Co zamiast Windows 10? Zobacz darmowe propozycje ze świata Linuksa i dowiedz się, jakich dystrybucji unikać na początku

Coraz bardziej zbliża się czas, w którym wsparcie dla systemu Windows 10 zostanie zakończone. Aktualnie wielu użytkowników stoi więc przed dokonaniem wyboru: przejść na kolejną odsłonę, czyli Windowsa 11, czy też zdecydować się na jakąś alternatywę? W tym materiale skupimy się na drugiej opcji, gdyż na rynku nie brakuje bezpłatnych rozwiązań, które są w stanie zastąpić nam system od Microsoftu - zarówno w przypadku pracy, jak i gier. Przyjrzyjmy się więc im nieco bliżej.

Microsoft będzie oferował wsparcie (aktualizacje i poprawki bezpieczeństwa) dla Windowsa 10 tylko do 14 października 2025 roku. Czasu na migrację na odsłonę Windows 11 lub znalezienie alternatywy zostaje więc coraz mniej. Jakie opcje w drugim przypadku mogą się okazać dla nas korzystne?

Autor: Sander Crombach/Unsplash (grafika edytowana)

Linux Mint vs Windows 11 vs Fedora - który system jest lepszy do gier, pracy i sztucznej inteligencji? Test z NVIDIA GeForce RTX 4090

W kwestii alternatyw dla Windowsa 10: możemy kupić urządzenie od Apple i przejść na macOS, nabyć wspierany sprzęt z ChromeOS lub zdecydować się na jedną z dystrybucji Linuksa (a dokł. opartych na tym jądrze). Ostatnia opcja wydaje się najbardziej opłacalna i dla wielu osób może się okazać w zupełności wystarczająca. Systemy oparte na wspomnianym jądrze Linux są łatwe w obsłudze, zazwyczaj zapewniają dostęp do sklepu z aplikacjami i oferują o wiele więcej opcji personalizacji - nie wspominając o tym, że często działają po prostu lepiej niż Windows na tym samym komputerze. Próg wejścia jest dziś naprawdę niski w wielu przypadkach - o ile poradzimy sobie z instalacją systemu z wybranego nośnika danych (np. pendrive'a).

Autor: Derek Oyen/Unsplash

Linux Mint 22.1 dostępny do pobrania. Lepsze działanie systemu APT, nowoczesny wygląd i przydatne funkcje

Pierwszą propozycją jest znany sporej grupie osób Linux Mint, który nadal stanowi stosunkowo udane wprowadzenie do Linuksowego świata. System od początku prowadzi nas za rękę i pozwala łatwo zainstalować wymagane sterowniki. Do tego początkową konfigurację wykonamy z poziomu autorskiej aplikacji, a przy tym możemy skorzystać ze sklepu, w którym znajdziemy wiele aplikacji. Całość dopełnia środowisko graficzne Cinnamon, z którego obsługą nie powinniśmy mieć problemów. Nie jest to oczywiście system idealny, gdyż opiera się na starszych pakietach i ma swoje wady, ale na początek jest całkiem dobry i to od niego dużo osób zaczyna swoją przygodę z Linuksem. Ten wariant pobierzemy TUTAJ.

Źródło: Linux Mint

Recenzja Zorin OS - Linux w końcu lepszy od Windowsa? Testy w grach, programach oraz obsługa AI z udziałem GeForce GTX 1660 Ti

Moim faworytem, z którego korzystam niemal od roku, jest jednak Zorin OS. Na samym początku zaznaczę, że po instalacji warto zmienić serwer wyświetlania z Waylanda na X11 (wystarczy się wylogować i na ekranie logowania wybrać opcję "Zorin Desktop on Xorg", którą znajdziemy w prawym dolnym rogu, klikając ikonkę koła zębatego). Zasadniczo jest to jedyna zmiana, którą mogę zarekomendować, ponieważ z mojej perspektywy Wayland potrafi sprawiać wiele problemów (nie tylko na Zorin OS, ale i innych dystrybucjach). Co do samego systemu: działa on naprawdę szybko (no tak, jednak będą jeszcze dwa zalecenia: warto zmienić profil zasilania na Wydajność, a jeśli korzystamy z dwóch układów graficznych - zintegrowanego i dedykowanego od NVIDII - to przejść do ustawień tego producenta (aplikacja NVIDIA Settings) i w sekcji PRIME Profiles wybrać opcję NVIDIA (Performance Mode)), a przy tym jest bardzo stabilny. Warto wspomnieć, że sterowniki zostaną zainstalowane automatycznie podczas instalacji (w kwestii GPU od NVIDII po wybraniu odpowiedniej opcji), a tuż po niej otrzymamy dostęp do świetnego narzędzia, które pozwoli nam skonfigurować całość pod siebie. Do tego system zapewnia dostęp do Zorin Connect (klon KDE Connect), czyli aplikacji, która pozwala połączyć urządzenie mobilne z naszym komputerem, aby przesyłać powiadomienia, zdjęcia, schowek i nie tylko.

Autor: Nayam/Unsplash

Zorin OS 17.3 już dostępny. Dystrybucja porzuca Firefoksa, dodaje nowe funkcje i wsparcie dla układów NVIDIA GeForce RTX z serii 50

Zorin OS jest świetny na wielu polach, aczkolwiek także ma swoje wady, do który mogę zaliczyć problem z miniaturkami (ich tworzenie często nie jest tak szybkie, jak na Windowsie, szczególnie jeśli w folderze jest dużo zdjęć, a do tego, kiedy usuniemy plik o nazwie 123.jpg, a później stworzymy nowy o tej samej nazwie, to będzie miał on miniaturkę poprzednika) i sklepem (konkretne sekcje z aplikacjami długo się ładują i nie zachowują się w pamięci), a powiadomienia czasem się nie pokazują, tylko słychać ich dźwięk (mniejszą wadą może być również mało adekwatny status kopiowania plików, ale ta kwestia występuje nie tylko tutaj). Mimo tych (i kilku jeszcze innych) wad, Zorin OS jest w stanie zastąpić komputer do pracy, a nierzadko też do gier, czego nie tylko ja jestem przykładem. Niektóre minusy czasem uprzykrzają trochę życie, ale nie ma systemów idealnych, więc zawsze trzeba pójść na jakiś kompromis. Dystrybucję znajdziemy pod tym adresem.

*Zapomniałem wspomnieć: w dystrybucji Zorin OS, Linux Mint i innych, które opierają się na Debianie, możemy instalować aplikacje w formacie DEB (.deb). Flatpaki są dostępne, ale zabierają nieco z wydajności, więc warto trzymać się tego pierwszego formatu, a zarazem omijać pakiety Snap.

Gdyby ktoś pytał, czemu zalecam profil Wydajność, a sam korzystam ze Zrównoważonego zasilania - mój laptop, a dokładniej procesor, ma skłonność do przegrzewania się, a ten tryb pozwala mu pracować stabilnie i na całkiem dobrych obrotach.

Linux na smartfonie? Za sprawą postmarketOS to możliwe. System dla entuzjastów, który chce przywrócić do życia starsze modele

Ten materiał miał być w zamyśle krótką wskazówką, w którą stronę mogą się udać początkujący użytkownicy, którzy do tej pory korzystali z Windowsa, a szukają jakiejś alternatywy... no cóż, trochę się przeciągnął. W świecie Linuksa istnieją jednak dystrybucje, od których lepiej na początku lub w ogóle stronić. W moim przypadku do takich mogę zaliczyć Fedorę, która co prawda oferuje najnowsze rozwiązania, ale jej stabilność w wielu przypadkach zostawia dużo do życzenia i nie zaryzykowałbym ponownie, aby korzystać z niej do codziennej pracy. Poza tym ta dystrybucja wymaga jakiejś znajomości omawianego świata i już na starcie w niektórych wypadkach przyjdzie nam wklejać komendy w terminalu (co oczywiście nie jest niczym złym ani trudnym, ale początkujący użytkownicy mogą się zgubić na etapie np. instalacji sterowników dla układów graficznych od NVIDII, ponieważ najpierw trzeba znaleźć odpowiednie polecenie w Internecie). Tak samo możemy również ominąć "czystego Archa" (początkowo), ponieważ jego instalacja odbywa się w trybie tekstowym. Debiana też można sobie odpuścić (i to mimo faktu, że Linux Mint i Zorin OS na nim bazują), ponieważ mocno trzyma się przestarzałych pakietów.

Autor: Cornelius Ventures/Unsplash

Fedora 41 - debiut nowej odsłony dystrybucji Linuksa. Wayland wyparł X11, a sterowniki NVIDII znów działają z Secure Boot

Zgodnie z radą, którą jeśli dobrze pamiętam, dał także jeden z Czytelników PurePC: mniej popularne dystrybucje też nie powinny zagościć na naszym komputerze, jeśli stawiamy dopiero pierwsze kroki po stronie Linuksa. Problemy w przypadku "debiano-pochodnych" dystrybucji łatwo rozwiązać, bo baza użytkowników jest spora, a same fora aktywne (w przypadku Archa jest tak samo, ale tutaj próg wejścia jest wyższy, chyba że wybierzemy opierającą się na nim odmianę, taką jak Manjaro, ale obecnie jej także nie polecę, bo już na starcie sprawiała problemy - jeśli dobrze pamiętam, to na etapie wyboru i instalacji programów system poległ) - z kolei w niszowych dystrybucjach nie jest już tak dobrze. Warto spróbować którejś z dwóch polecanych dystrybucji Linuksa, dzięki czemu samemu się przekonamy, czy taka alternatywa dla Windowsa nam odpowiada, czy też nie. Aby zacząć, wystarczy pobrać dany system, przygotować przenośny nośnik, taki jak pendrive, przez program Ventoy, umieścić na nim obrazy ISO (ile chcemy, ograniczeniem jest pojemność) i zmienić ustawienia komputera (BIOS), aby rozruch został wykonany właśnie z pendrive'a.  

Źródła: Technical.ly, Ikona: Freepik/Flaticon, Grafika mobilna: Microsoft, Mr_Incognito_