PureRetro: 35 lat przetykania rur z braćmi Mario i Luigim

Na początku lat 80. nazywano go Jumpman i był raczej cieślą, a nie hydraulikiem, zmagającym się z Donkey Kongiem na automatach arcade (od 9 lipca 1981 roku, prawie 37 lat temu). Dopiero później dowiedzieliśmy się, że jest hydraulikiem, pracuje w Nowym Jorku, ma brata Luigiego, a ratowanie księżniczek to właściwie jego chleb powszedni. Wróć. Zanim Mario ratował księżniczki (po krótkim epizodzie z Donkey Kongiem), miał jeszcze inne, bardziej przyziemne zajęcia o których dziś gracze zdają się nie pamiętać. Po raz pierwszy Mario pojawia się w grze nazwanej jego imieniem na ekranach automatów arcade 14 czerwca 1983 roku, 35 lat temu. Jej tytuł brzmi: Mario Bros. I nie przypomina przeboju znanego z „Super” w nazwie z NES-a (w Polsce z Pegasusa), który na dobre rozsławił imię Mario i prawdopodobnie będzie bawił jeszcze kilka następnych pokoleń graczy.

Super Mario Bros. obok Tetrisa to jeden z najważniejszych tytułów w historii gier komputerowych. Przyćmił swojego przodka, Mario Bros., który oferował zupełnie odmienną mechanikę rozgrywki.

Słowem wstępu: nawet jeśli jesteś fanem gier z Mario, prawdopodobnie nigdy nie widziałeś na oczy pierwszej części, otwierającej najsłynniejszą serię gier zręcznościowych. Zdecydowanie różni się ona od Super Mario Bros., przynajmniej tej edycji, którą znają posiadacze NES-ów, Famicomów i Pegasusów. Wąsaty hydraulik, który zasłynął ze zmagań z Donkey Kongiem (później przemianowanym na Cranky Konga, który jest który okazał się dziadkiem Donkey Konga; jednak nie ma co wdawać się w zależności rodzinne Kongów, jest ich przynajmniej siedmioro). Mario najpierw ratował Paulinę z rąk goryla, unikając spadających beczek, dopiero później jego karierę zdominowały rury i żółwie. Mario z automatów z Donkey Kongiem był raczej skromnej postury: 44 piksele grubości i 64 piksele wzrostu. Dopiero w późniejszych edycjach gier nieco przybrał na okrągłościach i (niekiedy) wzroście. Datę 14.06.1983 warto zapamiętać z jeszcze jednego powodu: to pierwsza okazja, by poznać Luigiego, brata Mario, ubranego w zieloną czapkę z daszkiem. Według informacji serwisu The International Arcade Museum, z powstaniem najlepiej rozpoznawalnej w świecie gier pary hydraulików wiąże się otwarcie nowej siedziby Nintendo w Redmond w USA, w pobliżu której prawdopodobnie znajdowała się pizzeria nazwana „Mario and Luigi's”. Nie ma niestety żadnych bezpośrednich dowodów na istnienie takiej pizzeri w latach 80., niemniej gdyby ktokolwiek chciał spróbować pizzy od hydraulików, prawdopodobnie musi wybrać się na Brooklyn, na 18th Avenue.

W oryginalnym Mario Bros., edycji pierwotnie dostępnej w postaci stacjonarnego automatu arcade, mechanika rozgrywki jest zupełnie inna od tego, co zobaczyliśmy później w Super Mario Bros. Przede wszystkim plansze nie są przewijanie w prawo, tak jak w klasycznych grach platformowych 2D, cała rozgrywka toczy się na jednym ekranie. W zasadzie zabawa w Mario Bros. przypomina nieco Jousta, grę Williams Electronics – na ekranie pojawiają się sukcesywnie nowi przeciwnicy, zadaniem Mario i Luigiego, którzy mogą toczyć rozgrywkę jednocześnie jest umiejętne pozbywanie się przeciwników, bez młota i naskakiwania na wrogów. Jedyną bronią braci hydraulików jest mocna głowa, która posłuży im do obezwładniania Shellcreeperów (żółwie), Sidestepperów (kraby), Fighterfly (muchy) i Splice’ów (stworzenia złożone z lodu). Pierwsi z wymienionych przeciwników to znani z kolejnych odsłon serii żółwie Koopa Troopa. W grze, Mario i Luigi mogą korzystać po raz pierwszy z bonusu POW, który umożliwia im obezwładnienie wszystkich wrogów aktualnie dotykających platform.

PureRetro: Sega Dreamcast - smutna historia świetnej konsoli

Generalnie cała strategia rozgrywki w Mario Bros. przypomina Bubble Bobble – gry dla dwóch graczy wydanej przez Taito, kierując postacią Mario lub Luigiego musimy uderzyć w odpowiednim momencie w platformę na której znajduje się przeciwnik, obezwładniając go, następnie wykopać z planszy, po chwili przeciwnikom wraca świadomość i są gotowi do dalszej walki. Kilka specjalnych umiejętności, takich jak zamrażanie platform przez Splce’y oraz utrudnienia w postaci kul ognia i spadających sopli lodu, sprawiają że pozornie prosta rozgrywka może okazać się poważnym wyzwaniem. Nie obyło się bez ikonicznych rur, z których wychodzą przeciwnicy (i do nich wracają). Są i monety do zbierania oraz specjalne etapy, w których kolekcjonujemy połyskujące pieniążki na czas (niekiedy z ukrytymi platformami).

PureRetro: gry z Nintendo NES, Famicom i Pegasus z widokiem 3D

Mario Bros. jest jedną z niewielu gier platformowych Nintendo (obok Donkey Konga), które zostały przeportowane na konsole do gier i komputery innych producentów. W braci Mario i Luigi mogliśmy zagrać m.in. na Atari 2600, Apple II, Commodore 64, ZX Spectrum, Amstradzie CPC, 8-bitowych komputerach Atari, późniejsze reedycje gry pojawiły się także dla Game Boy Advance i Virtual Console (Wii, Wii U, 3DS). Pomimo wydania Mario Bros. w okresie krachu na amerykańskim rynku gier wideo gra w edycji dla NES/Famicom sprzedała się łącznie w 2,28 milionach egzemplarzy (w tym 510 tysięcy w USA, 1,63 miliona kopii w Japonii). Jednak wielki sukces braci Mario i Luigiego dopiero się zbliżał. Gra Super Mario Bros., wydana dwa lata później osiągnęła w USA znacznie lepszy wynik: ponad 29 milionów sprzedanych egzemplarzy (w Japonii prawie 7 milinów kopii i 3,58 miliona gier w Europie), łącznie sprzedano ponad 40 milionów Super Mario Bros dla NES. Według danych VGChatrz, tylko Wii Sports sprzedawało się lepiej.

PureRetro: Historia Commodore 64, czyli 8-bitowej legendy

Mario Clash, Virtual Boy

Zanim dotrzemy do sedna sukcesu Nintendo, warto jeszcze na chwilę zatrzymać się przy spin-offie Mario Bros., który zawędrował na ekrany przenośnych konsol do gier Nintendo. W 14 marca 1983 roku, jeszcze przed wydaniem Mario Bros. w postaci automatu do gier na rynku pojawiła się gra z Mario i Luigim wydana jako Game & Watch – pięknie wydany, składany kawałek konsoli z parą ekranów LCD, Luigi gra po lewej, Mario po prawej stronie. Cała zabawa skupiała się na podawaniu paczek, z jednej na drugą stronę ekranu, przez specyficznie zaprojektowany taśmociąg. Sterowanie wymagało jedynie przesuwania postaci bohaterów w odpowiednie miejsce, tak by paczka dotarła na sam szczyt taśmy transportowej i ostatecznie trafiła na ciężarówkę. Niewątpliwie była to wciągająca i intrygująca gra zręcznościowa, która doczekała się nawet swojej późniejszej edycji dla Commodore 64, wydanej jako Mario Bros. II.

PureRetro: Najlepsze emulatory Amigi - Przegląd i konfiguracja

W opowieści o zaraniach sagi dzielnych hydraulików, którzy jeszcze nie w dojrzeli do etapu ratowania księżniczki Peach był jeszcze jeden epizod. Stereoskopowy. W 1985 roku Nintendo wypuściło na rynek Mario Clash, reedycję Mario Bros. dla konsoli Virtual Boy. Po raz pierwszy można było dostrzec głębię rozgrywki w grze platformowej… Eksperymenty z mechaniką gry Mario Bros. przeprowadzono również w grze Mario Bros. Special, wydanej dla komputerów 8-bitowych w Japonii (m.in. NEC PC, FM-7, Sharp X1, Sharp MZ, Hitachi S1), opracowanej przez Hudson Soft w 1984 roku. Tym razem zmuszono Mario do skakania po przesuwających się platformach i trampolinach oraz zbierania dolarów na czas. Jeszcze bardziej zaskakujące oblicze Mario wyłania się z Punch Ball Mario Bros., w którym główny bohater (i jego brat) walczą z zastępami wrogów posługując się zabójcza piłką. Gra została wydana w 1984 w Japonii, działa na klasycznych, 8-bitowych maszynach, popularnych w Kraju Kwitnącej Wiśni w latach 80.

PureRetro: Historia Pegasusa, pirackiej wersji Nintendo NES

Wraz z upływem czasu Nintendo szlifowało koncept najlepszej gry platformowej wszech czasów. Upłynęły jednak jeszcze ponad dwa lata, zanim Mario Bros. doczekało się przed nazwą słowa „Super” i zmiany podejścia do głównych bohaterów najzabawniejszych gier na świecie. Super Mario Bros. stało się platformówką z płynnie przewijanym obrazem i rozbudowanymi poziomami. Do dziś to niedościgniony wzór w zakresie tworzenia postaci i poziomów, w czym sami możemy spróbować własnych sił w Super Mario Makerze dla Wii U i Nintendo 3DS. Co intrygujące – Super Mario Maker to w pewnym sensie wyprawa przez historyczne wydania Super Mario Bros., odsłaniająca zarówno zmiany w mechanice gry platformowej oraz opowiadająca, jak w praktyce zrealizowano poszczególne elementy rozgrywki co przy skromnej wydajności ówczesnych konsol do gier do dziś robi duże wrażenie.

PureRetro: Pierwsza polska konsola do gier skończyła 40 lat

Na deser: ewolucja postaci Mario w grach, opracowana przez Painboostera1 Na jednym obrazku uwieczniono postacie Mario z 27 gier, w których główną rolę zagrał nowojorski hydraulik. I jest to zaledwie wycinek przygód Mario i Luigiego, którym już za nieco ponad 3 lata wybije okrągłe 40 lat w przemyśle gier wideo. Najzabawniejsze w tym wszystkim jest to, że obaj, mimo upływu czasu trzymają się nieźle, a Nintendo nie ustaje w tworzeniu kolejnych wariacji i spin-offów serii, która okazała się najlepszym, japońskim towarem eksportowym.

PureRetro: kodowanie Commodore 64 w 280 znakach na Twitterze

1. Donkey Kong (NES)
2. Donkey Kong (Gameboy)
3. Mario Bros (Arcade)
4. Mario Bros (NES)
5. Super Mario Bros (NES)
6. Super Mario Bros 2 (NES)
7. Super Mario Bros 3 (NES)
8. Mario vs Wario (SNES)
9. Super Mario Bros (All Stars)
10. Super Mario Bros 2 (All Stars)
11. Super Mario Kart (SNES)
12. Super Mario Bros 3 (All Stars)
13. Super Mario World (SNES)
14. Super Mario RPG (SNES)
15. Super Mario Land (Gameboy)
16. Super Mario Land 2 (Gameboy)
17. Super Mario Advance (Gameboy Advance)
18. Super Mario Advance 2 (Gameboy Advance)
19. Super Mario Advance 4 (Gameboy Advance)
20. Mario and Luigi : Superstar Saga (Gameboy Advance)
21. Mario and Luigi : Partners in Time (Nintendo DS)
22. Mario and Luigi : Bowsers Inside Story (Nintendo DSi)
23. Mario is Missing! (PC)
24. Super Mario 64 (Nintendo 64)
25. New Super Mario Bros (Nintendo DS)
26. Paper Mario 64 (Nintendo 64)
27. Paper Mario and The Thousand-Year Door (Nintendo Gamecube)