Marcin Kozak

Od jakiegoś czasu badania nad modelami sztucznej inteligencji znacznie przyspieszyły, co znalazło przełożenie na rozwój komercyjnych rozwiązań komputerowych. Korporacja Google uchodzi za spóźnioną w tej kwestii, co wymusiło na przedsiębiorstwie szereg radykalnych przesunięć projektowych w swojej strategii rozwoju. Na pierwsze efekty starań firmy nie musieliśmy długo czekać. Google Bard powoli staje się pełnoprawnym produktem.

Świat z zainteresowaniem śledzi losy rozwoju modelu językowego sztucznej inteligencji autorstwa firmy OpenAI (pracującej przy wsparciu Microsoftu). Już od dłuższego czasu zapowiadano nową wersję ChatGPT (opartego na GPT-3.5) oznaczonego cyfrą cztery. Kwestia ta ma bowiem znaczenie znacznie większe niż technologiczne. Działalność AI będzie mieć wpływ na rynek pracy, sposób pozyskiwania informacji i system edukacji - oprogramowanie będzie mieć znaczenie dla wszystkich.

W ostatnich dniach światowe rynki z niepokojem patrzyły na informacje dotyczące przymusowego zarządu komisarycznego amerykańskich regulatorów instytucji finansowych nad Silicon Valley Bank. W szczególności branża technologiczna miała powód do obaw - jest to bank związany ze startupami technologicznymi. Niektórzy eksperci obawiali się dalszych reperkusji niespodziewanego upadku. Niewiele czasu wystarczyło do kolejnej upadłości - tym razem banku zaprzyjaźnionego z firmami kryptowalutowymi.

W ciągu ostatnich lat usługi chmurowe stały się nieodłącznym towarzyszem rozwijania pomysłów biznesowych. Wiele ważnych inicjatyw opiera się na rozwiązaniach proponowanych przez Google, Microsoft, Dropbox czy Amazona - od rodzinnych firm po wielkie korporacje. Bez wątpienia przeniesienie danych do zewnętrznej chmury ma wiele zalet operacyjnych. Jednak wraz z takim procesem narastają zagrożenia. Chmury też pozostają na swój sposób wrażliwe, skoro stanowią fundament tak wielu działań.

Rozwój technologiczny pozostaje w skomplikowanych relacjach z systemem finansowym. Niektóre banki wyspecjalizowały się w kontaktach ze środowiskiem technologicznym, w szczególności z start-upami. Jako takie operują na rynku podwyższonego ryzyka, co wskutek ostatniego wzrostu stóp procentowych i spowolnienia gospodarczego stało się zajęciem jeszcze bardziej ryzykownym niż wcześniej. Problemy jednego z nich ujawniły się dzisiaj w pełnej postaci.

Cyfryzacja dotyka coraz większych obszarów administracji. Odeszły czasy, gdy wizyta w tradycyjnym urzędzie stanowiła jedyny sposób na rozwiązanie powstałego problemu lub sprawy do załatwienia. Z roku na rok - powoli, acz nieuchronnie - dochodzi do cyfryzacji kolejnych funkcji w różnych dziedzinach (podatki, ubezpieczenia społeczne, dotacje). Jednym z najcieplej przyjętych dotychczas pomysłów jest aplikacja mObywatel pozwalająca nie sięgać zbyt często do portfela.

Obecne modele językowe sztucznej inteligencji podążają różną drogą w zakresie dostępności dla szerszej publiki. Niektóre - tak jak słynny ChatGPT od OpenAI i Microsoftu - wprowadzono w ogólnym dostępie i każdy może się z nimi zapoznać. Nie jest to jednak jedyna możliwość. Mark Zuckerberg ograniczył Large Language Model Meta AI autorstwa swojej firmy do węższego grona odbiorców. W tym przypadku trzeba posiadać odpowiednie zaproszenie, by móc skorzystać z narzędzi.

Proces wprowadzania nowych standardów łączności od dawna nie polega tylko na budowaniu nowej infrastruktury i wymianie urządzeń. To skomplikowany proces, w którym niezwykle istotne jest bezpieczeństwo przesyłanych danych oraz niezawodność. Z uwagi na skalę takich projektów, w wyścigu o kontrakty udział biorą wyłącznie największe korporacje telekomunikacyjne. Niektóre z nich budzą jednak spore zastrzeżenia przez swoje pochodzenie.

Rozwój techniczny i sytuacja rynkowa stanowią system naczyń połączonych - szczególnie w czasach, gdy partyzantka programistyczna rodem z lat 90. odeszła w zapomnienie. Nawet drobne aplikacje zaczynają przygodę od budżetów sięgających milionów. Coraz wyższa specjalizacja zadań oraz próg wejścia nie pozwalają wrócić do czasów, gdy kilkuosobowy zespół dokonywał przełomów w piwnicy - i to bez określania siebie jako "kreatywny start-up". Nie spełnił się sen wczesnych projektantów sieci o rozproszonej...

Neuralink uchodzi za jeden z ciekawszych projektów w portfolio imperium Elona Muska. Zajmuje się tworzeniem wszczepialnych interfejsów mózg-maszyna, co może stanowić skuteczne remedium na sytuacje dotychczas nieuleczalne, takie jak niektóre rodzaje ślepoty czy paraliżu. Potencjał takich urządzeń budzi również niepokoje. Wizja implantów wszczepionych w organizm jest przecież jednym z najczęstszych tropów Sci-Fi. Na razie to wciąż odległa perspektywa.

W ostatnich latach nastąpiła swoista komputeryzacja kolejnych sprzętów, a następnie połączenie ich z istniejącym oprogramowaniem. Do urządzeń cyfrowych dołączyły w ten sposób zegarki - nikogo nie dziwi już na przykład odbiór poczty elektronicznej za ich pomocą. W ostatnim czasie również producenci samochodów starają się zintegrować swoje pojazdy z ekosystemami cyfrowymi, co nie jest prostym zadaniem, biorąc pod uwagę ich specyfikę.

TikTok nie ma ostatnio dobrej passy - co chwila krytykowane są kolejne aspekty aplikacji. Jedni zwracają uwagę na szkodliwy system prezentowania treści (szczególnie dla najmłodszych odbiorców), inni skupiają się na pochodzeniu aplikacji i jej algorytmach podpowiadających materiały. Są też tacy, którzy biorą pod lupę przesyłanie danych osobowych użytkowników. Działania te mają wydźwięk oficjalny z uwagi na kwestie bezpieczeństwa publicznego.

Korporacje obsługujące media społecznościowe poszukują nieustannie nowych sposobów monetyzacji swoich produktów - poprzez reklamy, dane osobowe, gry, zakupy i tym podobne. W ostatnim czasie powstała szersza dyskusja nad kolejnym pomysłem na zarobek, tym razem na twórcach treści korzystających z dobrodziejstw platform. Meta od Marka Zuckerberga postanowiła podążyć drogą Twittera i wprowadzić opłaty za możliwość weryfikacji autentyczności konta.

Starcia człowieka z maszyną to jeden z podstawowych motywów współczesnej popkultury. Przebiegi tych starć w dużej mierze zależą od dziedziny. Tam, gdzie liczy się strategia i zdolności do obliczeń, zwyciężają bez problemu komputery. Czy jednak jesteśmy skazani z góry na niepowodzenia w takich pojedynkach? Ostatnie wydarzenia pokazały, że w oprogramowaniu sztucznej inteligencji wciąż istnieją luki, które można skutecznie wykorzystać.

Rotacje na stanowiskach stanowią proces nie do zatrzymania. W przypadku, gdy mówimy o kluczowych pracownikach, może się wydawać czasem to zdarzeniem niemożliwym (szczególnie gdy ktoś piastował wakat w firmie blisko ćwierć wieku). W branży technologicznej taki czas jest jak wieczność - stąd ostatnia zmiana na kierowniczym stanowisku w korporacji z kalifornijskiego Mountain View (z polskim akcentem w postaci paszportu) wydaje się godna opisania.

ASML Holding NV to jedna z najważniejszych firm w globalnym łańcuchu dostaw mikroprocesorów. Buduje maszyny, które wytwarzają najbardziej zaawansowane chipy na świecie. W związku z tym jednym z najważniejszych zasobów przedsiębiorstwa jest wysoce specjalistyczny know-how objęty tajemnicą. We współczesnym świecie informacje o produkcji chipów są wysoce pożądane, również z perspektywy politycznej. Chipy i ich produkcja stały się potężną kartą przetargową w wojnie handlowej krajów zachodnich...

Ustawodawcy różnych państw usiłują zapobiegać rozprzestrzenianiu się nowych rodzajów cyberprzestępczości. Tym razem na celowniku znalazły się nadużycia w komunikacji elektronicznej, a więc wszelkiej maści przekręty związane z pocztą elektroniczną, podszywaniem się pod inny numer czy wiadomościami SMS. Krytycy legislacji mogą podnosić, ze reakcja jest późna, jednak przygotowanie kompleksowego zestawu regulacji bez luk stanowi czasochłonne przedsięwzięcie.

Bezpieczna i prywatna komunikacja stanowi priorytet dla wielu osób - tak istotny, że są gotowi postawić na drogie, alternatywne rozwiązania składające się w istocie na osobny ekosystem. W ślad za takimi produktami często podążają również służby zainteresowane przyczynami takich starań. Śledztwa tego rodzaju są zazwyczaj rozłożonymi na kilka lat żmudnymi poszukiwaniami luk w systemie, infrastrukturze lub czynniku ludzkim.

W ostatnich miesiącach powstał silny spór między twórcami sztucznej inteligencji a dysponentami praw autorskich obrazów, na których ćwiczy się AI. Konflikt zaprowadził obie strony do sal sądowych amerykańskiego wymiaru sprawiedliwości. Powstały kontrowersje między innymi dotyczące oryginalności dzieł w ramach narzędzi stosujących techniki Stable Diffusion (z których korzystają na przykład Sta­bil­ity AI, DeviantArt czy Mid­jour­ney).

Ustawodawstwo w Polsce jest uchwalane dwutorowo. Z jednej strony mamy do czynienia z inicjatywą krajową, z drugiej zaś jesteśmy zobowiązani do implementacji prawa unijnego do własnego systemu. Dotyczy to rozporządzeń i dyrektyw. Pierwszy rodzaj aktu wiąże bezpośrednio na terenie całej Unii Europejskiej. Drugi zaś wyznacza cel, który muszą osiągnąć wszystkie państwa wspólnoty - jednak sposób jego osiągnięcia państwa określają za pośrednictwem własnej legislacji.

Uwierzytelnianie dwuskładnikowe (często skracane do pochodzącego od terminu "Two-Factor Authentication" 2FA) na stałe zagościło przy logowaniu się do wszelkich usług internetowych podwyższonego ryzyka. Nie oznacza to jednak końca mniej lub bardziej spektakularnych włamań na konta serwisów społecznościowych. W dalszym ciągu powstają coraz wymyślniejsze metody phishingowe lub sposoby na sprytne ominięcie zabezpieczenia na poziomie technicznym.

Od dłuższego czasu badania psychologiczne i socjologiczne związane z Internetem stanowią niemal osobną poddziedzinę nauki. Pomimo postępów, namysł nad skutkami długotrwałego przebywania w sieci wciąż skrywa wiele pytań do rozwiązania. Zakres badań tego rodzaju zaczyna się od pojedynczych jednostek, a kończy na analizie całych społeczeństw. Polska nie jest wyjątkiem i również usiłuje rozeznać się we wpływie świata cyfrowego na psychiczną kondycję obywateli.

Korporacje technologiczne znane są z prowadzenia badań nad nieokreślonymi projektami pod tajemniczymi kodami. Po niektórych z nich zostaje tylko nazwa i kilka wycieków, inne zaś przechodzą do naszej technologicznej codzienności. Ich cechą wspólną jest grupa specjalistów, którzy podpisali NDA (umowę o zachowaniu poufności), gwarantując tym samym (przynajmniej w teorii) poufność projektu. Zwolnienia prowadzą jednak często do wycieków.

Wewnętrzna waluta sieci sklepów spożywczych pozwala zazwyczaj na uzyskanie drobnych benefitów. Rodzinę raczej nie sposób wykarmić tą metodą. A przynajmniej tak długo, dopóki ktoś nie odkryje sposobu na nielimitowany przypływ żappsów. Ostatecznie każdy cyfrowy pomysł, który podlega komercjalizacji, będzie stanowić cel ataków. Tym razem sprytni (choć nie do końca) konsumenci znaleźli sposób na zachwianie ekonomią popularnego sklepu z zielonym logo.

Jednym z podstawowych sposobów na rozwój wśród gigantów branży technologicznej jest wykupywanie mniejszych, obiecujących firm lub czujny nadzór połączony z inwestowaniem. W ten sposób w ostatnich latach doszło do setki przejęć mniejszych lub większych przedsięwzięć związanych z uczeniem maszynowym i sztuczną inteligencją. Nie wszystkie decyzje były trafne z punktu widzenia naukowego czy biznesowego, jednak niektóre okazały się strzałem w dziesiątkę.

Sytuacja na rynku medialnym nie należy do najłatwiejszych, o czym można przekonać się obserwując rosnące ceny prasy drukowanej (niezależnie od segmentu). Podobne roszady mają miejsce również w sieci, gdzie duże podmioty wchłaniają mniejsze. Decyzje co do obecności danego tytułu nie zależą też często od osób prowadzących, ale od księgowych zarządzających w spółce. W ten sposób co roku giną uznane marki z długą historią i tradycjami.

Wizyta w tradycyjnym urzędzie coraz rzadziej stanowi jedyny sposób na rozwiązanie powstałego problemu lub sprawy do załatwienia. Z roku na rok - powoli, acz nieuchronnie - dochodzi do cyfryzacji kolejnych dziedzin administracji publicznej w kraju. Jednym z popularnych pomysłów jest aplikacja mObywatel, która pozwala trzymać najważniejsze dokumenty w pamięci telefonu zamiast nosić ze sobą zawsze plastikowe karty w kieszeni.

Aktualna sytuacja polityczna Europy wymaga wzmożonych nakładów na cyberbezpieczeństwo, co może objawiać się przez szczelne systemy rygorystycznych certyfikatów produktów w IT. Każdy ośrodek mający uprawnienia do wystawiania takowych kosztuje - podobnie jak cały proces przejścia przez procedury testowe. Wydaje się to być jednak niewielką ceną w zestawieniu z możliwymi zagrożeniami.

W ostatnim okresie zamieszanie wokół Twittera czasem przesłania same treści pojawiające się w portalu. Po przejęciu serwisu przez Elona Muska doszło do wielu kontrowersyjnych zmian (lub przynajmniej samych hucznych zapowiedzi z nimi związanych). Większość została odebrana przez użytkowników z umiarkowanym entuzjazmem, szczególnie że wiązały się często z awariami w działaniu witryny lub po prostu zabawnymi usterkami.

Za nowymi, olśniewającymi technologiami często skrywają się w cieniu chałupnicze metody i wyzysk. Firmy takie jak Meta potrzebują rzeszy pracowników do ręcznego zarządzania zgłoszonymi przez użytkowników treściami. Również modele sztucznej inteligencji potrzebują wsparcia, gdy należy oczyścić ich bazy treningowe od nadmiaru materiałów, które mogą zdeformować sposób myślenia AI.

Historia krojów pisma stanowi odzwierciedlenie naszego poczucia estetyki - zarówno w prasie tradycyjnej oraz telewizji, jak i we współczesnych mediach. Niektóre sposoby zapisywania znaków stały się kultowe, inne zaś stanowiły obiekt kpin i memów (jak choćby nieszczęśliwy Comic Sans MS). Można zauważyć tendencję do upraszczania fontów i większej przejrzystości. Zdaniem niektórych są to zmiany kosztem stylu i oryginalności.

Od kilku lat kary finansowe dla gigantów branży technologicznej za różnego rodzaju przewinienia stanowią nieodzowny element branży - do tego stopnia, że firmy zaczęły wpisywać przewidywane wydatki na prawne represje do swojego budżetu. Wysokość kar, z uwagi na ich wymiar i charakter, budzi kontrowersje. Niektórzy uważają, że są wciąż za niskie i jako takie zachęcają do łamania prawa, inni zaś postrzegają je jako międzynarodowy atak na biznes.

Na rynku powstało duże zapotrzebowanie na systemy zdolne do wykrywania, rozpoznawania i obliczania położenia obiektów pojawiających się w zasięgu detektorów. Pomysł na użytkowanie różnego rodzaju fal w celu rozszerzenia wizji nie jest nowy - już dekadę temu naukowcy z MIT użyli eksperymentalnie sygnału sieci komórkowej do zidentyfikowania przedmiotów za pobliskimi ścianami. To mogło tylko zachęcić do dalszych badań.

Młode osoby w Internecie narażone są na szereg niepożądanych treści. Łatwość dostępu do problematycznych materiałów budzi obawy - jest nieporównywalnie łatwiejszy niż z pomocą innych mediów lub w świecie rzeczywistym. Upowszechnienie wśród dzieci telefonów, tabletów i innych urządzeń z dostępem do Internetu wymusiło reakcję ze strony ustawodawców, w tym władz Wielkiej Brytanii.

Struktura właścicielska technologii bywa niekiedy równie zagadkowa, co ich innowacyjność. O kierunku rozwoju branży decyduje nie tylko myśl techniczna, ale również skomplikowane sieci powiązań giełdowych i ustawodawstwo poszczególnych krajów. W niektórych przypadkach jednym z aktorów odgrywających kluczowe role pozostaje państwo. W Chinach często też samo je pisze.

Problemy chińskich marek na rynkach zachodnich nie dotyczą wyłącznie hardware'u. Również aplikacje pochodzące z Państwa Środka pozostają nieustannie pod lupą regulatorów. W szczególności władze USA od od dłuższego czasu bacznie obserwują wpływ popularnego oprogramowania na odbiorców oraz przepływ danych osobowych na serwery znajdujące się w Chińskiej Republice Ludowej.