125-200 MPixels/sec
• Jednostki teksturujące: 2 (1 w Velocity 100 i pochodnych)
• Proces wykonania: 250 nm
• Ilość tranzystorów: 8.200.000
• RAMDAC: 300-350 MHz

VooDoo 3 zadebiutowało w kwietniu 1999 roku, aczkolwiek polityka 3Dfx uległa w międzyczasie zmianie o 180 stopni - firma za 141 milionów dolarów kupiła STB i rozpoczęła samodzielną produkcję kart graficznych zasadniczo wychodząc z rynku OEM (pomijając Velocity). STB nie należało do najbardziej utytułowanych marek, ale dysponowało rozległymi kontaktami i prawdopodobnie to przekonało 3Dfx. Koniec Diamond Monsterów i Creative 3D Blasterów - od tego momentu można było kupić tylko modele jednego producenta, zaś fuzja mocno odbiła się na kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Wśród ludzi pamiętających tamten okres panuje przekonanie, że 3Dfx tymi dwoma decyzjami wbił kolejne gwoździe do swojej turmy, która przygotowała NVidia z GeForce i GeForce 2

Czy te oczy mogą kłamać? Jeszcze nie...

Zacznijmy od najsłabszych przedstawicieli rodziny VooDoo 3, czyli modeli Velocity 100 i praktycznie niespotykanego Velocity 200 (poza wersją dla Compaq bazującą w zasadzie na VooDoo 3 1000) - pierwsze z urządzeń wprowadzono na rynek budżetowy było 128-bitowym układem 2D/3D dysponującym 8 MB pamięci SGRAM, dostępnym wyłącznie w wydaniu AGP. Taktowanie rdzenia wynosiło 143 MHz, ale Velocity 100 dysponowało tylko 1 TMU - drugi został programowo zablokowany ze względu na zarządzanie pamięcią. Pod Direct3D pracował o dziwo duet TMU i szybko odkryto jak zmienić ten stan rzeczy kilkoma wpisami w rejestrze, choć sterownik MiniGL ponoć nie działał wtedy prawidłowo, więc lepiej było używać OpenGL. Z kolei Velocity 200 16 MB SGRAM z rdzeniem taktowanym 143 MHz oraz dwoma TMU nigdy nie trafiło do szerszej dystrybucji, ale OEM-owe VooDoo 3 1000 dla Compaq było produkowane na PCB właśnie od Velocity 200. Velocity 100 mogło wyświetlić obraz 3D z maksymalną rozdzielczością tylko 1024 x 768 pikseli.

Velocity 100 (góra) i Velocity 200 (dół) - obydwa AGP

Co bardziej dociekliwi ustalili również, iż Velocity 100/200 to prawdopodobnie prototypy pełnoprawnych VooDoo 3 w mniej lub bardziej okrojonej wersji... Kolejny modelem wypuszczonym po VooDoo 3 2000, 3000 i 3500 było VooDoo 1000 skierowane do komputerów m.in.: Compaq, bowiem również renomowani producenci PC chcieli zaoferować VooDoo swoim klientom w dobrej cenie W większości przypadków było to Velocity 100/200 z innym BIOS i ewentualnie dwoma TMU, ale pozostałe parametry układu pozostawały praktycznie takie same (125-143 MHz rdzeń i 8-16 MB SGRAM). W przypadku wszystkich tych konstrukcji 3Dfx liczyło na spore wpływy z zaniedbanego wcześniej rynku OEM, ale chyba było już zbyt późno na faktyczne odrobienie strat. Na szczęście pod koniec 1999 roku sytuacja trochę się ustabilizowała, karty sprzedawały nieźle z uwagi na wysoko ceniącą swoje produkty konkurencję, natomiast gry działały na VooDoo wciąż bardzo dobrze.

VooDoo 3 1000 i VooDoo 3 3500 TV - obydwa z 16 MB i AGP

Najbardziej rozpowszechnionymi wersjami VooDoo 3 były modele 2000 i 3000, zarówno pod slot PCI, jaki AGP. Obydwie dysponowały 16 MB pamięci i odpowiednio 143 lub 166 MHz na rdzeniu, natomiast chłodzone były aluminiowymi radiatorami. Najmocniejsza odmiana funkcjonowała pod symbolem 3500 (również z tunerem TV), gdzie układ graficzny hulał z prędkością 183 MHz - pozwalało to wypełnić blisko 8.000.000 poligonów na sekundę. Z ciekawszych funkcji 3D warto też wymienić: bump mapping, point sampling, environment mapping, light maps czy reflection maps.

Voodoo 3 2000 (góra)  i VooDoo 3 3000 (dół) - obydwa AGP i 16 MB

Swego czasu krążyły także plotki o VooDoo 3 4000 z taktowaniem rdzenia 200 MHz i AGP X4, które nigdy oficjalnie do produkcji nie trafiło. Co innego chipy w płytach głównych - takie rozwiązanie zaproponowano w MSI MS-6168 oraz A-Trend ATC6254-3 - cholernie ciężko dostępnych w europie. Buszując w sieci można odkryć informacje o Voodoo 3-3500 DVI czy wersji z 200 MHz zegarem rdzenia, która zapewne postrzegana była jako wspominane wcześniej VooDoo 3 4000. Do absolutnych rarytasów należą też karty graficzne sygnowane przez ASUS (dodatkowe logo na pudełku STB), modele od PowerColor (bliska współpraca z 3Dfx miała swoje plusy) czy wreszcie wynalazki Sigma, Supertek i Falcon Northwest. Nie zabrakło też wersji dla MAC (Villagetronic - Picasso V3 V960 ), aczkolwiek najbardziej spektakularnym modelem był Quantum 3D AAlchemy 4116 z czterema chipami VooDoo 3 na jednym PCB.

Pudełko od VooDoo 3 3000 AGP i płyta główna A-Trend ATC6254M z chipem 3Dfx na pokładzie