Fedora 43 - Wayland zamiast X11 w GNOME 49. Nowa odsłona wprowadza RPM 6.0 i instalator Anaconda dla spinów

Jeśli mówimy o innowacjach ze świata Linuksa, to pierwszą dystrybucją, która wielu osobom przyjdzie na myśle, będzie Fedora. To właśnie ta odsłona implementuje bowiem nowości, które inne dystrybucje wdrażają stopniowo. Właśnie ukazała się kolejna wersja Fedory, która oferuje świeże jądro, a także najnowszą wersję środowiska graficznego GNOME. W tym wydaniu twórcy postanowili pozbyć się pakietów X11 nawet ze swoich repozytoriów, więc użytkownikom pozostaje Wayland.

Fedora to dystrybucja, która ma pokazywać, jak wygląda przyszłość systemów opartych na jądrze Linux. Stosuje bowiem innowacyjne rozwiązania, które inni nierzadko dopiero wdrażają. Fedora 43 odcina się od X11 (w repozytoriach Fedory nie znajdziemy już pakietów dla tej sesji) i skupia się na Waylandzie.

GNOME 49 oficjalnie. Nowa odsłona środowiska graficznego dla Linuksa ma większe możliwości i lepiej obsługuje HDR

Fedora od dłuższego czasa stara się pozbyć serwera wyświetlania X11, a zastąpić go nowszym, czyli Waylandem. Do tej pory co prawda był on domyślnie stosowany, aczkolwiek X11 nadal byliśmy w stanie zainstalować (pakiety X11 nie były preinstalowane od Fedory 41, ale wciąż były obecne w repozytoriach zarządzanych przez GNOME SIG/Workstation WG). Tym razem twórcy idą o krok dalej, wszak pakiety dla wspomnianego X11 nie są już dostępne w repozytoriach Fedory. Dystrybucja w swojej głównej formie opiera się na środowisku graficznym GNOME 49 (więcej o nim w niebieskim linku powyżej), w którym wycofuje się wsparcie dla X11 (domyślnie wyłączany podczas kompilacji), a w kolejnym wydaniu (50) planowane jest zupełne usunięcie wsparcia. Fedora występuje w wielu odsłonach, które pozwalają wybrać swój ulubiony pulpit - tutaj warto wspomnieć, że niektóre z tzw. spinów korzystają teraz z nowego instalatora Anaconda WebUI, a sam instalator przechodzi na DNF 5 (przy okazji porzucając obsługę dodatkowych modułów, które nie są stosowane od Fedory 39).

*Aplikacje X11 nadal są wspierane w GNOME. Użytkownicy korzystający z poprzednich wersji Fedory na sesji X11, aktualizując dystrybucję do Fedory 43 zostaną automatycznie przeniesieni na Waylanda (GNOME).

**Pakiety X11 nie tylko zostały usunięte z Fedory. Twórcy informują, że ta sesja nie jest już ani testowana, ani też rozwijana i podsumowują to słowami: "Rezygnacja z sesji GNOME X11 pozwala nam pogodzić się z rzeczywistością, że sesja GNOME X11 po prostu nie jest już obsługiwana (ani przez nas, ani przez upstream GNOME)".

Fedora 41 - debiut nowej odsłony dystrybucji Linuksa. Wayland wyparł X11, a sterowniki NVIDII znów działają z Secure Boot

Menedżer pakietów zostały zaktualizowany i teraz jest nim RPM 6.0 - o zmianach dowiemy się z TEGO ADRESU. Możemy liczyć na jądro z serii Linux 6.17, a oprócz wspomnianego GNOME 49 jest też edycja ze środowiskiem graficznym KDE Plasma 6.4.5 (obecnie dostępna jest już KDE Plasma 6.5, a w zasadzie to 6.5.1). Z pomniejszych zmian można powiedzieć o nowym domyślnym odtwarzaczu wideo, jakim został Showtime (oparty na bibliotekach GTK 4 i Libadwaita), a także zmianie rozmiaru partycji /boot do 2 GiB. Nowej odsłony Fedory nie zainstalujemy na partycjach, których tablica to MBR (Master Boot Record), jeśli używamy trybu UEFI na 32-bitowym systemie - instalator wymusi korzystanie z GPT (GUID Partition Table). Jeśli jednak będziemy aktualizować dystrybucję z poprzedniej wersji, a korzystaliśmy z tablicy partycji MBR, to zostanie ona z nami na dłużej (zmiana dotyczy więc tylko świeżych instalacji). Ponadto asembler YASM został wycofany na rzecz NASM, więc nowe pakiety nie powinny być z nim powiązane, a do kompilowania pakietów będzie używany ten drugi, "gdzie to tylko możliwe". Jeśli chcemy zapoznać się z oficjalną wiadomością to znajdziemy ją TUTAJ - tam też będzie odnośnik do strony, na której zawarto informacje o wszystkich zmianach.