Jaka pamięć RAM DDR4 do komputera? Jaki RAM do procesora AMD Ryzen lub Intel Core? Polecane zestawy DDR4 na wrzesień 2021

Pamięć operacyjna jest jednym z podstawowych podzespołów każdego peceta, chociaż dopiero stosunkowo niedawno jej potencjał został faktycznie dostrzeżony. Wpływ parametrów RAM na wydajność jest odczuwalny, może nieszczególnie w aplikacjach, aczkolwiek w grach komputerowych jak najbardziej, zwłaszcza gdy intensywnie wykorzystywany jest również procesor. Ponieważ taka świadomość wśród kupujących uległa znacznemu zwiększeniu, coraz więcej użytkowników szuka najlepszego RAMu w określonym budżecie, dobierając zestawy optymalnie pod platformę. Dlatego powstał niniejszy poradnik, mający przynajmniej częściowo ułatwić wybór optymalnych zestawów spośród dziesiątek innych.

Autor: Sebastian Oktaba

Ponieważ jest to publikacja adresowana do mniej zaawansowanych czytelników, zacznijmy od odpowiedzi na podstawowe pytania. Pierwsze będzie pewnie brzmiało - czy zalecane taktowanie pamięci RAM, podawane w specyfikacji procesorów, jest w jakikolwiek sposób wiążące dla użytkownika? Nie, ponieważ określa jedynie stabilne minimum jakie gwarantuje AMD / Intel, jednocześnie będąc zabezpieczeniem jeżeli z jakichś powodów szybszego RAMu nie będziemy mogli uruchomić. Oczywiście, zachodzi tutaj szereg zależności obejmujących same moduły, procesor i płytę główną, niemniej nawet Core i3 oraz najtańsze Ryzeny mogą pracować ze znacznie szybszymi pamięciami, niż wyjściowe 2666 MHz. Często pada również pytanie, czy jeśli procesor posiada kontroler dual channel, to wstawienie czterech modułów cokolwiek poprawi? Z punktu widzenia samego kontrolera - nic - ponieważ komunikacja nadal będzie odbywać się dwukanałowo. Zdarza się jednak, że cztery moduły działają szybciej od dwóch, aczkolwiek wynika to bezpośrednio ze specyfikacji samego RAMu. Trochę światła na powyższą sprawę powinien rzucić TEN TEST wykonany z pamięciami single i dual rank.

Jaka pamięć RAM DDR4 do komputera? Jaki RAM do procesora AMD Ryzen lub Intel Core? Polecane zestawy DDR4 na wrzesień 2021

Test pamięci do procesorów AMD Ryzen - Taktowania vs opóźnienia

Obecnie na rynku dominują dwie platformy - AMD AM4 i Intel LGA1200 - gdzie AMD obsługuje łącznie cztery generacje procesorów Ryzen, natomiast Intel pomieści dwie rodziny Core. Jednostki Intel Core 10000 (Comet Lake) są najmniej wymagające pod względem planowania tj. wstawiamy wybrany RAM, uruchamiamy profil XMP i zasadniczo wszystko powinno działać zgodnie ze specyfikacją. Oczywiście przy założeniu, że płyta główna i kontroler procesora nie zaprotestują, ale osobiście Intel Core i9-10900K parowałem nawet z zestawami DDR4-4800 MHz CL18. Pozostałe procesory są jednak bardziej kapryśne, ponieważ mogą pracować z pamięciami w trybach synchronicznym / asynchronicznym (AMD) oraz Gear1 / Gear2 (Intel 11 GEN). Pierwszy z wymienionych oferuje wyższą wydajność, którą łatwiej uzyskać na pospolitych modułach, drugi umożliwia natomiast wykorzystanie RAMu taktowanego wysokimi zegarami, jakie na pewnym poziomie niwelują straty wynikające z specyfiki działania kontrolera. W praktyce dla jednostek AMD Ryzen 1000-2000 stabilne maksimum to DDR4-3600 MHz, modele Ryzen 3000-5000 osiągają DDR4-3800 MHz, podczas gdy Intel Core 11 GEN zazwyczaj kończą na DDR4-3600 MHz.

• Platforma AMD - jest bardzo przystępna pod względem doboru podzespołów, które umożliwiają dostrajanie parametrów pamięci operacyjnej bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Wystarczy posiadać najtańsze płyty główne z chipsetami B450 / A520, natomiast w przypadku procesora jedynym ograniczeniem jest maksimum jakie uzyskamy w trybie synchronicznym lub asynchronicznym. Pierwsze jest zależne głównie od sprawności zintegrowanego kontrolera i/lub możliwości płyty głównej, drugie wynika bezpośrednio z potencjału samych kości zamontowanych w posiadanych modułach.
• Platforma Intel - umożliwia zmianę ustawień pamięci RAM wyłącznie na płytach głównych z chipsetami Z490 / Z590 lub B560 / H570. Procesory Intel Core 10 GEN (Comet Lake / seria 10x00 i wcześniejsze) pozwalają na swobodne podkręcanie RAM praktycznie do granicy możliwości, będąc najłatwiejszą platformą do takich operacji. Procesory Intel Core 11 GEN (Rocket Lake / seria 11x00) wprowadziły tryby Gear1 / Gear2, które wpływają na rzeczywiste taktowanie magistrali i wydajność, podobnie jak w przypadku rozdzielenia taktowania DRAM/UCLK w procesorach AMD Ryzen.
• Taktowanie vs opóźnienia - jedno i drugie jest istotne dla wydajności, dlatego proponowane zestawy pamięci RAM ukierunkowałem na kompromis między MHz i CL. Trzeba jednak pamiętać, że podstawowe opóźnienia to zaledwie wierzchołek góry lodowej, natomiast ogromny potencjał podkręcania spoczywa w timingach dalszego rzędu. Czasami gdy niemożliwe jest ustabilizowanie pamięci na wyższych taktowaniach, lepsze efekty przynosi obniżanie opóźnień, zwłaszcza z procesorami AMD Ryzen i Intel Rocket Lake.
• Single i Dual Rank - najprościej rzecz ujmując, to cecha budowy RAM odnosząca do ilości zastosowanych kości, określana powszechnie jako pamięć jedno lub dwustronna. Pamięci dual rank mają standardowo nieco wyższą wydajność od single rank, jednak przeważnie charakteryzują się mniejszym potencjałem podkręcania. Większość producentów zaznacza w kodach produktu (np.: literami SR/DR) jakiego typu pamięć znajdziemy w opakowaniu.
• Pojemność vs parametry - zasada jest tutaj prosta tzn. im większa pojemność pojedynczego modułu, tym trudniej znaleźć zestawy o wysokim taktowaniu i niskich opóźnieniach. Wystarczy porównać dostępność kompletów DDR4 4266-4400 MHz CL19 w konfiguracjach 2x 8 GB, 2x 16 GB oraz 2x 32 GB, żeby zobaczyć na czym polega problem. Dzisiaj najlepszy stosunek MHz/CL/OC oferują zestawy 2x 8 GB Single Rank. 
• Kontroler pamięci - dual / quad channel to najpopularniejsze tryby działania wbudowanego kontrolera pamięci w procesorze (IMC), któremu trzeba dobrać odpowiednią ilość modułów (tzn. 2 albo 4). Zaawansowane platformy HEDT oferują nawet kontrolery octa channel (8 kanałów), a więcej modułów oznacza także wyższą przepustowość podsystemu pamięci, co przekłada automatycznie na wzrost wydajności. W mainstreamie standardem pozostaje jednak dual channel.
• Kości - istnieje kilku producentów kości pamięci, czyli niewielkich układów składających na moduły. Czterech najważniejszych to Samsung, Micron, Hynix, Nanya, gdzie miejsce zajmowane na liście nie jest przypadkowe, odzwierciedla bowiem z grubsza wydajność. Oczywiście, istnieją różne warianty kości, producenci pamięci RAM często zmieniają też dostawców, zatem tylko w niektórych przypadkach można być pewnym, co dokładnie znajdziemy pod radiatorem. Informacje zawarte w artykule bazują na aktualnie sprzedawanych wersjach. 

Test pamięci RAM DDR4 - Szybsze 2 czy 4 moduły w dual channel?

Niniejszy poradnik był tworzony z myślą o platformach mainstream'owych, dlatego pomijając pierwszy segment cenowy, przeważają tutaj zestawy dual channel. Wybór dwóch modułów, nawet jeżeli istnieje alternatywa w postaci czterech, został podyktowany względami niezawodności. Zdarza się bowiem, że niektóre konfiguracje mają problemy z utrzymaniem deklarowanych parametrów w przypadku czterech modułów (zwłaszcza jeśli wybierzemy dual rank). Problem częściej dotyczy AMD niżeli Intela, wiążąc częściowo z płytami głównymi, aczkolwiek zestawy dedykowane quad channel wolałem prewencyjnie pominąć (zostawiłem bodajże jeden). Inna sprawa, że niewiele jest ciekawych kompletów z czterema modułami, ponieważ kości o większej pojemności mają przeważnie bardzo przeciętne parametry. Dlatego niejednokrotnie lepszy efekt uzyskamy kupując po prostu dwa zestawy dual channel. Pamiętajcie również, że producenci często zmieniają kości, co rzadko wpływa na podstawową specyfikację, ale może oznaczać np.: gorszy potencjał podkręcania. To byłoby chyba wszystko jeśli chodzi o warstwę teoretyczną, więc przejdźmy do konkretów.

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• następna ›
• ostatnia »