Wielkie wydawnictwa wygrały z Internet Archive. Organizacja przetrwała, ale ponad pół miliona książek zniknęło z sieci

Internet Archive to coś więcej niż katalog starych stron internetowych. To cyfrowa Biblioteka Aleksandryjska naszych czasów, tyle że z lepszym planem ochrony przeciwpożarowej, jak żartuje jej założyciel. W październiku 2025 roku organizacja świętowała kamień milowy, bilion zarchiwizowanych witryn w Wayback Machine. Za kulisami te sukcesy zostały okupione brutalną ceną. Wieloletnimi procesami, które groziły bankructwem i doprowadziły do usunięcia ponad pół mln książek.

Przeżyliśmy, ale to zniszczyło bibliotekę – stwierdził Brewster Kahle, założyciel Internet Archive, po procesach, które kosztowały usunięcie ponad 500 tys. książek i ugody z wydawcami na nieujawnione kwoty.

Firma Adeia oskarża AMD o nielegalne wykorzystanie patentów 3D V-Cache. Pozew dotyczy dziesięciu innowacji w Ryzen X3D

Od 1996 roku Brewster Kahle budował Internet Archive jako darmową bibliotekę cyfrową. Przez lata organizacja wypożyczała zeskanowane e-booki model "controlled digital lending" (CDL), jeden egzemplarz fizyczny odpowiadał jednemu cyfrowemu wypożyczeniu. Problemy zaczęły się w marcu 2020 roku, gdy podczas pandemii uruchomiono National Emergency Library, znoszące limity wypożyczeń i zwiększające dostępne tytuły do 1,4 mln. W 2020 roku cztery duże wydawnictwa, Hachette, HarperCollins, Wiley i Penguin Random House, pozwały Internet Archive, twierdząc że CDL to piractwo. Po przegranych we wszystkich instancjach sądowych (marzec 2023, wrzesień 2024) organizacja zawarła poufną ugodę, unikając potencjalnych 400 mln dolarów odszkodowania. Równolegle, wytwórnie muzyczne pozwały za Great 78 Project o 700 mln dolarów, także zakończono ugodą we wrześniu 2025. Łącznie groziło 1,1 mld kar.

Character.AI blokuje dostęp dla użytkowników poniżej 18 roku życia po serii pozwów o samobójstwa nastolatków

"Przeżyliśmy, ale to zniszczyło bibliotekę" – stwierdził Kahle. Usunięto ponad 500 tys. książek, tracąc dostęp do rzadkich publikacji akademickich i źródeł dla Wikipedii. Internet Archive poszedł dalej niż Google Books czy HathiTrust. Chciał linkować pełne treści dla badaczy, co sądy uznały za przekroczenie fair use. Kyle Courtney ostrzega przed restrykcyjnym rynkiem e-booków. Wydawcy sprzedają bibliotekom tylko czasowe licencje -"nie chcemy, aby biblioteki stały się jak Netflix". Kahle krytykuje korporacje za "hiper-poziomy kontroli" nad informacją i postuluje zmianę prawa autorskiego tak, aby wszyscy czuli się jak wygrani. Internet Archive rozwija teraz projekt Democracy's Library z publikacjami rządowymi i gromadzi fizyczne materiały. Kahle z obawą patrzy na przyszłość niezależnych archiwów w erze koncentracji władzy i współpracy rządów z big-techami w wyścigu o AI. Bilion zarchiwizowanych stron i status federalnej biblioteki depozytarnej to za mało, aby zagwarantować przetrwanie, gdy dostęp do informacji przypomina obecnie platformy streamingowe.