Test monitora EIZO Foris FG2421 - Matryca VA i 240 Hz
- SPIS TREŚCI -
EIZO FG2421 - Testy
Pomiary zostały wykonane za pomocą kolorymetru X-Rite Color Munki Display. Oprogramowanie dołączone do kalibratora jest bardzo ubogie, dlatego wszystkie czynności były wykonywane na opensourcowym programie ArgyllCMS z nakładką graficzną DispcalGUI. Wszystkie pomiary są wykonywane z uwzględnieniem matryc korekcyjnych odpowiednich dla rodzaju podświetlenia badanego monitora. Wizualizacje gamutów barwnych zostały utworzone w aplikacji na stronie https://www.iccview.de lub w programach wchodzących w skład Argylla. Monitor przed rozpoczęciem pomiarów miał przynajmniej godzinę na rozgrzanie i stabilizację.
Kąty widzenia
Matryca AMVA nie słynie z szerokich kątów, niestety są mniejsze nie tylko od IPSów ale również od poprzedniczek będących pochodnymi typu Vertical Alignement. Najbardziej zauważalnym objawem, jest szybki spadek nasycenia kolorów. Bardziej zależnym od sytuacji, bo widocznym głównie na ciemniejszych elementach jest zmiana gammy. Ogólnie stabilność zmian obrazu wraz z zaostrzaniem kąta patrzenia na monitor są prawie identyczne jak w matrycy cPVA zastosowanej w FS2331. Na plus można zaliczyć stosunkowo późno występujące zażółcenie obrazu. W testowanym wcześniej monitorze BenQ GW2450HM (link) obraz żółkł zdecydowanie szybciej.
Na poniższym filmiku przedstawiona jest szachownica z kwadratami o wartościach RGB od 1,1,1 do 40,40,40, oraz dla porównania jeden czysto biały. Oczywiście jest to skrajny przypadek, ale łatwo można zobaczyć jak niewielka odchyłka od kąta prostego względem monitora powoduje widoczne różnice w obrazie.
Rozjaśnianie czystej czerni pod kątem tak bardzo widoczne i irytujące niektórych w matrycach IPS, w AMVA również występuje. Różnica polega na intensywności, niewielkie rozjaśnienie jest widoczne tylko pod ekstremalnym kątem. Nie ma możliwości aby w codziennym użytkowaniu, nawet jeżeli lubimy się bardzo wiercić przed monitorem, ten efekt był zauważalny.
Równomierność podświetlenia
Równomierność podświetlenia w monitorze dla graczy schodzi na dalszy plan, jednak osoba, która wyda dodatkowe kilkaset złotych wabiona obietnicami szerokich kątów dzięki zastosowaniu matrycy AMVA może używać monitora do zadań, w których nierówność podświetlenia jest bardziej widoczna i nie ukryje się pod właściwościami matrycy, jak w przypadku TNek. EIZO z modelem FG2421 nie wybija się spośród konkurencji w żadną stronę, nierównomierność występuje, ale nie rzuca się w oczy podczas codziennego użytkowania. Różnice pomiędzy centralną częścią ekranu, a pozostałymi dochodzą do 13%, przy czym ciemniejszy jest cały dół ekranu, a nie wybrane miejsca. W równomierności barwy bieli sytuacja na przedstawionych niżej wynikach pomiaru wygląda trochę gorzej, ponieważ z prawej strony ekranu znalazło się zaniebieszczone miejsce. W praktyce ta nierównomierność "ukrywana" jest przez niedostatecznie szerokie kąty widzenia i nie przeszkadza, a już w szczególności podczas zadań, do którego ten monitor jest przeznaczony.
W grupie cenowej, w której znajduje się recenzowany monitor, jednorodność podświetlenia jest bardzo zróżnicowana pomiędzy poszczególnymi egzemplarzami. Niestety, normy dopuszczalnych odchyleń są bardzo liberalne. Monitor z wyraźnie widocznymi obszarami o mniejszej jasności, cieplejszej lub zimniejszej barwie bieli w dalszym ciągu może je spełniać, więc takowe różnice nie podlegają wymianie gwarancyjnej. Problem nie jest dotkliwy, gdy różnice są delikatne, a przejścia pomiędzy obszarami o rożnym zabarwieniu łagodne. Przeciwdziałać temu można tylko zaawansowaną elektroniką, a w najdroższych modelach dodatkową selekcją paneli. DeltaC oznacza błąd barwy bez uwzględnienia różnicy jasności pomiędzy dwoma próbkami. Wartość na minusie oznacza zabarwienie w kierunku zieleni, natomiast na plusie w kierunku czerwieni.
Zdjęcie zupełnie czarnego ekranu pokazuje nierównomierność czerni, która od swojego wyglądu często jest nazywana chmurzeniem. Przy tak głębokiej czerni nie jest to jednak irytujący problem, może z wyjątkiem "chmurki" w prawym górnym rogu, która jest wyraźnie jaśniejsza od pozostałych i czasem może się rzucić w oczy.
Regulacja jasności
EIZO od dawna w materiałach reklamowych podkreśla szeroki zakres regulacji podświetlenia, umożliwiając komfortowe korzystanie z monitora niezależnie od warunków oświetleniowych otoczenia. Model FG2421 cechuje się najszerszą regulacją jasności spośród wszystkich testowanych dotychczas monitorów. Jest zarówno najjaśniejszym jak i jednocześnie najciemniejszy monitorem ze stawki, gwarantując komfort korzystania w praktycznie każdych warunkach. Wyjątkowo, poniżej przedstawione są dwie tabelki z zależnością pomiędzy ustawieniem w menu OSD a rzeczywista jasnością. Pierwsza tabelka jest z wyłączonym, a druga tabelka z włączonym trybem Turbo 240. Spadek maksymalnej jasności jest zauważalny, ale w dalszym ciągu jest to wartość wyższa od choćby testowanego poprzedniego na łamach PurePC monitora firmy EIZO FS2331 (link). Niezależnie od jasności oraz włączenia lub wyłączenia funkcji Turbo 240, kontrast przez cały czas utrzymuje się na rewelacyjnym poziomie, niewiele odbiegającym od specyfikacji technicznej.
Regulacja podświetlenia
Minimalna i maksymalna jasność w cd/m2
Producent informuje, że szeroki zakres regulacji jasności został uzyskany dzięki zastosowaniu hybrydowego układu podświetlenia. Polega on na sterowaniu napięciowym przez większość zakresu regulacji, a tylko przy najniższych wartościach metodą PWM. Granica pomiędzy sterowaniem DC a PWM jest w okolicy 15%, poniżej tej jasności monitor w teorii zaczyna mrugać. Częstotliwość z jaką działa sterowanie PWM jest rzędu kilku-kilkunastu kHz, dlatego w praktyce dostrzeżenie mrugania o takiej częstotliwości nie jest możliwe i nawet osoby bardzo czułe na mrugające monitory mogą z niego korzystać w całym zakresie jasności. Prezentowanie zachowania regulacji jasności z tego względu jest bezsensowne. Zdjęcia na maksymalnej i minimalnej jasności byłyby identyczne. Ciekawiej sprawa wygląda po włączeniu trybu Turbo 240, poniżej zdjęcie prezentujące zachowanie podświetlenia. Wyraźnie widać węższy pasek wyświetlany przez dużo krótszy czas, a po nim jaśniejszy pasek ze względy na dłuższy czas podświetlania ekranu. Wyjaśnienie tego wraz z opisem samej funkcji Turbo 240 znaleźć można w następnym rozdziale.
Smużenie
Czas reakcji matrycy jest jednym z najważniejszych kryteriów podczas wyboru monitora przez graczy. To właśnie u graczy na biurkach najdłużej królowały monitory CRT, a obecnie, gdy monitory z matrycami IPS i VA kosztują niewiele więcej, mało kto świadomie decyduje się na zakup monitora z matrycą TN... z wyjątkiem graczy. TNki pomimo swoich licznych wad, mają jedną znaczącą zaletę, są najszybsze, a dodanie wyższych częstotliwości odświeżania tylko umocniło ich pozycję na rynku. Pomimo minimalnego poziomu smużenia, obraz wyświetlany na ekranie monitorów LCD w dalszym ciągu wydawała się bardziej rozmyty niż na monitorach CRT, dodatkowo takie samo odczucie występuje w monitorach OLED, w których przejście z jednego stanu do drugiego jest natychmiastowe. Różnica wynika z innego czasu wyświetlania odświeżanego obrazu na ekranie. W monitorach CRT, pomimo tego, że poszczególny piksel być odświeżany co 16,7 ms (dla 60Hz) to czas przez jaki jest podświetlany przez działo elektronowe jest bardzo krótki, można to zauważyć choćby na pomiarach input laga oscyloskopem jakie można znaleźć w kolejnym rozdziale publikacji. W monitorach LCD i OLED każdy piksel jest wyświetlany przez cały czas, aż do momentu jego odświeżenia, powodując odczucie pozostawiania powidoku podczas śledzenia wzrokiem ruchomego obiektu na ekranie. Metodą na częściowe rozwiązanie tego problemu jest zwiększenie częstotliwości odświeżania, skracając dzięki temu czas wyświetlania tego samego obrazu. Dalsze zwiększanie częstotliwości wiąże się jednak ze znacznym zwiększeniem ilości informacji do przetworzenia przez kartę graficzną. Inną metoda na znaczne zmniejszenie efektu smużenia jest naśladowanie monitora CRT. Polega ono na wykorzystaniu możliwości błyskawicznego włączenia i wyłączenia ledowego podświetlenia, tak aby ekran był podświetlony przez krótki okres czasu, tylko po przejściu przez piksel z jednego stanu do drugiego i osiągnięciu stabilności. Nasz mózg samoczynnie "wypełnia" luki podczas zaciemniania ekranu, powodując odczucie idealnej gładkości ruchu. Dotychczas metoda ta była wykorzystywana tylko w trybie aktywnego 3D, przy wykorzystaniu kart NVIDI i technologii nazwanej Lightboost, aby polepszyć separację obrazów dla poszczególnych oczu. Dzięki zastosowaniu sztuczki, da się jednak tej funkcjonalności używać także w trybie 2D. Ma ona jednak poważne ograniczenie, nie ma możliwości uruchomienia Lightboost na kartach z układami innymi niż NVIDIA.
Wracając do testowanego monitora, rewolucja polega na zaimplementowaniu funkcji działającej podobnie jak Lightboost bezpośrednio w monitorze, dając użytkownikowi wolność wyboru karty graficznej, o ile będzie w stanie wygenerować odpowiednią ilość klatek na sekundę ;) Technologia ta nazwana została przez EIZO "Turbo 240" i według informacji powoduje zwiększenie odświeżania do 240Hz. Należy pamiętać, że nie jest to ta sama metoda jak w przypadku telewizorów, pośrednie klatki nie są interpolowane, tylko duplikowane. Zgodnie z instrukcją obsługi, pierwsza klatka generowana jest przy użyciu zwiększonego napięcia do przejścia pomiędzy stanami(overdrive), druga klatka wyświetlana jest już przy docelowym napięciu, jak piksel osiągnie stabilność. Podświetlenie włączane jest tylko podczas wyświetlania drugiej klatki, pozostając przez resztę czasu wyłączone. Poniżej schemat ideowy takiego rozwiązania.
Wspomniane w poprzednim rozdziale dziwne zachowanie podświetlenia po włączeniu trybu Turbo 240, ma również swoje odzwierciedlenie w pomiarze oscyloskopem. Okazuje się, że przeciwnie do informacji zawartych w opisie funkcji, podświetlanie nie jest włączane raz na dwie klatki, tylko 2 razy, będąc za pierwszym razem błyśnięciem o minimalnym czasie, a dopiero drugi błysk wydaje się tym właściwym. Poniższy zrzut ekranu prezentuje wyświetlenie kolejno pojedynczego białego ekranu, czarnego i podwójnego białego ekranu. Czerwone pionowe linie pokazują czas wyświetlania jednej klatki obrazu przy częstotliwości odświeżania 120Hz.
A jak wygląda smużenie, gdy wyłączymy tryb Turbo? Jednym słowem - rewelacyjnie. Gdyby komuś nie odpowiadało mrugające podświetlenie może grać nawet w szybkie gry, bez obaw, że ujrzy okropne smużenie jakim cechowały się poprzednio testowane monitory na matrycach AMVA jak również poprzednio testowane EIZO. Oczywiście w dalszym ciągu delikatne smużenie będzie widoczne, ale wynika ono bardziej z zasady działania wyświetlaczy "Sample and hold". Poniższe zdjęcia przedstawiają smużenie z wyłączonym trybem turbo (górne), oraz z włączonym (dolne), przy czym zdjęcie dolne było uchwycone w momencie krótszego błyśnięcia. Wyraźnie widać skutki uboczne stosowania overdrive, nie jest to wiec idealne rozwiązanie.
Input Lag
Monitora dla graczy poza niskim czasem reakcji piksela powinien się również cechować, jak najniższym opóźnieniem wyświetlania. Według informacji od EIZO, w tym modelu zastosowało swój autorski układ minimalizujący input lag. Według producenta powinien on wynosić poniżej 1,5 klatki przy odświeżaniu 120Hz, już ta informacja nie wygląda zachęcająco, na tle monitorów Benqa i ASUSA, które potrafią mieć input lag dobrze poniżej 8ms. Pomiary zrobione przy wyłączonym trybie Turbo pokazywały średni wynik na poziomie 12,5ms, będąc w rezultacie zgodnymi z informacjami podanymi podczas premiery. Niestety włączenie trybu Turbo 240 nie jest bez wpływu na input lag, opóźnienie zwiększyło się do 19ms, czyli troszkę ponad 2 klatek przy odświeżaniu 120Hz. O ile dla przeciętnego gracza nie są to dyskwalifikujące opóźnienia, o tyle zawodowi gracze mogą kręcić nosem i zerkać z tego powodu do obozu konkurencji.
Ze względu na występujące w praktycznie każdej karcie graficznej niewielkie różnice w częstotliwości odświeżania pomiędzy dwoma wyjściami obrazu, wyniki mają charakter uśredniony.
Pobór mocy
EIZO FG2421 pomimo najjaśniejszej matrycy, wcale nie pobiera więcej prądu niż inne monitory o podobnej przekątnej oparte na podświetleniu ledowym. Przy jasności 120 kandeli znajduje się w środku stawki, pobierając rozsądne 20 Watów.
Pobór mocy
Dla 120 cd/m2 i maksymalnej jasności Wat (mniej = lepiej)
Powiązane publikacje
Test iiyama G-Master GCB4580DQSN-B1 Red Eagle - Ultrapanoramiczny monitor o rozdzielczości 5120x1440 do gier
48
Test Philips Evnia 42M2N8900/00 - 42-calowy monitor 4K OLED dla graczy. Świetna jakość obrazu w formacie XL
56
Jaki monitor kupić? Polecane monitory do biura i grania na marzec 2024. Poradnik zakupowy w różnych przedziałach cenowych
46
Test MSI MPG 321URX - 32-calowy monitor 4K QD-OLED dla graczy z odświeżaniem 240 Hz oraz z HDMI 2.1
69
